٥-٦. ایمان به قدر
أ. ایمان به قدر یعنی باور و یقین به علم فراگیر الهی و کتابت و اراده و آفرینش او برای تمامی اشیاء.[٥٨]
ب. ایمان به قضا و قدر – اگر به روشی صحیح باشد- نتایجی مهم در پی دارد که تاثیراتش در دنیا و آخرت، بر فرد و جامعه برمی‌گردد.
ت. قرآن کریم، سنّت نبوی، اجماع، فطرت، عقل و حس بیانگر این رکن مهم از ارکان ایمان هستند.
ث. قدر چهار مرحله دارد که ارکان یا مراتب قدر نامیده می‌شوند؛ یعنی علم، کتابت، اراده و مشیّت الهی و خلقت.
ج. بر انسان واجب است که به قضا و قدر، شریعت و امر و نهی الهی ایمان آورد و اخبار آسمانی را تصدیق نماید و دستورات شرعی را اطاعت کند.[٥٩] وقتی به وی خوبی و نعمتی رسد، الله متعال را سپاس گوید و زمانی که مصیبتی به او رسد، از الله ﻷ آمرزش بخواهد و بداند که تمامی این امور بر اساس قضا و قدر الهی است. لازم نیست که تمامی انسان‌ها از جزئیّات ایمان به قدر آگاه باشند، بلکه همان ایمان کلّی و اجمالی کافی است.[٦٠]
ح. ایمان به تقدیر، منافاتی با این ندارد که بنده در افعال اختیاری خویش، اراده و حقّ انتخاب و قدرت داشته باشد و اراده و قدرتش با اراده و قدرت الله تعالی حاصل می‌شود.
خ. تاثیر و به کارگیری اسباب منافاتی با ایمان به قضا و قدر ندارد، بلکه استفادۀ از آن‌ها نشانۀ باور و یقین کامل به تقدیر است.
د. احتجاج و استدلال به تقدیر در هنگام مصایب و نه برای توجیه گناهان و معایب، جایز است.
[٥٨]- نک: التّعریفات، جرجانی، ص ١٧٧؛ لوامع الأنوار، سفارینی، ج ١، ص ٣٤٨؛ رسائل في العقیدة، محمّد بن عثیمین، ص ٣٧؛ الإیمان بالقضاء والقدر، محمّد حمد، صص ٣٥- ٣٦.
[٥٩]- نک: جوامع الرّسائل، ابن تیمیّه، ج ٢، ص ٣٤١؛ درء تعارض العقل والنّقل، ج ٨، ص ٤٠٥.
[٦٠]- همان، ج ٨، ص ٩٧؛ التّحفة المهدیّة في شرح الرّسالة التّدمریّة، فالح بن مهدی، ج ٢، ص ١٤٠؛ الإیمان بالقضاء والقدر، صص ٦١- ٦٣.