مسئلۀ ششم: مسئلۀ اقتصاد
قرآن کریم اصول و قواعدی که مشتمل بر همه فروع و جزئیات اقتصاد است به خوبی بیان داشته است، و جمله مسائل اقتصاد زیر دو اصل و قاعدۀ بزرگ داخل است:-
۱- دقت نظر و سنجش در کسب کردن مال.
۲- حسن تصرف و اندیشۀ صحیح در خرج نمودن اموال در جاهای مشروع و برای مستحقین آن.
شما ببنید که اللهأچگونه طریق و راههای کسب مال را در روشنی اسباب و وسائلی که موافق با موازین اخلاق و کرامت انسانی و شریعت اسلام است باز نموده است، چنانکه میفرماید: ﴿فَإِذَا قُضِيَتِ ٱلصَّلَوٰةُ فَٱنتَشِرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَٱبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِ ٱللَّهِ وَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَثِيرٗا لَّعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ ١٠﴾[الجمعة: ۱۰].
«و چون نماز گزارده شد متفرق در زمین پراگنده شوید و از فضل خدا طلب کنید، و خدا را بسیار یاد کنید تا رستگار شوید».
و نیز اللهأمیفرماید: ﴿لَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَن تَبۡتَغُواْ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّكُمۡ﴾ [البقرة: ۱٩۸].
«بر شما گناهی نیست که در طلب روزی پروردگار خویش برآیید».
اللهأدر انفاق و خرج کردن مال به اعتدال و میانه روی امر نموده است، چنانکه میفرماید: ﴿وَلَا تَجۡعَلۡ يَدَكَ مَغۡلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبۡسُطۡهَا كُلَّ ٱلۡبَسۡطِ فَتَقۡعُدَ مَلُومٗا مَّحۡسُورًا ٢٩﴾[الإسراء: ۲٩].
«و دست خود را بر گردن خویش نبند [یعنی از کمک به دیگران خود داری مکن و بخیل مباش] و بسیار هم گشاده دستی نکن [یعنی بذل و بخشش بیحساب مکن و اسراف مورز] که آنگاه ملامت شده و حسرتزده بر جای بنشینی».
و نیز خداوندأمیفرماید: ﴿وَٱلَّذِينَ إِذَآ أَنفَقُواْ لَمۡ يُسۡرِفُواْ وَلَمۡ يَقۡتُرُواْ وَكَانَ بَيۡنَ ذَٰلِكَ قَوَامٗا ٦٧﴾[الفرقان: ۶٧].
«و (بندگان رحمن) کسانیاند که چون انفاق کنند، نه اسراف میکنند، و نه بخل میورزند، و شیوۀشان در میان این دو حد (یعنی اسراف و بخل) وسط است. (میانه روی و اعتدال را رعایت میکنند)».
و از مصرف نمودن اموال در راه حرام منع کرده میفرماید: ﴿فَسَيُنفِقُونَهَا ثُمَّ تَكُونُ عَلَيۡهِمۡ حَسۡرَةٗ ثُمَّ يُغۡلَبُونَ﴾[الأنفال: ۳۶].
«پس زود باشد که آنرا خرچ کنند، باز- فرجام- آن خرچ کردن حسرتی برایشان باشد، سپس مغلوب میشوند».