مسئلۀ دهم: مشکل اختلاف دلها
اللهأدر سورۀ حشر بیان کرده است که سبب اختلاف قلبها نبودن عقل و کم خردی است. طوریکه خداوند میفرماید: ﴿تَحۡسَبُهُمۡ جَمِيعٗا وَقُلُوبُهُمۡ شَتَّىٰۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَعۡقِلُونَ﴾[الحشر: ۱۴].
«ایشان را همه یکجا مجتمع شده میپنداری درحالیکه دلهایشان پراگنده است». سپس اللهأعلت این اختلاف را بیان نموده است: ﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَعۡقِلُونَ﴾یعنی: «این بسبب آنست که- ایشان قومی بیشعور هستند».
علاج ضعف عقلی و کم خردی همانا در پیروی از نور وحی نهفته است. زیرا وحی [قرآن و سنت پیامبرج]به سوی مصالحی راهنمود میکند که عقل انسانها از آن قاصر است خداوند میفرماید: ﴿أَوَ مَن كَانَ مَيۡتٗا فَأَحۡيَيۡنَٰهُ وَجَعَلۡنَا لَهُۥ نُورٗا يَمۡشِي بِهِۦ فِي ٱلنَّاسِ كَمَن مَّثَلُهُۥ فِي ٱلظُّلُمَٰتِ لَيۡسَ بِخَارِجٖ مِّنۡهَاۚ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلۡكَٰفِرِينَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ ١٢٢﴾[الأنعام: ۱۲۲].
«آیا کسیکه مرده بود و ما او را [با اعطای ایمان] زنده گردانیدیم و نوری به او بخشیدیم که با آن در میان مردم راه میرود همانند کسی است که صفتش این است که در تاریکیها فرو رفته است و از آن تاریکیها نمیتواند بیرون آید بدین سان برای کافران کار و کردارشان آراسته شده است».
اللهأدر آیۀ مذکور این مطلب را واضح ساخت که نور ایمان [دلهای زنگ زده را صیقل نموده] و ضمیرهای مرده را زنده ساخته و راه مستقیم را برایش روشن میسازد تا در پرتو آن راه برود. چنانکه خداوندأمیفرماید: ﴿ٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِ﴾[البقرة: ۲۵٧]. «الله یاور و کارساز مؤمنان است، آنان را از تاریکیها به سوی نور [حق و اطمینان] بیرون میآورد».
همچنین میفرماید: ﴿أَفَمَن يَمۡشِي مُكِبًّا عَلَىٰ وَجۡهِهِۦٓ أَهۡدَىٰٓ أَمَّن يَمۡشِي سَوِيًّا عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ ٢٢﴾[الملک: ۲۲]. «پس آیا آن کس که نگونسار راه میرود راهیابتر است، یا کسیکه ایستاده و درست در راه راست گام بر میدارد».