تفخیم و ترقیق حرف «ر»
اگر حرف «راء» حرکت داشته باشد نیازی به توجه به حروف ما قبل و ما بعد آن نیست.
اگر «راء» ساکن بود به ما قبل آن نگاه می‌کنیم اگر ما قبل آن هم ساکن بود باز به ما قبل ساکن نگاه می‌کنیم که حرکت دارد و از آن کمک می‌گیریم.
موارد «تفخیم» راء:
۱- راء مفتوح و مضموم. رَحْمنُ - رُحَماءُ - نُرَدُّ - رُزِقَ - اَرُّوحُ.
۲- راء ساکنه ما قبل، مفتوح و مضموم. يَرْضي - اَلْقُرْانُ - اَرْسَلَ - دُسُرْ - فَاهْجُرْ.
۳- راء ساکنه ما قبل، ساکن ما قبل، مفتوح و مضموم. عَشْرْ - خَسْرْ - وَالْفَجْرْ - وَالْعَصْرْ.
۴- راء ساکنه ما قبل، الف و واو مدّی (این مورد را می‌توان جزء مورد سوم دانست اما جهت سهولت فراگیری). نارْ - نُورْ.
۵- راء ساکنه ماقبل، همزه وصل (اگرچه حرکت ما قبل راء، کسره باشد). رَبِّ ارْجِعُونِ - آِرْجِعُونِ - اِنِ آرْتَبْتُمْ.
۶- راء ساکنه ما بعد، حرف استعلاء (به شرطی که در یک کلمه باشند اگرچه حرکت ما قبل، کسره باشد) فِرْقَةٍ – مِرْصَاداً.
موارد «ترقیق» راء:
۱- راء مکسور. رِجالٌ - اَرِنا - نُذُرِ - لاَ تُدْرِکِهُ - وَآسْتَغْفِرِ اللهِ.
۲- راء ساکنه ماقبل، مکسور. فِرْعَوْنُ - مَرْيَةٍ - يَغْفِرْلَکُمْ - يَوْمٌ عَسِرْ.
۳- راء ساکنه ماقبل، ساکن ماقبل، مکسور. اَلسَّحْرْ - اَلذِّکْرْ - لِذي حِجْرْ - بِهِ آلسِّحْرْ.
۴- راء ساکنه ما قبل، یاء مدّی. قَديرْ - يَسيرْ - خَبيرْ - نَذيرْ.
۵- راء ساکنه ماقبل، یاء ساکنه (اگرچه ما قبل آن حرف مفتوح باشد) خَيْرْ - غَيْرْ - اَلسَّيْرْ - بِآلْخَيْرْ.