سخن آخر
برادران و خواهران مسلمان!..
آنچه خدمت شما تقدیم شد آیاتی چند از قرآن حكیم این معجزه جاویدان اسلام و خورشید هدایت برای بشریت بود، قرآن كریمی كه باریتعالی از روی لطف و كرم خود بر پیامبر محبوبمان صفرستاد تا به وسیله آن، گمراهان هدایت شوند و مؤمنان با پایبندی و عمل به آن به فلاح و رستگاری و سعادت و خوشبختی در دنیا و سر انجام جنت و بهشتها و نعمتهای آن نائل گردند.
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَتۡكُم مَّوۡعِظَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَشِفَآءٞ لِّمَا فِي ٱلصُّدُورِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ ٥٧﴾[يونس: ۵۷].
«ای مردم! بهراستی پندی از سوی پروردگارتان آمده که مایهی بهبودی و درمان بیماریهایی است که در سینههاست و هدایت و رحمتی برای مومنان است».
آری! آنانیكه به قرآن ایمان دارند و آنرا راهنمای زندگی خود قرار داده و به آن عمل میكنند الله أدر باره آنها میفرماید:
﴿ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَتَطۡمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكۡرِ ٱللَّهِۗ أَلَا بِذِكۡرِ ٱللَّهِ تَطۡمَئِنُّ ٱلۡقُلُوبُ ٢٨﴾[الرعد: ۲۸].
«آنان که ایمان آوردند و دلهایشان با یاد الله آرامش مییابد. بدانید که دلها با یاد الله آرام میگیرد».
و در جای دیگر میفرماید:
﴿إِنَّ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ يَهۡدِي لِلَّتِي هِيَ أَقۡوَمُ وَيُبَشِّرُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أَنَّ لَهُمۡ أَجۡرٗا كَبِيرٗا ٩﴾[الإسراء: ۹].
«بیگمان این قرآن به استوارترین راهها هدایت میکند و به مومنان نیکوکار نوید میدهد که پاداش بزرگی (در پیش) دارند».
﴿قُلۡ يَٰعِبَادِيَ ٱلَّذِينَ أَسۡرَفُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ لَا تَقۡنَطُواْ مِن رَّحۡمَةِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِيعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ ٥٣ وَأَنِيبُوٓاْ إِلَىٰ رَبِّكُمۡ وَأَسۡلِمُواْ لَهُۥ مِن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَكُمُ ٱلۡعَذَابُ ثُمَّ لَا تُنصَرُونَ ٥٤﴾[الزمر: ۵۳-۵۴].
«بگو: ای بندگان من که با زیادهروی در گناهان به خویشتن ستم کردهاید! از رحمت الله ناامید نباشید. بیگمان الله، همۀ گناهان را میآمرزد. بهراستی که او، همان ذات آمرزنده و مهربان است و بهسوی پروردگارتان روی بیاورید و فرمانبردارش شوید، پیش از آنکه عذاب الهی به سراغتان بیاید و آنگاه یاری نشوید».
﴿وَٱتَّبِعُوٓاْ أَحۡسَنَ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَكُمُ ٱلۡعَذَابُ بَغۡتَةٗ وَأَنتُمۡ لَا تَشۡعُرُونَ ٥٥﴾[الزمر: ۵۵].
«و از بهترین دستورهایی که از سوی پروردگارتان بهسوی شما نازل شده، پیروی کنید؛ پیش از آنکه عذاب الهی به صورت ناگهانی و در حالی که غافلید به شما برسد».
﴿أَن تَقُولَ نَفۡسٞ يَٰحَسۡرَتَىٰ عَلَىٰ مَا فَرَّطتُ فِي جَنۢبِ ٱللَّهِ وَإِن كُنتُ لَمِنَ ٱلسَّٰخِرِينَ ٥٦﴾[الزمر: ۵۶].
«تا مبادا کسی بگوید: ای وای و افسوس بر کوتاهیهایی که در حق الله کردم و بیگمان از مسخرهکنندگان بودم».
﴿أَوۡ تَقُولَ لَوۡ أَنَّ ٱللَّهَ هَدَىٰنِي لَكُنتُ مِنَ ٱلۡمُتَّقِينَ ٥٧﴾[الزمر: ۵۷].
«یا بگوید: اگر الله هدایتم میکرد، بهطور قطع از پرهیزکاران میشدم».
﴿أَوۡ تَقُولَ حِينَ تَرَى ٱلۡعَذَابَ لَوۡ أَنَّ لِي كَرَّةٗ فَأَكُونَ مِنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ٥٨﴾[الزمر: ۵۸].
«یا هنگامی که عذاب را مشاهده میکند، بگوید: ای کاش برایم بازگشتی (به دنیا) وجود داشت تا از نیکوکاران میشدم».
﴿بَلَىٰ قَدۡ جَآءَتۡكَ ءَايَٰتِي فَكَذَّبۡتَ بِهَا وَٱسۡتَكۡبَرۡتَ وَكُنتَ مِنَ ٱلۡكَٰفِرِينَ٥٩﴾[الزمر: ۵۹].
«آری؛ آیاتم به تو رسید و تو تکذیبش کردی و سرکشی نمودی و از کافران گشتی».
بیائید قبل ازینكه آن روز سخت و هولناک بیاید به سوی قرآن برگردیم و مسائل زندگی و خانوادگی و اجتماعی خود را با قوانین قرآن تنظیم نموده و در پرتو قرآن حركت نمائیم.
در هر زمانیكه مسلمانان به قرآن عمل نمودهاند و به سوی الله أبر گشتهاند عزت و اقتدار یافتهاند، و هر چه از آن دور شدهاند خوار و ذلیل گشتهاند، امروز بجای اینكه قرآن را در دست گرفته و به آن عمل نمائیم آنرا در پارچهها پیچیده و در طاقچهها نهادهایم، به جای اینكه قرآن را برنامۀ زندگی خود قرار دهیم آنرا به گورستانها برده برای مردگان میخوانیم!.
از أم المؤمنین عایشه صدیقه لدر باره اخلاق رسول اللهصپرسیدند: ایشان جواب دادند: اخلاق رسول اكرم قرآن بود.
آری! در آغوش تعلیم وتربیت پیامبر بزرگ اسلام و در مكتب و مدرسه قرآن حكیم چنان نسلی تربیت گردید كه به نیكوترین صفات و بهترین اخلاق متصف بودند، و از اخلاق پست و عادات زشت و صفات بد رهائی جستند، وتوانستند در مدت زمان اندكی این دین بر حق را به اقصی نقاط عالم برسانند.
و در پایان گزیده ای ازصفات و اخلاق نیكوی پیک توحید و رسول هدایت، حضرت محمد صرا برایتان بیان میداریم امید است بتوانیم پیروان واقعی قرآن حكیم و سنت پیامبر بزرگ اسلام صباشیم.
چه زیبا سروده است سعدی شیرین سخن در وصف رسول اللهص:
ماه فرومــاند از جمــال محمـــد
سرو نباشد به اعتدال محمــــد
قدر فلک را کمال و منزلتی نیست
در نظر قدر با کمال محمـــــد
وعدهی دیدار هر کسی به قیامت
لیلهی اسری شب وصال محمد
آدم و نوح و خلیل و موسی و عیسی آمده مجموع در ظلال محمد
عرصهی گیتی مجال همت او نیست
روز قیامت نگر مجال محمد
و آنهمه پیرایه بسته جنت فردوس
بو که قبولش کند بلال محمد
همچو زمین خواهد آسمان که بیفتد
تا بدهد بوسه بر نعال محمد
ج
شمس و قمر در زمین حشر نتابد
ج نور نتابد مگر جمال محمد
شاید اگر آفتاب و ماه نتابند
پیش دو ابروی چون هلال محمد
ج
چشم مرا تا به خواب دید جمالش
خواب نمیگیرد از خیال محمد
سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی
عشق محمد بس است و آل محمد
آنحضرتص خوش رفتار و خوش گفتار بودند، درشتخو و بیمروت نبودند، به كسی اهانت نمیكردند، و نه اهانت بخود را قبول میكردند. امیر المؤمنین علی ابن ابی طالب سدر باره پیامبر صفرمودند: آنحضرت از بد گوئی بیعفتی خیلی به دور بودند، در بازارها صدای شان بلند نمیشد. بدی را با بدی پاسخ نمیدادند. بلكه عفو و گذشت مینمودند، مجلس ایشان سراسر حكمت و بردباری، حیا و عفت و امانت بود. صداها در حضورش بلند نمیشد عیبِ كسی مورد بحث قرار نمیگرفت، آبروی كسی ریخته نمیشد، نكتههای ضعف افشا نمیگشت و همه با هم برادر و برابر بودند.
حضرت علی سدر ادامه میفرماید: رسول اللهصهیچگاه فریاد نمیزدند، و دشنام نمیدادند، عیب كسی را آشكار نمیكردند، و بخیل و تنگدل نبودند.
از سه چیز به شدت پرهیز مینمودند، جدال و ستیز، تكبر، و كارهای پوچ و بیمعنی، سخن كسی را قطع نمیكردند، مگر اینكه از حد بگذرد آنگاه یا او را منع میكردند، یا از مجلس برمیخواستند، دعوت انسانهای آزاد، برده و كنیز و مسكین را استجابت میگفتند، بیماران را در اقصی نقاط شهر عیادت میكردند، عذرِ معذرت كننده را میپذیرفتند، هیچگاه در مجلس اصحابشان دیده نشده پاهای مبارک خود را دراز كنند تا مبادا موجب ناراحتی كسی گردد، اگر صدای گریه كودكی را میشنیدند نماز را مختصر میكردند، و میفرمودند: هنگامی كه به نماز میایستم دلم میخواهد آن را طولانی كنم اما صدای گریه بچهای بگوشم میرسد لذا نماز را مختصر میكنم تا مادرش احساس ناراحتی و مشكل نكند.
همیشه به اصحابشان میفرمودند هیچ یكی از شما خبری از باب خبر چینی برایم نیاورد زیرا من میخواهم در حالی به سوی شما بیایم كه دلم خالی از كدورت باشد.
از ام المؤمنین عایشه صدیقه لپرسیدند: آنحضرت صدر خانه چگونه به سر میبردند، فرمودند: آنحضرت صدر خانه مشغول كار بودند، لباسهایشان را تمیز میكردند، گوسفندشان را میدوشیدند، و كارهای خود را انجام میدادند، و هرگاه وقت نماز فرا میرسید برای نماز تشریف میبردند.
همچنین ام المؤمنین عایشه لمیفرماید: رسول اكرم صاز مهربانترین و گرامیترین اشخاص بودند.
حضرت انس سمیفرماید: من هیچ كسی را ندیده ام كه از رسول الله صبر افراد خانوادهشان مهربانتر باشد.
و همچنین ام المؤمنین عایشه صدیقه لمیفرماید: كه پیامبر صفرمودند: بهترین شما كسی است كه با خانواده خود خوب باشد، و من بهترین شما نسبت به خانواده ام هستم.
و حضرت ابو هریره سمیفرماید: رسول اكرم صاز هیچ غذایی عیب نمیگرفتند، چنانچه آنرا دوست میداشتند میخوردند و اگر نمیپسندیدند تركش میكردند.
و حضرت انس سمیفرماید: من مدت ده سال به آنحضرت صخدمت كردم و رسول الله از روی ناراحتی بر من اُف هم نگفتند، هیچگاه نفرمودند: چرا چنین كردی و چرا چنان نكردی، اصحابشان هنگامی ایشان را میدیدند بلند نمیشدند، چون میدانستند این عمل را دوست ندارند. آنحضرت صمیفرمودند: در وصف من به گونهای که مسیحیان در وصف عیسی ابن مریم مبالغه كردند، زیادهروی و مبالغه نكنید البته من یک بنده هستم پس بگوئید بنده الله و رسول او.
عبدالله ابن حارث سمیگوید: من مانند رسول الله صكسی را ندیدم كه همیشه تبسم بر لبانش باشد، گاهی چنان میخندیدند كه دندانهای مبارکشان ظاهر میشد. رسول الله صبیماران را عیادت میكردند و بر جنازه حضور مییافتند، دعوت برده را قبول میكردند، با هیچ كس برخوردی نمیكردند كه بر او ناگوار آید هدیه را قبول میفرمودند و عوض آنرا میدادند.
پس بیائید در همه شؤون زندگی از رسول اكرم صپیروی نمائیم آن چنانکه قرآن كریم به ما امر نموده است.
﴿قُلۡ إِن كُنتُمۡ تُحِبُّونَ ٱللَّهَ فَٱتَّبِعُونِي يُحۡبِبۡكُمُ ٱللَّهُ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ ٣١﴾[آلعمران: ۳۱].
«بگو: اگر الله را دوست دارید، از من پیروی کنید تا الله شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشد. و الله، آمرزنده¬ی مهربان است».
پس ای خواهر و برادر مسلمان!..
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ تُوبُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ تَوۡبَةٗ نَّصُوحًا﴾[التحريم: ۸].
«ای مؤمنان! به سوی الله توبهی خالصی نمایید».
بیایید درگه رحمت الهی را با اشک ندامت بزنیم، او بخشاینده مهربانی است که کسی را از درگه خود ناامید نمیراند:
باز آ باز آ هر آنکه هســـتی باز آ
گر کافر و گبر و بت پرستی باز آ
این درگه ما درگه نومیدی نیست
ج صد بار اگر توبه شکستـی باز آ
بار الها! ماهمه بندگان محتاج درگاه توییم از ذات اقدس تو میخواهیم ما را به راه راست هدایت فرمایی و راه حق و حقیقت را به ما نشان دهی، تا بندگان مطیع و فرمان بردار تو باشیم.
پروردگارا! قلبهای ما را مملو از نور ایمان و یقین بگردان تا به مؤمنان و مسلمانان محبت ورزیم، و به ما توفیق ده تا به قرآن و به سنت پیامبر بزرگت صپایبند گردیم.
بارالها! ای قادر توانا! قلبهای مسلمانان را با ایمان و اخوت و برادری و محبت مزین گردان و به جمع پراكنده آنها وحدت و پیروزی نصیب فرما.
پروردگارا! بما راه حق و حقیقت را بنمایان، و توفیقمان ده تا مؤمنان تو را دوست بداریم و با منكران و كافران تو دشمن باشیم.
پروردگارا! هر آنكه برای پراگندگی و ذلت و فساد مسلمانان میكوشد نابودش گردان و به آنها عجایب قدرت خود را بنمایان.
به امید روزیكه پرچم «لا اله الا الله و محمد رسول الله» در اقصی نقاط عالم به اهتزاز در آید و گلبانگ الله اكبر از هر گوشه دنیا به گوش رسد!.
والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته