مقصد از زیارت قبور

چنانچه کسی قصد زیارت قبور مردگان خود، یا کسانی دیگر از دوستان، آشنایان و یا صالحان را دارد، باید ببیند طریقه و روش زیارت قبور براساس قرآن و سنت پیامبرصچگونه است؟!.

اگر قصد زیارت را نموده، باید تأمل نماید که آیا اجازه زیارت دارد یا نه، اگر دارد، طریقه احسن آن چگونه است؟ ببیند روش پیامبرصو صحابه کرامشچگونه و به چه طریق بوده است، تا بداند موقع رفتن برسر قبر کسی چگونه آن را زیارت کند؟ آیا اجازه طواف دارد یا نه؟ آیا اجازه نشستن بر روی قبر دارد یا نه؟ مقصد از رفتن بر سر قبر چه است؟ آیا باید جزع و فزع (داد و فریاد) کرد، یا باید حالات پس از مرگ و عذابی که بعد از مرگ به سراغ هر انسان گناهکاری می‌آید یاد آوری کند، یا اینکه صبر و شکیبایی بکند! بنابراین چنانچه کسی قصد زیارت قبری را دارد، باید بیاندیشد و طریقه و روش زیارت را بداند و بهمان طریقه و روش زیارت عمل کند، تا خداوند از بنده زائر راضی و پاداش آن را در آخرت نصیب او گرداند. ان شاءالله!.

ما سعی کردیم، راه و روش درست و صحیح زیارت قبور را که از رسول خداصبر جای مانده در اینجا گردآوری نماییم، تا برادران و خواهران مسلمان آن را یک به یک دانسته و بر آن عمل کرده و به دیگران بیاموزند، هرگاه کسی به قصد زیارت بر سر قبری می‌رود ابتدا باید رو به روی قبر ایستاده سلام بفرستد و سپس برای میت دعای خیر کند. امام نووی در المجموع (۵/۳۱۱) می‌فرماید: امام ابوالحسن محمد بن محمد مرزوق زعفرانی که از علما و محققین است، در کتاب خود «الجنائز» می‌گوید: نباید قبر را با دست لمس کرد و نباید آن را بوسه زد. همچنین میگوید: در طول تاریخ، سنت ما این بوده که دست کشیدن بر قبور و بوسه زدن به آن‌ها، بگونه‌ای که امروزه در بین عامه مردم رواج دارد، شرعاً از بدعت‌های نکوهیده به شمار می‌رود، بهتر است که از آن اجتناب شود بنابراین هرکس می‌خواهد بر میتی سلام گوید، در برابر سینه و چهره‌اش ایستــاده سلام گوید و هر گاه می‌خواهد دعا کند از جای خود منتقل شده رو به قبله شود [۱].

در این باره روایتی است:

از بریدهسروایت است که: پیامبر اکرمصبه یاران خود یاد می‌داد، که هرگاه به زیارت قبور رفتند چنین بگویند: «السَّلاَمُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الدِّيَارِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُسْلِمِينَ وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ بِكُمْ لَلاَحِقُونَ أَنْتُمْ لَنَا فَرَطٌ وَنَحْنُ لَكُمْ تَبَعٌ فَنَسْأَلُ اللَّهَ لَنَا وَلَكُمُ الْعَافِيَةَ» [۲].

یعنی: «درود بر شما ای مؤمنان و مسلمانان ساکن این دیار (سرزمین)، بیگمان ما نیز ان شاءالله به شما می‌پیوندیم شما پیش قراولان و پیشروان ما هستید و ما هم به شما خواهیم پیوست، و از خداوند برای خود و شما در امان بودن از عذاب را مسئلت داریم» [۳].

از ابن عباسبروایت است که: پیامبر اکرم صاز کنار گورستان مدینه می‌گذشت و بدانجا روی آورد و گفت: «السَّلَامُ عَلَيْكُمْ يَا أَهْلَ الْقُبُورِ، يَغْفِرُ اللَّهُ لَنَا وَلَكُمْ، أَنْتُمْ سَلَفُنَا وَنَحْنُ بِالْأَثَرِ» [۴].

یعنی: «درود بر شما اهالی گورستان، خداوند ما و شما را بیامرزد، شما پیشگامان ما بوده و ما به دنبال شما هستیم» [۵].

از حضرت عایشهلروایت است که: هرشب که پیامبر در حجره من بود. پیامبرصآخر شب به گورستان بقیع می‌رفت و می‌گفت: «السَّلاَمُ عَلَيْكُمْ دَارَ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ وَأَتَاكُمْ مَا تُوعَدُونَ غَدًا مُؤَجَّلُونَ وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ بِكُمْ لاَحِقُونَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لأَهْلِ بَقِيعِ الْغَرْقَدِ» [۶].

یعنی: «درود بر شما ای خانه قوم مؤمنان آنچه که به شما وعده داده شده بود که فردا به شما می‌رسد اینک به شما رسیده است و بیگمان ما هم به خواست خدا به شما ملحق می‌شویم خداوندا مردگان گورستان بقیع را بیامرز» [٧].

[۱] به نقل از احکام جنایز، ص ۱۵۰. [۲] مسلم ۲۱۴۶، نسائی ۱۶۲۸ و ۲۰۳۶ ، ابن ماجه ۱۵۴٧ و امام احمد ۲۳۱۰۱. [۳] فقه السنة، ج ۲ ، ص ۱۰۸٩. [۴] ترمذی ۱۰۵۴. [۵] فقه السنة، ج ۲، ص ۱۰۸٩. [۶] مسلم۲۱۴۴، نسائی ۲۰۳۵، امام احمد ٩۴۴٧٩ و ۲۴۵۲٩ و ۲۴۸۵۵ و ۲۵۵۲۶. [٧] فقه السنة، ج ۲، ص ۱۰۸٩.