سفر به قصد قبرها

قال رسول اللهص: «لا تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلاَّ إِلَى ثَلاثَةِ مَسَاجِدَ»یعنی: «نباید بقصد عبادت و زیارت جز به سه مسجد بار سفر بسته شود» همچنین پیامبر گرامی مسجد خودش را بعد از بیت الله الحرام دومین مسجد از مساجد سه گانه‌ای نام برده‌اند که بار سفر بستن تنها برای زیارت آن‌ها را جایز فرموده‌اند زیرا می‌فرمایند:

«لَا تُشَدُّ الرِّحَالُ إلَّا إلَى ثَلَاثَةِ مَسَاجِدَ: الْمَسْجِدُ الْحَرَامُ، وَمَسْجِدِي هَذَا، وَالْمَسْجِدُ الْأَقْصَى» [۳۵].

یعنی: «تنها برای سه مسجد بار سفر بسته می‌شود، مسجدالحرام، این مسجد (مسجد نبوی) و مسجد الأقصی (بیت المقدس)».

در روایتی دیگر با این الفاظ آمده است: «إِنَّمَا يُسَافَرُ إِلَى ثَلاَثَةِ مَسَاجِدَ: مَسْجِدِ الْكَعْبَةِ وَمَسْجِدِيْ وَمَسْجِدِ إِيلِيَاءَ» [۳۶].

اما در سایر احادیث وارده در باره فضیلت زیارت قبر رسولصامر به سفر برای زیارت نشده است. ضمناً اینگونه احادیث، یا ضعیف هستند و یا موضوع و در خور استدلال نیستند. اکثر مردم تفاوت میان مسئله زیارت و مسئله سفر برای زیارت را نمی‌دانند، لذا مفهوم و روش حدیث را به گونه‌ای جلوه داده‌اند که هیچ گونه دلیلی بر آن وجود ندارد [۳٧].

به همین خاطر رفتن به زیارت مسجد رسول خداصبرای قیام به نماز و ذکر و دعا و تقرب به خداونـد برای کسانی که امکــان چنین کاری داشته باشند، بسیار مطلوب است [۳۸].

مردم دوران جاهلیت به قصد زیارت اماکن مقدسه مسافرت می‌کردند و به زعم خود از آن‌ها تبرک می‌جستند، طبیعی است که در این عمل نوعی تحریف و فساد است که برای همگان روشن است. رسول خداصراه فساد را مسدود کرد تا امور و شعائر غیر دینی به امور و شعائر دینی بهم آمیخته نشوند و همچنین، این عمل واسطه‌ای برای عبادت نگردد، و من بر این باورم که قبر و محل عبادت هر ولی از اولیاالله و کوه «طور» و به طور یکسان، مشمول نهی میباشند و دارای یک حکم هستند [۳٩].

این نکته فراموش نشود که نهی مذکور شامل سفر برای تجارت و طلب علم نیست زیرا، سفر برای رسیدن به نیازهای مذکور (تجارت و طلب علم) انجام می‌گیرد نه برای رفتن به قصد احترام مکانی مخصوص. هم چنین مسافرت برای زیارت و دیدار برادر دینی مشمول نهی نیست. همان طور که شیخ الإسلام ابن تیمیه در فتاوی (ج ۲ / ۱۸۶) فرموده است [۴۰].

[۳۵] بخاری ۲۸٩۵، ابی داود ۲۰۳۳، نسائی ۶٩۶، امام احمد ٧۲۵۳. [۳۶] امام بخاری، مسلم و اصحاب سنن. [۳٧] احکام جنائز ص۱٧۵. [۳۸] کلیات اسلام، ص ۳۴٩ ، اللؤلؤ والمرجان ج ۲ ص ۱۵۰، الدرثمین فی سیرة سیدالمرسلین ، ج ۲، ص ۱۵۴. [۳٩] حجة الله البالغة، ج ۱، ص ۵۴٧. [۴۰] احکام جنائز ، ص ۱٧۶.