حقوق بشر و عدالت در دین اسلام
اسلام حقوق بسیاری را برای تک تک انسان‌ها در نظر گرفته است که در زیر شماری از این حقوق ذکر شده‌اند.
زندگی و دارایی تمام شهروندان جوامع اسلامی چه مسلمان و چه غیر مسلمان، محترم می‌باشد. اسلام از آبروی آنان نیز حمایت به عمل می‌آورد. بنابراین، در اسلام توهین و مسخره نمودن دیگران جایز نیست. پیامبر اکرمجمی‌فرماید:
{به راستی که خون، مال و آبروی شما حرام (مصون) است.} (صحیح مسلم، #۱۷۳۹، مسند احمد، #۲۰۳۷)
نژادپرستی در اسلام جایز نمی‌باشد چون قرآن درمورد برابری ابناء بشر اینچنین می‌فرماید:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّا خَلَقۡنَٰكُم مِّن ذَكَرٖ وَأُنثَىٰ وَجَعَلۡنَٰكُمۡ شُعُوبٗا وَقَبَآئِلَ لِتَعَارَفُوٓاْۚ إِنَّ أَكۡرَمَكُمۡ عِندَ ٱللَّهِ أَتۡقَىٰكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٞ ١٣﴾[الحجرات: ۱۳]
«"ای مردم! بی‌شک ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم، تا یکدیگر را بشناسید، همانا گرامی‌ترین شما نزد الله پرهیزگارترین شماست [۷]، بی‌گمان الله دانای آگاه است. ﴿۱۳﴾"»
اسلام هرگونه فردگرایی و یا ملیت گرایی را رد می‌کند زیرا باعث طرفداری از قدرت و ثروت و یا قوم گرایی می‌شود. خداوند انسان‌ها را برابر آفریده است فرق بین هر فردی با دیگری براساس تقوا و ایمان سنجیده می‌شود. پیامبر جمی‌فرماید:
{ای مردم! خدای شما یکی است و جد شما (آدم) یکی است. یک عرب بر یک غیر عرب هیچ برتری ندارد و یک غیرعرب نیز بر یک عرب برتری ندارد، یک سرخپوست برتر از یک سیاهپوست نبوده و یک سیاهپوست نیز از یک سرخپوست برتر نیست مگر به تقوا.} (صحیح مسلم، #۱۹۵۵، ترمذی، #۱۴۰۹) (کسی که تقوا دارد، مؤمنی است که از هرگونه گناه دوری کرده و تمام نیکی‌هایی را که خداوند امر فرموده را به جای می‌آورد و از خداوند ترسیده و او را دوست می‌دارد.)
یکی از مشکلات عمده‌ای که گریبانگیر انسان امروزیست، نژادپرستی است. دنیای پیشرفته‌ی کنونی می‌تواند انسان را به کره‌ی ماه بفرستد ولی نمی‌تواند از نفرت و جنگ بین انسان‌ها جلوگیری نماید.
از همان دوران حیات پیامبر جمثال‌های فراوانی وجود دارد که ثابت می‌کند یکی از اهداف دین مبین اسلام پایان دادن به نژادپرستی و نابرابری‌ها بوده است . مراسم سالانه‌ی حج در مکه، نشانه‌ی برادری واقعی اسلامی میان تمام نژادها و ملیت‌ها را به نمایش می‌گذارد. جایی که حدود دومیلیون نفر از سراسر جهان به مکه‌ی مکرمه می‌آیند تا این مراسم را بجا آورند. اسلام دین عدالت است. خداوند متعال می‌فرماید:
﴿إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُكُمۡ أَن تُؤَدُّواْ ٱلۡأَمَٰنَٰتِ إِلَىٰٓ أَهۡلِهَا وَإِذَا حَكَمۡتُم بَيۡنَ ٱلنَّاسِ أَن تَحۡكُمُواْ بِٱلۡعَدۡلِۚ إِنَّ ٱللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِۦٓۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ سَمِيعَۢا بَصِيرٗا٥٨﴾[النساء: ۵۸]
«"بی‌گمان الله به شما فرمان می‌دهد که امانت‌ها را به صاحبان آن‌ها باز گردانید. و هنگامی‌که میان مردم داوری می‌کنید، به عدالت داوری کنید، در حقیقت، نیکو چیزی است که الله شما را به آن اندرز می‌دهد، بی‌گمان الله شنوای بیناست. ﴿۵۸﴾"»
و همچنین می‌فرماید:
﴿فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَهُمَا بِٱلۡعَدۡلِ وَأَقۡسِطُوٓاْۖ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ ٩﴾[الحجرات: ۹]
«"... و عدالت کنید که خدا دادگران را دوست مىدارد." (۹)»
حتی باید در رابط با کسانی‌که از آن‌ها تنفر داریم، به عدالت رفتار کنیم، چنانچه خداوند باریتعالی می‌فرماید:
﴿...وَلَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شَنَ‍َٔانُ قَوۡمٍ عَلَىٰٓ أَلَّا تَعۡدِلُواْۚ ٱعۡدِلُواْ هُوَ أَقۡرَبُ لِلتَّقۡوَىٰۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ ٨﴾[المائدة: ۸]
«"دشمنی با گروهی شما را بر آن ندارد که عدالت نکنید؛ عدالت کنید که به پرهیزگاری نزدیک‌تر است و از الله بترسید، همانا الله به آنچه می‌کنید؛ آگاه است. ﴿۸﴾"»
حضرت محمد جمی‌فرماید:
{ای مردم، از ظلم برحذر باشید که ظلم در روز قیامت تاریکی خواهد بود.} (صحیح مسلم، #۲۴۴۷، صحیح بخاری، #۵۷۹۸)
کسانی که در این جهان حق خویش را نگرفته باشند، در روز قیامت به آن دست خواهند یافت؛ پیامبر جمی‌فرماید:
{در روز قیامت، حق و حقوق به صاحبانشان مسترد خواهد گردید (و تقصیرها جبران خواهند گردید)...} (صحیح مسلم، #۲۵۸۲، مسند احمد، #۷۱۶۳)
[۷] رسول الله جمی‌فرماید: «الله متعال به چهره‌هایتان و اموال‌تان نگاه نمی‌کند، بلکه به دل‌هایتان و کردارتان نگاه می‌کند». (صحیح مسلم ۱۹۸۷).