توصیهی دوم:
بهشتیان هنگامی که بر اثر مصیبتی دچار دلتنگی میشوند یا مشتاق چیزی میشوند، دستان نیاز را در دل شب به سوی پروردگار بلند میکنند و با خشوع به سجده میروند و هر خیری را از پروردگار خود میخواهند و به او گمان نکیو میبرند... میدانند که در برابر پادشاهی به سجده رفتهاند که زبانها بر وی مشتبه نمیشود و صداهای گوناگون او را سردرگم نمیکند و از بسیار بودن سائلان و کثرت سوالات خسته نمیشود...
هنگامی که شب فرا میرسد و پروردگار درهای رحمت خود را میگشاید، آنان نخستین کسانی هستند که وارد میشوند، چرا که حقیقتاً به این آیات خداوند ایمان دارند:
﴿إِنَّمَا يُؤۡمِنُ بَِٔايَٰتِنَا ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُواْ بِهَا خَرُّواْۤ سُجَّدٗاۤ وَسَبَّحُواْ بِحَمۡدِ رَبِّهِمۡ وَهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ۩ ١٥ تَتَجَافَىٰ جُنُوبُهُمۡ عَنِ ٱلۡمَضَاجِعِ يَدۡعُونَ رَبَّهُمۡ خَوۡفٗا وَطَمَعٗا وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ ١٦ فَلَا تَعۡلَمُ نَفۡسٞ مَّآ أُخۡفِيَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعۡيُنٖ جَزَآءَۢ بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ ١٧﴾[السجدة: ۱۵-۱٧].
«همانا کسانی به آیات ما ایمان میآورند که هرگاه به آن یادآور شوند، به سجده میافتند و به ستایش پروردگارشان تسبیح میگویند و تکبر نمیورزند(۱۵) پهلوهایشان از بسترها جدا میافتد و پروردگارشان را از روی ترس و امید فرا میخوانند و از آنچه روزیشان نمودهایم انفاق میکنند (۱۶) پس هیچ نفسی نمیداند چه چیزهایی که باعث چشم روشنی است، به پاداش آنچه انجام میدادند، برایشان پنهان شده است».
پیامبر ما جنیز به قیام اللیل و نماز وتر امر نموده و فرموده است: «الله وتر (فرد) است و وتر را دوست دارد، پس ای اهل قرآن وتر بخوانید» [۳].
خداوند برای کسی که وتر میخواند نعمتهای دنیا و آخرت را یکجا نموده است. رسول الله جمیفرماید: «به نماز شب پایبند باشید، چرا که این کار عادت صالحانی است که پیش از شما بودهاند و همانا نماز شب باعث نزدیکی به الله و دوری از گناه و پاکشدن بدیها و دورکنندهی بیماریها از بدن است» [۴].
اما با وجود آنکه نماز وتر آسانترین عبادتها است، بازهم بسیاری از مردم در مورد آن سهلانگاری میکنند... مثلاً اگر به کسی که نماز مغرب را خوانده بگوییم: چرا سنت مغرب را نمیخوانی؟
خواهد گفت: سنت مغرب چند رکعت است؟ میگوییم: دو رکعت... اگر بگوید: فقط یک رکعت میخوانم، به او خواهیم گفت: یک رکعت جایز نیست... یا دو رکعت بخوان یا نخوان!
همینطور نماز ضحی (چاشت) و سنت قبلیهی صبح و سنت عشاء و نماز استخاره که حداقلش دو رکعت است... اما نماز وتر که بهترین نماز نافله است، را پروردگار جهانیان آسان قرار داده، به طوری که میتوانی تنها با یک رکعت وتر کنی... بنابراین، حتی اگر شده یک رکعت وتر بخوان و در آن سورهی حمد و سورهی اخلاص را بخوان که شاید دو دقیقه هم وقتت را نگیرد...
همین یک رکعت را به جای آور و در مقابل نزد خداوند از جمله کسانی نوشته خواهی شد که همهی شب را نماز خواندهاند... و در روز قیامت، هنگامی که نام شب زندهداران را به نزد خداوند آوردند، تو هم نام خود را در میان آنان خواهی یافت، در حالی که تنها یک رکعت کوتاه خواندهای... حال چه خواهد شد اگر بیشتر بخوانی، مثلا سه یا پنج یا هفت رکعت؟ و هرکس بیشتر بخواند نزد خداوند هم اجر بیشتری دارد...
حتماً شرط نیست که نماز وتر را پیش از نماز صبح بخوانی... بلکه میتوانی مستقیماً پس از نماز عشاء یا پیش از خواب وترت را بخوانی... و بدان که پیامبر جهرگاه به مشکلی برمیخورد یا دچار دلتنگی میشد، به نماز پناه میبرد و میفرمود: «ای بلال! ما را با آن راحت کن»... و میفرمود: «چشم روشنی من در نماز قرار داده شده»...
دیگر نیکوکاران نیز با نماز حال عجیبی داشتند... ابوصالح، خواهرزادهی مالک بن دینار میگفت: هنگامی که شب میشد، داییام مالک بن دینار وارد یکی از اتاقهای خانهاش میشد و در را به روی خود میبست و جز با اذان صبح از آن بیرون نمیآمد... شبی زودتر از او به آن اتاق رفتم و در گوشهای تاریک پنهان شدم... داییام وارد اتاق شد و سجادهی خود را انداخت و روی آن ایستاد... همین که خواست دستانش را برای تکبیر بالا برد، گریه بر او غلبه کرد... گریست و شروع به استغفار و ذکر خداوند کرد... آنگاه ریش خود را به دست گرفت و گفت: خداوندا! هگامی که پیشینیان و آیندگان را یکجا نمودی، ریش سفید مالک را بر آتش حرام گردان... همین را تکرار میکرد و میگریست...
در پایان بدان که نماز و سجدهی بسیار برای خداوند متعال یکی از اسباب وارد شدن به بهشت است...
از ربیعة بن کعبسروایت است که گفت: من شبها پیش رسول الله جمیماندم و برایش آب وضویش را میآرودم و دیگر نیازهایش را برآورده میساختم... روزی ایشان به من فرمود: «از من بخواه» گفتم: از تو همراهیات را در بهشت خواهانم... فرمود: «چیز دیگری نمیخواهی»؟ گفتم: همین را میخواهم... فرمود: «پس با سجدهی بسیار مرا در این خواستهات یاری کن» [۵].
همینطور نماز سنت و رواتب [۶]پیامبر جمیفرماید: «هرکس در شبانه روز دوازده رکعت غیر واجب به جای آورد، برایش خانهای در بهشت ساخته میشود: چهار رکعت پیش از ظهر و دو رکعت بعد از آن و دو رکعت بعد از مغرب و دو رکعت بعد از عشاء و دو رکعت پیش از نماز صبح» میفرماید: «هرکس در شبانه روز دوازده رکعت غیر واجب به جای آورد، برایش خانهای در بهشت ساخته میشود: چهار رکعت پیش از ظهر و دو رکعت بعد از آن و دو رکعت بعد از مغرب و دو رکعت بعد از عشاء و دو رکعت پیش از نماز صبح» [٧].
[۳] به روایت ترمذی، اصل این روایت در صحیحین آمده است. [۴] حدیثی حسن به روایت ترمذی. [۵] به روایت امام مسلم. [۶] سنتهای رواتب نمازهای مستحبی هستند که قبل و بعد از نمازهای فرض خوانده میشوند. [٧] به روایت ترمذی.