رقیه چیست؟
تعریف رقی: رقی جمع رقیه است و آن خواندن اوراد و دمیدن در آن به منظور شفا یافتن و سلامتی کسب کردن است. فرقی نمیکند از قرآن کریم یا از دعاهای مأثور پیامبر جباشد.
ب: حکم آن: جایز است. از عوف بن مالکسروایت است که گفت: «كُنَّا نَرْقِي فِي الْجَاهِلِيَّةِ فَقُلْنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ كَيْفَ تَرَى فِي ذَلِكَ فَقَالَ اعْرِضُوا عَلَيَّ رُقَاكُمْ لَا بَأْسَ بِالرُّقَى مَا لَمْ يَكُنْ فِيهِ شِرْكٌ» [۱۱]«ما در زمان جاهلیت رقیه میکردیم. گفتیم: ای رسول خدا آن را چگونه میبینی؟ فرمود: رقیههایتان را برایم وصف کنید اگر در آن شرک نباشد اشکالی ندارد» و از انس بن مالکسروایت است که گفت: «رَخَّصَ رَسُولُ اللَّهِ صلي الله عليه وسلم فِي الرُّقْيَةِ مِنْ الْعَيْنِ وَالْحُمَةِ وَالنَّمْلَةِ» [۱۲]«رسول الله جاجازهی رقیه را برای عین [۱۳]، حمه [۱۴]و نمله [۱۵]داده است».و از جابر بن عبداللهبروایت است که رسول الله جفرمودند: «مَنْ اسْتَطَاعَ أَنْ يَنْفَعَ أَخَاهُ فَلْيَفْعَلْ» [۱۶]«هرکس میتواند که به برادرش نفع برساند پس این کار را انجام دهد».و از عائشهلروایت است: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا اشْتَكَى مِنَّا إِنْسَانٌ مَسَحَهُ بِيَمِينِهِ ثُمَّ قَالَ أَذْهِبْ الْبَاسَ رَبَّ النَّاسِ وَاشْفِ أَنْتَ الشَّافِي لَا شِفَاءَ إِلَّا شِفَاؤُكَ شِفَاءً لَا يُغَادِرُ سَقَمًا» [۱۷]«هنگامی که یکی از ما از دردش به رسول الله جشکایت میکرد، با دست راستش آن را مسح مینمود سپس میفرمود: ای پروردگار مردم! بیماریاش را برطرف ساز و چنان شفایی عنایت کن که هیچگونه بیماریای باقی نماند. چرا که تو شفا دهنده هستی و هیچ شفایی، بجز شفای تو وجود ندارد».
ج: شرطهای آن: برای جایز بودن و درستی آن سه شرط لازم است:
اول اینکه: معتقد نباشد که این کار به تنهایی و بدون اذن خداوند به او نفع میرساند. اگر معتقد باشد بدون اذن خداوند و به ذات خود به او نفع میرساند، حرام و شرک است. باید معتقد باشد که رقیه بدون اذن خداوند به او نفعی نمیرساند.
دوم اینکه: به وسیلهی چیزی نباشد که مخالف شریعت خداوند باشد؛ مانند اینکه محتوای دعا نباید درخواست از غیر خداوند یا استغاثه از جن و چیزهایی شبیه آن باشد؛ اگر اینگونه باشد حرام و شرک است.
سوم اینکه: دارای مفهوم و معنی معلومی باشد اگر از نوع طلسم یا سحر باشد جایز نیست. از امام مالک/سؤال شد: آیا کسی میتواند رقیه کند و از او درخواست رقیه شود؟ امام فرمود: اگر با کلام پاک باشد اشکالی ندارد.
د: رقیهی ممنوع: تمام رقیههایی که در آن شرطهای گفته شده وجود نداشته باشد، حرام و ممنوع میباشند؛ مانند اینکه رقیهکننده یا کسی که برایش رقیه میشود معتقد باشد که آن به ذات خود به او نفع میرساند و تأثیر دارد؛ یا اینکه مشتمل بر کلمات شرکی و توسلهای کفری و کلمات بدعی و مانند اینها باشد یا با کلمات نامفهوم مانند طلسم و چیزهایی مانند اینها باشد. [۱۸]
[۱۱] مسلم (۲۲۰۰). [۱۲] مسلم (۲۱۹۶). [۱۳] «العین» یعنی کسی که به اذن خداوند با چشمش به دیگری ضرر میرساند. [۱۴] «الحمة» همان سم است. در تمام چیزهایی که سم وجود دارد مانند نیش مار، عقرب یا مانند اینها اجازهی رقیه داده شده است. [۱۵] «النملة» جراحتی که از پهلو خارج میشود. [۱۶] مسلم (۲۱۹۹). [۱۷] بخاری (۵۷۴۳)، مسلم (۲۱۹۱). [۱۸] برگرفته از کتاب اصول ایمان در پرتو قرآن و سنت تألیف: «دکتر صالح بن سعد سحیمی، دکتر عبدالرزاق بن عبدالمحسن عباد و دکتر إبراهیم بن عامر رحیلی».