اصل ششم: توهم مخالفت احادیث بخاطر چیزی که راجحتر از آن است!
از میان هزاران حدیث صحیحی که تردیدافکنان در سنت با انکار یا اعتراض متعرض آن میگردند میبینیم نسبت نصوصی که شبهات در مورد آنها مطرح میکنند تقریباً از ٢ درصد مجموع احادیث فراتر نمیرود اما با این وجود، چنین نسبت بسیار ناچیزی را سببی برای ابطال بقیهی احادیث صحیح قرار میدهند.
سبب اشکال گرفتن آنها بر این احادیث، اعتقادشان به این امر است که آن احادیث با آنچه از لحاظ ثبوت و دلالت راجحتر از آنهاست تعارض دارند لذا دچار چنین توهمی میشوند که آن احادیث با قرآن یا با سنتی صحیحتر از آنها یا با عقل یا با حس و تجربه و یا ذوق و اخلاق تعارض دارند، سپس آنها را با توهمِ داشتن این تعارض رد میکنند و از میزان این مشکل که احادیث اندکی را در برمیگیرد فراتر رفته و همه احادیث را مشمول آن قرار میدهند.
دلایل اساسی این موضعگیری شتابزده آنان در رد احادیث: عبارتند از: تحقق نیافتن شروط اثبات تعارض احادیث، نداشتن روشمندی علمی ضابطهمند در تعامل با نصوص دشوار و فهم نکردن شیوه اصولیها و محدثانی که بواسطهی آن با نصوص مشکل تعامل مینمایند زیرا آنها معتقدند که موضع اهل سنت در قبال این نصوص مشکل، مبتنی بر سادهلوحی و قشرینگری است در حالی که این امر صحیح نمیباشد.
اما انگیزهای که این افراد را شتابزده به رد احادیث صحیح در صورت توهم تعارض وامیدارد بدین امر برمیگردد که ارزش سنت را انکار میکنند و جایگاه و منزلت سنت در نفوس آنها از بین رفته است، این موضع آنان در قبال سنت با موضعشان در برابر آیاتی که ملحدان، اشکالاتی درباره آنها مطرح میکنند و با روش تعاملشان با آن آیات جهت رفع اشکالات وارده، قیاس میشود زیرا میبینی که منکران سنت، برخی روشهایی را جهت رفع اشکال از قرآن در پیش میگیرند که اتخاذ همان روشها توسط علمای سنت جهت فهم احادیث مشکل را نکوهش کردهاند اما چون خود به صحت قرآن، اعتقاد قطعی دارند به منظور تلاش در راستای جمع میان نص قرآنی و اشکالات وارده بر آن که مدعی تعارض در قرآن میباشد تمام تلاش خود را به کار بستهاند حال آنکه متوجه نیستند که مرتکب همان چیزی گشتهاند که به انکار و اعتراض آن میپردازند چرا که وجود تعظیم و بزرگداشت نسبت به نص قرآنی در نفوسشان است که آنها را به تأمل و پرهیز از شتابزدگی در پاسخگویی سوق میدهد و اگر آنها همین بزرگداشت را برای سنت قائل بودند بنیان اشکالاتی که در مورد نصوص نبوی صحیح توهم میکنند از هم میگسست.
و به هنگام تأمل در انواع تعارضی که منکران سنت مدعی آن هستند و در شیوه تعامل آنها با این تعارضات، مشاهده میکنیم که آنها در یک سری اشتباهات منهجی گرفتار آمدهاند که سبب اضطراب و تشویش در صدور حکم و خلل در نگرششان شده است.
شناخت این اشتباهات و آشکار نمودن آنها بسیار مهم است چرا که این امر، تناقضگویی آنها در یکی از خطیرترین ابواب شبهات معاصر را تبیین میکند.