نکاح موقت از دیدگاه اهل بیت
پس از آنکه نظریه صحابه بزرگوار و گرانقدر آن حضرتصرا پیرامون نکاح موقت ایراد کردیم میطلبد تا موقف اهل بیت و خاندان آن حضرت را پیرامون نکاح موقت نیز مطرح سازیم، احادیث و روایاتی را که در کتابهای تشیع ذکر شده است را با ذکر حواله و سند روایات نقل مینماییم:
۱- عالم بزرگ شیعی همچون طوسی در کتاب [التهذيب: ۲/۱۸۶ والاستبصار: ۳/۱۴۲ والحر العاملی در کتاب وسائل شیعه ۱۴/۴۴۱] نقل مینمایند: از زید بن علی روایت است که ایشان از پدرانشان و آنان نیز از حضرت علی نقل میکنند که ایشان فرمودند: پیامبر اکرمصدر روز فتح خیبر گوشت الاغ و نکاح موقت و متعه را حرام گرداندند.
مسئله بسیار عجیب و شگفتآوری که هر عالمی پس از این روایت در کتاب خویش نقل کرده است و با خواندن آن هر انسان عاقلی پی به بطلان توجیه و تاویل او میبرد، این است که این روایت را بر تقیه حمل نموده است، ولی هیچ انسان عاقلی با این توجیه موافق و قانع نمیشود زیرا که در آن لحظه هیچگونه نیازی به تقیه نبوده است و علاوه بر آن راویان کثیر دیگری نیز از او در مواضع متعدد و گوناگونی روایاتی که دال بر حرمت متعه هستند را نقل نمودهاند، اگر در اخبار و روایات تشیع بنگریم و آنها بدون ضرورت و نیاز حمل بر تقیه نماییم در آن صورت دین و مذهب تشیع مذهبی باطل، مشکوک و متردد میگردد زیرا که در پذیرش روایات به مشکل بر میخورند و کلیه اقوال و روایات آنان جنبه یقین و شک را به خود میگیرد که ترجیح آن بر صاحبانش مشکل میگردد چون احتمال دارد یک سخن هم یقینی با شد، و هم با تقیه ذکر شود.
۲- محمد بن یعقوب کلینی در کتاب الکافی روایتی را از علی بن یقطین نقل میکند که ایشان از حضرت علی بن ابی طالب درباره حلت و حرمت نکاح موقت و متعه پرسیدند ایشان «حضرت علی» در جوابشان فرمودند: شما به آن هیچ نیازی ندارید خداوند متعال به وسیله نکاح دائم شما را از آن مستغنی گردانده است [۱۲].
در روایتی دیگر از امام جعفر صادق چنین نقل میکنند که ایشان فرمودند: من بر آن فرد مسلمانی که در طول حیات و زندگیاش متعه ننماید بسیار خشمگین و ناراحت میشوم [۱۳].
اگر به هردو روایت که به نظر آنان توسط معصومین نقل شدهاند بنگریم در مییابیم هردو روایت به طور کلی با یکدیگر متفاوت و متضاد هستند در روایتی یک امام از آن نهی و در روایتی دیگر یک امام دیگر آن را دستور و به آن تشویق مینماید، و علاوه بر آن از امام جعفر صادق نظر دیگری را که مخالف با این نظر است را اینگونه نقل میکنند که ایشان به یاران و اصحابی که مرتکب نکاح متعه میشوند میگفت: آیا شما شرم و حیا نمیکنید که مرتکب چنین عملی شدهاید!.
۳- در روایتی که هشام بن حکم آن را از ابی عبدالله نقل میکند چنین میفرماید: که حضرت ابوعبدالله فرمودند: زنان فاجره و فاسقه مرتکب نکاح موقت میشوند، و زنان پاکدامن و محصنه از آن پرهیز مینمایند [۱۴].
۴- در روایتی دیگر که توسط عبدالله بن سنان نقل شده است چنین وارد شده است که ایشان میفرمایند از حضرت ابو عبدالله دربارهی نکاح موقت پرسیدم ایشان فرمودند: خود را با آن چرکین و کثیف نگردان [۱۵].
امام جعفر صادق فقط به رجز و توبیخ مرتکبین نکاح موقت اکتفا ننمودهاند بلکه تحریم آن را نیز بیان داشته.
۵- در روایتی که از حضرت عمار نقل شده است ایشان میفرمایند حضرت ابو عبدالله بر من و سلیمان بن خالد متعه را حرام گرداندند و فرمودند: من متعه را بر شما حرام گرداندهام [۱۶].
چگونه امکان دارد که امام جعفر صادق معتقد به حلت نکاح موقت باشد ولی آن را بر اصحاب و یاران خویش حرام گرداند! چگونه ممکن است که ایشان آن را با وجود روایات متعدد دیگری که دال بر حلت هستند آن را بر اصحاب خویش نهی و حرام گرداند، تشیع روایات دیگری را که به شرح ذیل هستند نیز از او نقل نمودهاند:
۱- هر فرد و شخصی که ازدواج موقت نماید و سپس غسل نماید خداوند متعال با هر قطرهی آبی که از آن میچکد هفتاد فرشته میآفریند که تا روز قیامت برای او طلب مغفرت مینمایند و بر پرهیز کنندگان از نکاح موقت تا قیامت لعنت و نفرین میفرستند [۱۷].
۲- در روایتی دیگر سائلی از امام جعفر صادق پرسیدند: نظریه شما دربارهی نکاح موقت چیست؟ ایشان فرمودند: خداوند آن (نکاح موقت) را در قرآن و پیامبرش در احادیث را حلال گرداندهاند و تا روز قیامت متعه جایز و حلال است، سائل به امام جعفر صادق روی گرداند و گفت: آیا شما نیز چنین سخنی را میگویید در حالی که حضرت عمر از آن نهی کردهاند، امام جعفر صادق فرمودند ولو اینکه ایشان نهی و تحریم کردهاند من آن را جایز میدانم که آنچه پیامبر فرموده حق است و آنچه دوستت (عمر) گفته باطل است.
سائل گفت: پناه بر خداوند که حضرت عمر چیزی را حرام و شما آن را حلال گردانید، امام جعفر صادق فرمود: شما نظریه او را بپذیرید و من نظریه پیامبر و اهل بیت را میپذیرم بیا تا با شما در نزد خدا ملاعنه نمایم.
در این لحظه عبدالله بن عمیر به امام جعفر صادق گفتند: آیا شما نکاح موقت را برای زنان، دختران، خواهران و دختر عمههایت میپذیرید؟
در این لحظه امام جعفر صادق از آن رویگردان شدند [۱۸].
اگر واقعا متعه حلال و جایز بود و دارای ثواب کثیر و زیادی که ملک از آن آفریده میشود بود پس چرا امام جعفر صادق به آن تن ندادند و بر اهل و خاندان خویش آن را نپسندیدند آیا او نمیخواست تا خاندان او به آن ثواب برسد؟ و آیا او از رسیدن آنان به آن ثواب ناراحت میشد؟ پس چرا آن را نپسندیدند؟ علاوه بر انکار امام جعفر صادق امام رضا نیز آن را بر اصحاب خویش نهی و حرام گردانده و آنان را از ارتکاب نکاح موقت باز داشتند.
۳- از محمد بن حسن بن شمون روایت است که ایشان میفرمایند امام ابوالحسن به موالی خویش نوشتند: متعه و ازدواج موقت را حلال نگردانید و به سنت پیامبر که همان نکاح دائم است مشغول شوید و توسط نکاح موقت خانوادهیتان را ناراحت نگردانید که ما را نفرین نمایند.
از مجموعهی روایات گذشته حرمت نکاح موقت به اثبات میرسد که حتی اهل بیت و ائمه نیز آن را در طی روایات گوناگونی که برخی در اینجا درج گردید حرام گرداندهاند و حرمت ازدواج موقت راهی به سوی زندگی و ازدواج دائم است، اگر جوانان هر روز به ازدواج موقت مشغول گردند و به راحتی غریزهی شهوانی خویش را دفع نمایند نیازی به ازدواج دائم نمییابند و میتوانند غریزههای جنسی و شهوانی خویش را در روزهای متفاوت با خانمهای گوناگون دفع نمایند که این بسیار زشت و ناپسند است که زشتی آن بر هر انسان عاقل و دانایی آشکار است ولی اهل تشیع به خاطر مخالفت و عنادی که با صحابه و ائمه دارند به آن روی آوردهاند، اینک به نقد و بررسی روایاتی میپردازیم که تشیع توسط آن حلت و جواز متعه را صادر نمودهاند، لازم به ذکر است که نقد و بررسی روایات را از کتابهای رجال شیعه مورد بررسی قرار میدهیم.
[۱۲]الفروع من الكافي: ۲/۴۳ وسائل الشيعة: ۱۴/۴۴۹. [۱۳]بحار الانوار: ۱۰۰/۲۹۹. [۱۴]بحار الانوار: ۱۰۰/۳۱۸ و السراير: ۴۸۳. [۱۵]بحار الانوار: ۱۰۰/۳۱۸ السراير: ۶۶. [۱۶]فروع کافی: ۲/۴۸ وسائل شیعه: ۱۴/۴۵۰. [۱۷]وسائل شیعه: ۱۴/۴۴۴. [۱۸]فروع کافی: ۲/۴۲ التهذیب: ۲/۱۸۶.