صحابه در غزوه احد
درباره غزوه احد و حوادث متعلق به آن، خداوند متعال حدود شصت آیه کریمه بر پیامبرشصنازل فرموده، که در سوره آل عمران همواره بوسیله امت اسلامی تلاوت میشود، و این سوره کریمه ثنا و ستایش فراوانی بر صحابه بزرگوار پیامبر صدر بردارد. که شایسته است مورد دقت و مطالعه قرار گیرد.
از همان آغاز میبینید که خداوند در اولین آیه کریمه متعلق به این موضوع، رابطه فوق العاده رسول الله ص، را با سربازان و جان نثارانش ترسیم میکند و گواهی میدهد که آنان مؤمن هستند:
﴿وَإِذۡ غَدَوۡتَ مِنۡ أَهۡلِكَ تُبَوِّئُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ مَقَٰعِدَ لِلۡقِتَالِ﴾ [آلعمران: ۱۲۱] .
«بیاد آور ای پیامبر هنگامی را که وقت چاشت از خانواده ات جدا شدی و شروع به آراسته کردن صفوف مؤمنین برای قتال و جهاد نمودی».
چقدر رسا و زیبا، آنگاه آیات کریمه همچنان ادامه مییابد و آهنگ ایمان پرور و دلنشینش با هیبت و وقار خاص خودش ادامه مییابد، تا اینکه به آیه عتاب میرسد که در آن اسباب شکست مؤقتی مؤمنان را ترسیم میکند، انتظار میرفت که اگر یاران و سربازان و جان نثاران رسول خدا «غش» داشتند تصفیه میشدند، این بهترین فرصت بود که خداوند آنرا از اطراف پیامبرش پراگنده کند، اما بر خلاف انتظار منافقان، خداوند با ذکر نقطه ضعف آنان با اسلوب مربیانهای که سرشار از محبت و عفو و گذشت پروردگار از بندگان مخلصش بود فرمود: ﴿عَفَا عَنكُمۡ﴾[آلعمران: ۱۵۲] . «خداوند شما را بخشید».
به به! چه افتخاری! چه نعمتی! چه سعادتی! خداوند شخصاً اعلان میکند که شمایی که بر اثر ضعف و سستی و غفلت عدهای از شما، فتح و پیروزی تان مؤقتاً به شکست مبدل شد، و بیش از هفتاد نفر از یاران رسول الله صبشمول عموی عزیزشان سید الشهداء حمزه، را از دست دادند و چهره مبارک رسول الله صزخم برداشت، و دندان مبارکشان شهید شد. با این وجود خداوند شما را بخشید ﴿عَفَا عَنكُمۡ﴾عفو و در گذر کرد از شما، چون کسانیکه در آینده نه چندان دور باید پرچم اسلام را در سراسر دنیا به اهتزاز در آورند باید آزمایش شوند باید پخته شوند و باید پاک شوند، لذا خداوند آنان را در کوره آزمایشات سوزاند و از غش و آلودگی پاک کرد، وآنگاه فرمود: ﴿عَفَا عَنكُمۡ﴾بخشید شما را عفو کرد، خوشا به سعادتشان.
حال ببینید که در پایان معرکه چه میشود، و خداوند آخرین لحظات آن نبرد تاریخی را چگونه توصیف میکند، و از صفات بارز این مردان بزرگ چگونه سخن میراند، و از فتح و پیروزی آنان و شکست و فرار مشرکین مکه و از فضل و احسان و افتخاری که نصیب مؤمنان شد چگونه ستایش میکند؟!.
﴿ٱلَّذِينَ قَالَ لَهُمُ ٱلنَّاسُ إِنَّ ٱلنَّاسَ قَدۡ جَمَعُواْ لَكُمۡ فَٱخۡشَوۡهُمۡ فَزَادَهُمۡ إِيمَٰنٗا وَقَالُواْ حَسۡبُنَا ٱللَّهُ وَنِعۡمَ ٱلۡوَكِيلُ ١٧٣ فَٱنقَلَبُواْ بِنِعۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَفَضۡلٖ لَّمۡ يَمۡسَسۡهُمۡ سُوٓءٞ وَٱتَّبَعُواْ رِضۡوَٰنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ ذُو فَضۡلٍ عَظِيمٍ١٧٤﴾ [آلعمران: ۱۷۳-۱۷۴] .
«آن کسانیکه مردم بدیشان گفتند: مردم برضد شما گرد هم آمدهاند، پس از ایشان بترسید، ولی بر ایمان ایشان افزود و گفتند: خدا ما را بس و او بهترین حامی و سر پرست است سپس آنان با نعمت بزرگ و فضل و مرحمت سترگ خداوند بر گشتند، و حال آنکه هیچگونه آسیبی بدیشان نرسید، و رضایت خدا را خواستند و خداوند دارای فضل و کرم سترگی است».
واقعا که افتخار است، خداوند منان و مهربان گواهی میدهد که ایمان این شیرمردان زیاد میشود، و اینکه آنان در پی رضایت و خوشنودی پروردگار بودند، همچنانیکه میدانید همه کسانیکه در احد شرکت داشتند با رسول الله صبلا فاصله به غزوه حمراء الأسد عازم شدند، و همینها بودند که آیات کریمه درباره آنان نازل شد.