* بکوشید بر قضا و قدر تکیه نزنید:
از رسول الله جدر این مورد سئوال شد، ایشان در جواب فرمودند:
«مَا مِنْكُمْ مِنْ نَفْسٍ إِلاَّ وَقَدْ عُلِمَ مَنْزِلُهَا مِنَ الْجَنَّةِ وَالنَّارِ. قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ فَلِمَ نَعْمَلُ أَفَلاَ نَتَّكِلُ قَالَ لاَ. اعْمَلُوا فَكُلٌّ مُيَسَّرٌ لِمَا خُلِقَ لَهُ» [۲].
«از شما کسی موجود نیست جز این که قرارگاهش در بهشت و آتش مشخص باشد. گفته شد: یا رسول الله! آیا ما بر این تقدیر مکتوب تکیه نزنیم و عمل را ترک ننماییم؟ فرمودند: خیر، بلکه تلاش کنید که همه برای آن چیزی که آفریده شده‌اند، آماده گشته‌اند».
در حدیث صحیح دیگری می‌فرماید:
«إِنَّهُ قِيْلَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ! أَرَأَيْتَ مَا يَعْمَلُ النَّاسُ فِيهِ وَيَكْدَحُونَ، أَفِيمَا جَفَّتْ بِهِ الْأَقْلَامُ، وَطَوِيَتْ بِهِ الصُحُفُ أَمْ فِيْمَا يَسْتَأْنِفُونَ مِمَّا جَاءَهُمْ بِهِ؟ -أو كما قال- فَقَالَ: بَلْ فِيمَا جَفَّتْ بِهِ الْأَقْلَامُ، وَطَوِيَتْ بِهِ الصُحُفُ». فَقَالَ: فَفِيمَ الْعَمَلُ؟ فَقَالَ: «اعْمَلُوا فَكُلٌّ مُيَسَّرٌ لِمَا خُلِقَ لَهُ».
«گفته شد: یا رسول الله! ما را مطلع گردانید از آنچه که مردم در انجامش کوشا و در آن دچار زحمت می‌شوند. آیا این کار همان چیزی است که قدر بر آن سبقت گرفته یعنی قلم از نوشتنش فارغ و مکتوبات آن جمع‌آوری شده‌اند، یا این که آنچه را انجام می‌دهند چیز تازه‌ای است که هیچ قضا و قدری از آن پیشی نگرفته است؟ فرمودند: بلکه همان چیزی است که قلم‌ها از نوشتنش ایستاده و مکتوباتش جمع گشته‌اند. سپس به او گفته شد: پس عمل در چه چیزی است؟ فرمودند: کار کنید و اصلاح نمایید که همگی در جهت آنچه برایش خلق شده‌اید، مهیا می‌باشند».
[۲] بخاری و مسلم.