* قضا و قدر اسباب را نفی نمیکند
الله تعالی عالم به امورات است و آنها را به همان صورت موجود نوشته است، چنانکه در علم خداوند موجود است که مثلاً فلان شخص ایمان میآورد و عمل صالح انجام میدهد سپس داخل بهشت میشود، فلان شخص دیگر نافرمانی میکند و دچار فساد و در نهایت داخل آتش میگردد، فلانی با زنی ازدواج میکند و با وی مقاربت مینماید و در نتیجۀ آن فرزندی زاده خواهد شد، فلان شخص دیگر میخورد و مینوشد، سیر میشود و سیراب میگردد، دیگری بذر میپاشد و در نتیجه آن زراعتش بهره میدهد. حال اگر کسی بگوید: چنانکه من از اهل بهشت هستم پس بدون عمل نیز داخل میشوم. گفته چنین شخصی باطل است، چون میداند که بواسطه اعمال صالحش وارد بهشت میگردد، حال اگر بدون عمل داخل شود این کار با آنچه که الله تعالی دانسته و تقدیر نموده تناقض دارد و این مثل این است که شخصی بگوید من با زنم مقاربت جنسی نمیکنم و اگر الله مقدر نموده باشد که من صاحب فرزند شوم بلاخره او متولد میشود این چنین فردی جاهل است چون اگر الله تعالی برایش اولادی مقدر نموده باشد بدین صورت بود که او با زنی نزدیکی و بعد از حاملگی و وضع حمل، فرزند متولد شود اما فرزند بدون حاملهبودن زن و بدون نزدیکی و مقاربت جنسی زوجین باهم را الله تعالی کتابت و تقدیر ننموده است. بهشت نیز بدینگونه میباشد: الله تعالی آن را برای مؤمنین آماده نموده است. پس هرکس گمان کند بدون ایمان داخل بهشت میگردد، ظن و گمانش باطل است. و هرگاه فکر کند نسبت به عملی که الله به انجامشان امر نموده بیاحتیاج است و هیچ فرقی نمیکند آنها را انجام دهد یا ترک کند کافر شده و الله تعالی بهشت را برای کافران حرام نموده است و این عقیده با ایمانی که صاحبش را از داخلشدن به جهنم و آتش بازمیدارد در تناقض میباشد.
الله تعالی در آیه ۱۰۱ سوره انبیاء میفرماید:
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ سَبَقَتۡ لَهُم مِّنَّا ٱلۡحُسۡنَىٰٓ أُوْلَٰٓئِكَ عَنۡهَا مُبۡعَدُونَ١٠١﴾[الأنبیاء: ۱۰۱].
«کسانی که قبلاً از طرف ما به آنها وعده نیکو داده شده است از آن (آتش) دور داشته میشوند».
پس هرکس از جانب الله تعالی در حق او نیکی مقرر شده باشد حتماً مؤمن و متقی خواهد شد و اگر مؤمن و متقی نباشد در تقدیر خداوند نیز نیکی مقرر نمیگشت. جریان بدین صورت تحقق مییابد که اگر از جانب الله تعالی در مورد کسی امری مقدر شده باشد، با توجه به عملی است که آن شخص برای رسیدن به آن امر تقدیر شده انتخاب میکند. مقدر گشته که فرزندی داشته باشد، لازمه تقدیر آن مقدر این است که او با زنی نزدیکی و در نتیجه آن حاملگی صورت گیرد چون الله تعالی اسباب و مسببات را تقدیر نموده است. بنابراین اگر کسی گمان کند که فردی بدون سبب از جانب الله تعالی در حق وی نیکی مقدر گشته است، گمراه است. چون الله تعالی هم اسباب و هم مسببات آن را ممکن و میسر گردانده و تقدیر خداوندی نیز بر آن جاری گشته است.