۷- مصائب و مشکلات در دنیا

مشکلات و مصائبی که در دنیا بر انسان مؤمن می‌آید، سبب نابودی گناهانش می‌شود، آنچنان که آیات و احادیث بی‌شماری این مطلب را بیان می‌دارند.

آنچنان که خداوند متعال در قرآن مجید می‌فرماید:

﴿ أَمۡ حَسِبۡتُمۡ أَن تَدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ وَلَمَّا يَأۡتِكُم مَّثَلُ ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلِكُمۖ مَّسَّتۡهُمُ ٱلۡبَأۡسَآءُ وَٱلضَّرَّآءُ وَزُلۡزِلُواْ حَتَّىٰ يَقُولَ ٱلرَّسُولُ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ مَتَىٰ نَصۡرُ ٱللَّهِۗ أَلَآ إِنَّ نَصۡرَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ ٢١٤﴾[البقرة: ۲۱۴].

«آیا گمان کردید داخل بهشت می‌شوید، بدون آن که حوادثی چون حوادث گذشتگان به شما برسد همانهایی که گرفتاری‌ها و ناراحتی‌ها به آنان رسید و آنچنان ناراحت شدند که پیامبر و افرادی که ایمان آورده بودند گفتند: پس یاری خدا کجاست، آگاه باشید یاری خداوند نزدیک است».

و این قول خداوند که می‌فرماید:

﴿الٓمٓ ١ أَحَسِبَ ٱلنَّاسُ أَن يُتۡرَكُوٓاْ أَن يَقُولُوٓاْ ءَامَنَّا وَهُمۡ لَا يُفۡتَنُونَ ٢ وَلَقَدۡ فَتَنَّا ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۖ فَلَيَعۡلَمَنَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْ وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱلۡكَٰذِبِينَ ٣﴾[العنکبوت: ۱-۳].

«آیا مردم گمان کردند به حال خود رها می‌شوند، و آزمایش نخواهند شد، و به راستى كسانى را كه پیش از آنان بودند، آزمودیم. پس البته خداوند آنان را كه راست گفتند معلوم مى‏دارد و دروغگویان را [نیز] معلوم خواهد داشت».

و نیز از دیدگاه احادیث این مطلب ثابت است، چنانکه حضرت ابوسعید و ابوهریره بروایت می‌کنند که حضرت پیامبر صفرمودند: هر خستگی، بیماری، غم و اندوه، اذیت و آزاری که به مسلمان می‌رسد، و حتی خاری که در پایش می‌خلد در عوض آن خداوند گناهانش را می‌آمرزد [۹۷].

و از حضرت ام المؤمنین عایشه بروایت است که حضرت پیامبر صفرمودند: هر مسلمانی که خاری به پایش بخلد و یا بالاتر از آن خداوند در بهشت به او درجه‌ای می‌دهد و یک گناه از گناهانش را نابود می‌کند [۹۸].

و از حضرت عبدالله بن مسعود سروایت است که من نزد پیامبر خدا صرفتم، در حالی که ایشان تب داشتند، گفتم: یا رسول الله! تب شما شدید است، فرمودند: بله، مرا دوبرابر هریک از شما تب می‌کند، گفتم: چون شما دوبرابر ما اجر و پاداش دریافت می‌کنید، فرمودند: بله، چنین است، و نیز هر مسلمانی که مبتلا به اذیتی شود، و آن خاری و یا بالاتر از آن باشد، خداوند گناهانش را می‌بخشد و کم می‌کند و چون درختی می‌شود که برگ‌هایش می‌ریزد [۹۹].

و از این احادیث ثابت شد که مصایب و مشکلاتی که به انسان مؤمن می‌رسد از قبیل مرض، اندوه و حتی خاری که به پایش می‌خلد کفاره گناهان و اشتباهات او می‌گردند.

و آنچه مطلب بالا را با وضاحت بیشتری بیان می‌دارد، حدیثی است که حضرت ابوهریره سروایت می کند که حضرت پیامبر صفرمودند: مردان و زنان مسلمان و مؤمن همیشه در جان، فرزند و مال خویش مورد آزمایش خداوندی قرار می‌گیرند، تا این که به خداوند می‌پیوندند، و برآنان گناهی نیست [۱۰۰].

و از حضرت جابر بن عبدالله سروایت است که آن حضرت صپیش ام السائب یا ام المسب رفتند (در حالی که او مریض بود) پرسیدند: ای ام السائب و یا ام المسیب چرا می‌لرزی؟

گفت: تب دارم لا بارك الله فیها.

فرمودند: تب را دشنام مده، زیرا گناهان انسان را از بین می‌برد، آنچنان که دمه آهنگر زنگار آهن را نابود می‌کند [۱۰۱].

از حضرت ابوهریره سروایت است که آن حضرت صفرمودند: کسی را که خداوند بر او اراده خیر داشته باشد به مصیبتی مبتلا می‌گرداندش [۱۰۲].

و از حضرت عطاء بن ابی رباح /روایت است که حضرت عبدالله بن عباسببه من گفت: آیا تو را زنی از اهل بهشت نشان ندهم؟

گفتم: آری، فرمود: این زن سیاه‌رنگ پیش حضرت پیامبر صآمد و گفت: من مبتلا به مرض صرع هستم، و بدنم عریان می‌شود، برایم دعا کنید، پیامبر صفرمودند: اگر می‌خواهی صبر کن، برایت در عوض بهشت است و اگر خواهی از خداوند بخواهم تو را سالم گرداند.

آن زن گفت: صبر می‌کنم، ولی بعضی از بدنم برهنه می‌شود، از خداوند بخواهید که بدنم عریان نشود، آنگاه پیامبر صبرایش دعا کردند که عریان نشود [۱۰۳].

و از حضرت انس بن مالکسروایت است که من از پیامبر خدا صشنیدم که فرمودند: خداوند می‌فرماید: هرگاه من بنده مؤمن خود با گرفتن دو چشمش آزمودم و او صبر کرد در عوض آن دو، به وی بهشت می‌دهم [۱۰۴].

و از حضرت ابوهریره سروایت است که حضرت پیامبر صفرمودند که خداوند می‌فرماید: هرگاه من از بنده مؤمن خود محبوب او را در دنیا بگیرم، و او خالصانه جهت خشنودی من صبر کند، نزد من برای او جز بهشت پاداشی نیست [۱۰۵].

پس در این احادیث بیان شد که مصایبی که در دنیا بر انسان مؤمن می‌آید کفاره گناهان او می‌شود، و مؤمن تا هنگام ملاقات خداوند مبتلا به آزمایشات می‌شود، تا این که بر او گناهی نباشد و این کرم و بخشش خداوند است که مصایب را سبب نابودی گناهان و رفع درجات مؤمنان قرار داده است، اما مصایب وارده، بر کفار و منافقان باعث نابودی آنها و نشانه عذاب و ناراحتی خداوند است.

[۹۷] اللؤلؤ والـمرجان: ۳ / ۱۹۲. [۹۸] مسلم: ک بر و صله ۸ / ۱۵. [۹۹] بخاری: ک مرض، مسلم، ک بر و صله. [۱۰۰] مستدرک حاکم، ترمذی، مسند احمد، صحیح الجامع: ۵ / ۱۹۱. [۱۰۱] مسلم: ۸ / ۱۵. [۱۰۲] بخاری: ک مرض، ۱۰ / ۱۰۳ از فتح. [۱۰۳] اللؤلؤ والـمرجان: ۳ / ۱۹۰. [۱۰۴] بخاری: ک المرض ۱۰ / ۱۱۶. [۱۰۵] بخاری: ک رقاق ۱۱ / ۲۴۲.