آیین بودایی، پرچم‌دار بت‌پرستی
تاریخ مذهب بودایی آشکارا نشان می‌‌دهد که این آیین، در ابتدای ظهور، برای اصلاح جامعه و پایان‌دادن، به تبعیض و نژاد‌پرستی وارد میدان شده بود و علیه بحران بت‌پرستی و (کیفیت سرسام‌آور آن) قیام کرده بود، ولی سرانجام خودش رهبر و پرچم‌دار نژاد‌پرستی و بت‌سازی و پیکره‌تراشی قرار گرفت خود آقای پندت [۱۰] جواهر لعل نهرو به این حقیقت اعتراف کرده است وی در کتاب معروف خود (The Discovery of India) (کشف هند) به استناد مورخان بلند پایه‌ی هندو مذهب با صراحت می‌نویسد: «مذهب بودایی عاقبت به همان بلایی گرفتار شد که خود برای از بین‌بردن آن قیام کرده بود». [۱۱]
یکی از محققان هندو مذهب بنام سی.وی.ویدیا (C.V.VAIDYA) در کتاب «تاریخ قرون وسطای هند» (History of Mediaeval Hindu India) درباره‌ی دوره‌ی پادشاه بودایی راجه‌هرش (۶۰۶- ۶۴۸) می‌نویسد:
«در آن زمان، مذهب بوداییسم و هندوییسم، هر دو در بت‌پرستی یکسان بودند بلکه بودایسم در بت‌پرستی، از مذهب هندوییسم پا را فراتر گذاشته بود، این مذهب در واقع، بر انکار وجود خدا پایه‌گذاری شده بود ولی سرانجام شخص «بودا» را به مقام خدایی رساندند و او را بزرگترین خدا قرار دادند، سپس تعداد خدایان افزایش یافت و افراد دیگری مانند (BOD KISTA VAS) در شمار خدایان قرار گرفتند و بت‌پرستی، بویژه در مذهب «مهایانا» [۱۲] به طور رسمی وارد شد و دامنه‌ی آن در هند، تا حدی گسترش یافت که در بعضی از زبان‌های شرقی، نام «بُدهـ» [۱۳] (بودا) مرادف «بت» شناخته شد. [۱۴]
بنده شهر باستانی کشف‌شده در حفاری‌های تاکسیلا (TAXILA) را با چشم خود مشاهده نموده‌ام، در میان آثار کشف‌شده، هزاران مجسمه از «گوتیم بودا» [۱۵] در اندازه‌های مختلف و اشکال زشت و زیبا، وجود دارد که انسان با دیدن آن‌ها دچار شگفتی و نفرت می‌شود.
آری مذهبی‌که علیه بت‌پرستی قیام نموده بود، به سرعت در دام بت‌پرستی یا به تعبیر دقیق‌تر «بودا‌پرستی» گرفتار گردید، چنانکه قبلاً اشاره شد کلمه‌ی بت بیش از کلمه‌ی «بُدهـ» (بودا) در بعضی از کشور‌ها رواج یافت. این موضوع جالب توجه است که مذهبی که بر‌اساس مخالفت با بت‌پرستی پا به عرصه‌ی حیات گذاشت چگونه خود، شعار بت‌پرستی قرار گرفت؟ و فکر مردم جهان را چنان به خود مشغول داشت‌که این کلمه در همه‌ی زبان‌ها مانند سکه‌ی رایج، رواج یافت و بدین ترتیب شخصیت پرستی و مقدس مآبی و متمرکز‌کردن قوای فکری بشر، به یک فرد، از مذهب بودا نشأت گرفت.
[۱۰] از القاب دانشمندان هندو مذهب. [۱۱] DISCOVER YOEINDIA. [۱۲] شاخه‌ای از مذهب بودایی. (مترجم) [۱۳] در زبان هندی «بودا» را «بُدهـ» می‌نامند که بر وزن بت است. برخی معتقدند که کلمۀ «بت» به تقلید از «بُدهـ» رواج یافته است، جهت تحقیق بیشتر به کتاب «سیره نبوی» اثر همین مؤلف مراجعه نمائید. [۱۴] History of Mediaeval Hindi India: C.V.Vdidyd vol. i. p. ۱۰۱. [۱۵] مؤسس آئین بودایی در حدود سال‌های (۵۶۶- ۸۶ ق- م).