۶- اعتکاف
اعتکاف در لغت به معنای ملازم یک امر بودن؛ و در اصطلاح فقها بمعنی ماندگاری در مسجد به نیت مخصوص است.
در صحیحین به نقل از عایشهل آمده است: «أن النبيَّ ج كَانَ يَعْتَكِفُ الْعَشْرَ الْأَوَاخِرَ مِنْ رَمَضَانَ حَتَّى تَوَفَّاهُ اللهُ, ثُمَّ اعْتَكَفَ أَزْوَاجُهُ مِنْ بَعْدِهِ». [۲۵]
ترجمه: «رسول خدا ج تا زمان وفاتش در ده روز آخر ماه رمضان اعتکاف می‌کرد، بعد از وفاتش همسرانش (امهات المؤمنین) این عمل را انجام می‌دادند».
اعتکاف عبادتی است متضمن خیرات و ثواب فراوان، زیرا فرد معتکف در هنگام آن به تلاوت قرآن، ادای نماز قضا و سنت، و روزه و دعا و ذکر و... برمی‌خیزد، کسانی که به این اعمال برنخاسته آن را تکرار نکرده باشند، آن را دشوار می‌پندارند، اما در واقع برای افرادی که توفیق خداوند یاور آنان باشد سهل و آسان است، کسانی که دارای نیّت صالح و عزم صادق و ایمان راسخ باشند خداوند آنان را بر انجام اعتکاف توفیق خواهد داد. در ده شب آخر رمضان بیش از هر وقت دیگر بر احیای سنّت اعتکاف تأکید شده است به امید اینکه فرد معتکف بتواند شب قدر و برکات آن را نصیب خود گرداند.
اعتکاف خلوتی است با خدا که فرد از دنیا و خواسته‌های نفس بریده به خدا روی می‌آورد جسم و روحش به ذکر خدا و تقرب به او مشغول گشته و به چیزی جز رضای خدا نمی‌اندیشد.
آداب اعتکاف: اعتکاف در فقه اسلامی آدابی دارد که باید رعایت شوند این آداب عبارتند از:
۱- روزه، چرا که اعتکاف اگر همراه با روزه باشد بهتر، و از مبارزه با شهوات نزدیک‌تر است و باعث جمع خاطر و صفای درون می‌گردد.
۲- مستحب است فرد معتکف به طاعت خداوند و ذکر و قرائت قرآن و مطالعه‌ی علم مشغول باشد.
۳- باید اعتکاف در مسجد جامع صورت گیرد مسجدی که نماز جمعه در آن ادا می‌گردد.
۴- بر فرد معتکف لازم است دهان جز به خیر نگشاید از دشنام و غیبت و نمّامی و کلام لغو خودداری کند.
*****
[۲۵] بخاری (۲۰۲۶) و مسلم (۱۱۷۲). [مصحح]