رمضان ماه انقلاب و تحوّل
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله الذي هدانا لهذا وما کنا لنهتدي لولا أن هدانا الله والصّلاة والسّلام على سیّدنا محمّد رسول الله وعلى آله وأصحابه وأتباعه أجمعین إلى یوم الدّین.
امّا بعد:
خداوند منّان برما بندگان منّت نهاد تا باردیگرماه مبارک رمضان (سفره‌ی رحمت و برکت خدا) را دریابیم و فرصت دیگری برای ایجاد انقلاب و تحوّل درونی فراروی ما قرار داد. بار دیگر در مقابل یک امتحان تاریخی و عظیم الهی قرار گرفته‌ایم. امتحان ایمان و استقامت، صبر و بردباری، تهجّد و شب‌زنده‌داری و ...
بار دیگر فرصت عبادت و نیایش، و زانو زدن بر سفره‌ی قرآن و اخذ توشه‌ی راه از اقیانوس بیکران آن، پيش روی ما قرار گرفت.
رمضان یک‌دوره‌ی تربیتی سالانه و یک دانشکده‌ی «ایمانی»، «اخلاقی» و «عبادی» است که به منظور تجدید و تقویت ایمان درهای خود را به روی ما گشوده است، تا از خرمن‌های آن، انرژی ایمانی و اشراق روحی و توشه‌ی نفسی اخذ کنیم و از ایستگاه‌های تهذیب نفس و اصلاح درون این مدرسه‌ی نمونه، و از چشمه‌سارهای جوشانِ رحمت و برکاتِ خداوند در آن جرعه‌ای بنوشیم.
رمضان مدرسه‌ی صبر و اسقامت، شجاعت و شهامت، فداکاری و جهاد، و فتوحات و ثبت مواقف شرف و عزّت برای مسلمانان است. غزوۀ بدر (یوم الفرقان) و فتح مکّه (فتح الفتوح) و فتح بیت‌المقدس در جنگ حطین توسط صلاح‌الدین ایّوبی/، در این ماه مبارک نصیب مسلمانان گردید و برای رمضان امسال نیز به توفیق خدا در انتطار تدارک مقدّمات فتح مجدّد قدس (پیروزی مجاهدان شام) هستیم.
رمضان مدرسه‌ی غرس نهال اخوّت، تعاون، تقارب، مودّت، بخشش، فداکاری، سازندگی (دنیا و آخرت) است. مدرسه‌ی جهاد با نفس وشوق وعلاقه برای نیل به «جنّات الرحمن» است. مدرسه‌ی سازندگی مردان و زنان مخلص و مؤمن خدا، مردان و زنان مهذّب و متخلّق به اخلاق قرآنی است. وقتی از مادر مؤمنان عایشه‌ی صدّیقهل درباره‌ی اخلاق رسول خدا سؤال شد در پاسخ گفت:
«كَانَ خُلُقُهُ الْقُرْآنَ» [مسند امام احمد]
در این ماه‌مبارک بود که درِ رحمت ابدی و جاودانه‌ی خدا بر روی بندگانش گشوده شد و نسیم آخرین حلقه‌های وحی بر بشریّت وزیدن گرفت:
﴿شَهۡرُ رَمَضَانَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ فِيهِ ٱلۡقُرۡءَانُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡهُدَىٰ وَٱلۡفُرۡقَانِۚ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡيَصُمۡهُۖ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٖ فَعِدَّةٞ مِّنۡ أَيَّامٍ أُخَرَۗ يُرِيدُ ٱللَّهُ بِكُمُ ٱلۡيُسۡرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ ٱلۡعُسۡرَ وَلِتُكۡمِلُواْ ٱلۡعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُواْ ٱللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَىٰكُمۡ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ١٨٥﴾[البقرة: ۱۸۵].
«(آن چند روز معيّن و اندک) ماه رمضان است كه قرآن در آن فرو فرستاده شده است (و آغاز به نزول نموده است ودر مدّت ۲۳ سال تدريجاً به دست مردم رسيده است) تا مردم را راهنمائی كند و نشانه‌ها و آيات روشنی از ارشاد (به حق و حقيقت) باشد و (ميان حق و باطل در همه‌ی ادوار) جدائی افكند.»
رمضان ماه سموّ و صعود نفس انسان تا کران‌های بیانتهای فضا و آفاق آسمان‌ها، و پرواز در این اقیانوس ژرف است، تا از اختلاط با شهوات و آرزوهای دنیّ دنیائی و اسارت هوا و متاع این جهانِ سراسر تعب و مشاکل رهائی یابد و درپی طلب رضایت خدای «خالق و آمر» خویش در این فضای بیانتهای خدا به گردش و پرواز در آید.
با این وصف رمضان خرمن عبادت و معنویّت، و ایستگاه توشه‌گیری برای ساختن آینده‌ی درخشان در آخرت و جاده صاف‌کن حرکت بسوی الله است. بنده‌ی مؤمن این فرصت طلایی را غنیمت شمرده و از آن بیشترین بهره را می‌گیرد.
برخی از اسباب خودسازی و وسایل سیر بسوی الله که باید در این ماه بیشترین اهتمام بدان‌ها داده شود، عبارتند از:
۱- روآوردن به قرآن کریم و تلاوت دایمی آن، و تدبّر در آیات روح‌بخش و صیقل‌دهنده‌ی قلوب است تا در سایه‌ی حیات، زیر لوای قرآن و اُنس با کلام حیات‌بخش خدا، باران رحمت و شادابی بر قلب‌هایمان ببارد و دلهايمان در پرتو انوار بی‌نهایت آن آرامش یابد و برای اجرای تعالیمش آمادگی پیدا کند.
۲- مجسّم نمودن سیره‌ی طاهره‌ی رسول الله و اقتدا و اهتدا به آن. چون سیره‌ی او تجسّم عینی و عملی دین در بزرگترین فرد معتقد به آن است، کسی که بیشتر از هر مؤمن دیگری به آن وفادار، و بر تطبیق عملیَش حریص بوده است.
۳- حمل نفس بر مکارم اخلاق و معالی امور، و تربیتش بر صبر و استقامت، تعاون و تکافل، تواضع و خشوع، خیر و احسان، عطوفت و رحمت، و سایر فضایل و اخلاقیات پسندیده، یکی دیگر از برکات و دستاوردهای رمضان است.
۴- تعلُّق خاطر به خدا و یاد او در هر احوال و اوضاعی، و تسلیم و خضوع تامّ در برابر شریعت او، و تنظیم تمامی برنامه‌ها و حرکات و سکنات زندگی بر وفق دستورات و احکام آن، تنظیم برنامه‌ای برای غلبه و پیروزی بر رذیله‌ی ریا، از جمله‌ی آثار رمضان است؛ زیرا رمضان ماه اخلاص و غلبه بر نفس و شیاطین است، چون هر دو در این ماه به بند کشیده می‌شوند. رمضان ماه مبارزه با شهوات بطن و فرج و نفس، ماه غلبه بر شهوات، و پیروزی بر شُحّ و بخل است، زیرا رمضان ماه ابراز سخاوت و ادای زکات و صدقات است.
۵- رمضان ماه پیروزی بر زبان و آفت‌های متعدّد آن، چون «دروغ» و «بهتان»، «فحش» و «دشنام»، «غیبت» و «نمّامی»، «شهادت ناحقّ» و «لغو و بیهوده‌گوئی» و غیره ... است.
۶- رمضان ماه غلبه و پیروزی بر امراض قلبی چون «کفر» و «شرک»، «نفاق» و «دو روئی»، «خوف» و «جبن» ، و غلبه بر یأس و نااُمیدی، و تنبلی و ضعف‌های روحی و... است.
رمضان فرصتی است برای همه‌ی کسانی که در انجام فرایض و فرامین خدا از خود سستی بخرج داده‌اند تا بخود آیند و تغییری در روند حرکت زندگی خود بوجود آورند. فرصتی است برای همه‌ی آن‌هایی که اوقات گران‌بهای خود را بیهوده سپری کرده‌اند تا بخود آیند. برای کسانی که در دریای غفلت و گناه غرق گشته‌اند تا بخود آیند. فرصتی برای آن‌هایی که از قرائت قرآن و تأمّل در آیات بیّنات آن دور مانده‌اند، تا به خود آیند. برای آن‌هایی که از یاد و ذکر خدا غافل گشته‌اند. و آن‌هایی که به تملّق و تظاهر و دروغگويی و ریاکاری عادت کرده‌اند تا بخود آیند. آن‌هایی که غافلانه در دریای ربا و حرام‌خواری و خلاف‌کاری غوطه‌ورند. برای آنانی که صله‌ی رحم را ترک کرده‌اند. و بالاخره فرصتی است طلایی، برای همه‌ی کسانی که اهداف مقدّس و گران‌بها فرا روی خود ترسیم کرده‌اند تا بدان‌ها دست یابند.
آری! رمضان دروازه‌ی همه‌ی این خیر و برکات است و بحق باید چنین باشد چون رمضان «مدرسه» است «دانشگاه» است. مدرسه‌ی «ایمان»، «عبادت» و «اخلاق»؛ و در یک کلمه مدرسه‌ی همه‌ی «فضایل» است. رمضان مدرسه‌ی جامعه‌شناسی و اهتمام به جوانب گوناگون اجتماعی انسان است. رمضان بیمارستان بازیابی سلامتی روانی و جسمی و مبارزه با امراض و آفت‌های ناشی از ۱۱ ماه بداندیشی و پُرخوری است.
رمضان ماه دعوت است، و فرصتی است برای دعوتگران بسوی الله تا در این ماه بیش از هر وقت دیگر به امر دعوت اهتمام دهند و در حدّ توان روش‌های نظری دعوت را عملی سازند و به مدعوین خود رسیده کاستی‌های سایر اوقات را جبران نمایند.
رمضان مدرسه‌ی سیاسی و تنظیم همه‌ی سیاست‌های مورد نیاز زندگی است. رمضان ایستگاه تربیت اقتصادی و فرصتی برای پاکسازی اموال و دارایی از زکات است؛ و در نهایت رمضان ماه تغییر و انقلاب فراگیر و همه‌جانبه و ماه «تجرید» و «تجرّد» است. لذا باید سعی کنیم که در این ماه مبارک، عزم را جزم کنیم تا جایی برای خود در بهشت تهیه کنیم و حسنات بیشتری بدست آوریم. چه کنیم که رمضان امسال بهتر از سال‌های قبل باشد، چگونه بر نیکوکاریمان بیفزاییم و ماه رمضان را به یک ماه ممتاز تبدیل کنیم؟
پیشاپیش حلول این ماه مبارک را به همه‌ی راهیان الی الله تبریک می‌گویم و توجّه خود و سایر عزیزان را به توصیه‌های زیر معطوف می‌دارم. خداوند می‌فرماید:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱرۡكَعُواْ وَٱسۡجُدُواْۤ وَٱعۡبُدُواْ رَبَّكُمۡ وَٱفۡعَلُواْ ٱلۡخَيۡرَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ۩٧٧﴾[الحج: ۷۷].
«ای كسانی كه ايمان آورده‌ايد! (برای آفريدگار خويش) ركوع (و كرنش بريد،) و سجده كنيد (و به خاک افتيد) و پروردگار خود را پرستش نمائيد و كارهای نيک انجام دهيد، تا اين كه رستگار شويد.»
و می‌فرماید:
﴿۞إِنَّ رَبَّكَ يَعۡلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدۡنَىٰ مِن ثُلُثَيِ ٱلَّيۡلِ وَنِصۡفَهُۥ وَثُلُثَهُۥ وَطَآئِفَةٞ مِّنَ ٱلَّذِينَ مَعَكَۚ وَٱللَّهُ يُقَدِّرُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَۚ عَلِمَ أَن لَّن تُحۡصُوهُ فَتَابَ عَلَيۡكُمۡۖ فَٱقۡرَءُواْ مَا تَيَسَّرَ مِنَ ٱلۡقُرۡءَانِۚ عَلِمَ أَن سَيَكُونُ مِنكُم مَّرۡضَىٰ وَءَاخَرُونَ يَضۡرِبُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَبۡتَغُونَ مِن فَضۡلِ ٱللَّهِ وَءَاخَرُونَ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۖ فَٱقۡرَءُواْ مَا تَيَسَّرَ مِنۡهُۚ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ وَأَقۡرِضُواْ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗاۚ وَمَا تُقَدِّمُواْ لِأَنفُسِكُم مِّنۡ خَيۡرٖ تَجِدُوهُ عِندَ ٱللَّهِ هُوَ خَيۡرٗا وَأَعۡظَمَ أَجۡرٗاۚ وَٱسۡتَغۡفِرُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمُۢ٢٠﴾[المزمل: ۲۰].
«در حقيقت پروردگارت مىداند كه تو و گروهى از كسانى كه با تواند نزديک به دو سوم از شب يا نصف آن يا يک سوم آن را [به نماز] برمىخيزيد و خداست كه شب و روز را اندازهگيرى مىكند [او] مىداند كه [شما] هرگز حساب آن را نداريد پس بر شما ببخشود [اينک] هر چه از قرآن ميسر مىشود بخوانيد [خدا] مىداند كه به زودى در ميانتان بيمارانى خواهند بود و [عدهاى] ديگر در زمين سفر مىكنند [و] در پى روزى خدا هستند و [گروهى] ديگر در راه خدا پيكار مىنمايند پس هر چه از [قرآن] ميسر شد تلاوت كنيد و نماز را برپا داريد و زكات را بپردازيد و وام نيكو به خدا دهيد و هر كار خوبى براى خويش از پيش فرستيد آن را نزد خدا بهتر و با پاداشى بيشتر باز خواهيد يافت و از خدا طلب آمرزش كنيد كه خدا آمرزنده مهربان است.»
*****