علامتهای قیامت

فصل اول: معناى فتنه

س: معناى فتنه چیست؟

ج: کلمۀ "فتنه" صیغه مفرد و جمع آن "فِتَنْ" مى‌باشد. " فتنه" در زبان عربی به چند معنا آمده است:

۱- امتحان کردن؛

۲- آزمودن؛

۳- گمراه کردن؛

۴- گمراهى؛

۵- اختلاف میان مردم؛

۶- عذاب؛

۷- بیمارى؛

۸- جنون؛

۹- آشوب و غیره.

س: معناى فتنه در اصطلاح چیست؟

ج: فتنه در اصطلاح، به معناى عذاب، سختى و هر کارِ نامطلوبی است که به ضرر انسان است؛ مثل کفر، گناه و غیره. اگر فتنه از جانب الله تعالى باشد، در آن حکمتى نهفته است. اما اگر از جانب انسان و به غیر امرِ الله تعالى به وقوع پیوندد، مذموم است.

س: چگونه فتنه می‌تواند از جانب بنده باشد، در حالیکه تمام امور به تقدیر الله تعالى در جریان است؟

ج: مثلاً کسى که زندانی می‌شود، به فتنه و مصیبتی گرفتار شده است. اگر این مصیبت، در راه فرمودۀ الله تعالى باشد، این فتنه از جانب الله تعالى است. اما اگر در راهى قدم نهاده که الله تعالى منع کرده و در نتیجۀ آن زندانی شده، مثلاً به دلیل قتل عمد، دزدى یا راهزنى گرفتار شده است، این فتنه از جانب خودِ بنده صادر شده؛ هرچند که هر دو آنها در راستای تقدیر الهی بوده است.

س: در فتنه‌ها چه حکمتى وجود دارد؟

ج: همه افراد در آرامش و راحتی خود را بنده صالح و پیرو دستورهای او می‌دانند؛ اما چون با سختی‌ها ودشواری‌ها مواجه می‌شوند، تنها مؤمنان صادق و حقیقی در ایمانشان ثابت‌قدم مى‌مانند. اما کسانى که به دروغ خود را مسلمان مى‌نامند از دین مرتد مى‌شوند. در این موضوع الله تعالى مى‌فرماید:

﴿أَحَسِبَ ٱلنَّاسُ أَن يُتۡرَكُوٓاْ أَن يَقُولُوٓاْ ءَامَنَّا وَهُمۡ لَا يُفۡتَنُونَ ٢ وَلَقَدۡ فَتَنَّا ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۖ فَلَيَعۡلَمَنَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْ وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱلۡكَٰذِبِينَ ٣﴾ [العنکبوت: ٢-٣]

«آیا مردم گمان مى‌کنند که رها می‌شوند وقتی که بگویند ایمان آوردیم و مورد فتنه [یعنى امتحان] قرار نخواهند گرفت؟ و به یقین کسانى را که پیش از اینان بودند آزمودیم تا خدا آنان را که راست گفته‏اند معلوم دارد و دروغگویان را [نیز] معلوم دارد».

س: آیا الله تعالى انواع فتنه‌ها را ذکر کرده است؟

ج: آری، در آیات زیر:

﴿حَتَّىٰ لَا تَكُونَ فِتۡنَةٞ﴾[البقرة: ١٩٣]

«تا که فتنه نباشد».

مراد از فتنه شرک است. همچنین در آیه زیر:

﴿إِنۡ خِفۡتُمۡ أَن يَفۡتِنَكُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ﴾[النساء: ١٠١]

«اگر بیم داشتید که آنان که کفر ورزیده‏اند به شما آزار برسانند ...».

در اینجا مراد از فتنه، گمراهى است.