اول: عقیدۀ او در توحید «الله»
از نصوصی که در قرآن و سنت دربارۀ توحید آمده، فهمیده میشود که توحید بر سه قسم است:
۱- توحید در ربوبیت: اعتقاد داشتن و اعتراف نمودن به اینکه خداوند متعال تنها خالق، مدبّر و تصرف کننده در نظام هستی است.
۲- توحید در الوهیت: اعتقاد داشتن به اینکه «الله» تنها ذاتی است که سزاوار عبادت است و همۀ معبودهای دیگر باطلند. و مخصوص کردن انواع عبادات برای خداوند و شریک نگردانیدن با خداوند در عبادت.
۳- توحید در اسماء و صفات: نامگذاری و توصیف خداوند با نامهای نیکو و صفاتی که در کتاب و سنت برای خداوند متعال آمده است، با اعتقاد به اینکه این نامها و صفات بر تمامی مفاهیم کمال که شایستۀ مقام خداوند است دلالت دارند و حقیقت مفاهیم آنها را با تقسیمات مذکور ثابت بدانیم.
امام ابوحنیفه میفرماید: «خداوند متعال به صفات مخلوقات توصیف نمیشود».
و میفرماید: «برای کسی شایسته نیست، چیزی از جانب خود در مورد «الله» بگوید، بلکه باید او را به آنچه خودش وصف کرده، وصف نماییم».
در جایی دیگر میفرماید: «الله» از بالا صدا زده میشود نه از پایین وصفت پایینی در توصیف ربوبیت و الوهیت جایگاهی ندارد»... . و دیگر سخنانی که در اینباره از امام نقل شده است.
اینها ردیست بر کسانی که تصور کردهاند، تقسیم بندی مذکور را ابن تیمیه از خودش ساخته است.