اجتهاد، اتباع، تقلید

فهرست کتاب

تقلید و عقیده

تقلید و عقیده

بعضی از مردم بین تقلید در عقیده و احکام شرعیه فرق می‌گذارند، تقلید در احکام را جایز و تقلید در اعتقاد را حرام می‌دانند.

حقیقت این است که تفریق و جدایی بین تقلید در احکام و عقاید چیزی ساختگی و من در آوردی و باطل است، زیرا منهج اسلام در علم و فراگیری معارف یکی است چه در اصول و چه در فروع، در منهج اسلام همۀ مردم به اتباع و پیروی از دلیل دستور داده شده‌اند و تقلید جز بهنگام ضرورت یعنی عدم امکان پیروی از دلیل جایز است، و هیچ فرقی بین عقاید و احکام در عمل نمودن از روی دلیل وجود ندارد مثلاً کسی که توانائی اجتهاد در فقه را دارد اجازه ندارد تا تقلید کند و همچنین کسی که توان تفکر و اندیشه پیرامون جهان هستی و اثبات وجود الله (و خالق برای جهان) را دارد و یا توان بررسی نصوص شرعی در مسایل عقیدتی را دارد دیگر اجازۀ تقلید ندارد. و کسی که مدعی فرق در تقلید بین عقاید (اصول) و احکام (فروع) است باید دلیل بیاورد، هیهات از آوردن دلیل. و اگر کسی بپندارد که این آیه:

﴿وَلَا تَقۡفُ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٌ[الإسراء: ۳۶].

«از چیزی دنباله ‌روی مکن که از آن نا آگاهی».

برای فرق در تقلید بین عقیده (اصول) و احکام (فروع) دلیل است؛ باید گفت: این آیه همانگونه که شامل مسایل فقه و فروعات است همین طور شامل مسایل اعتقادی است، در غیر این صورت آیا یک فرد بنا به نظر شخصی خود می‌تواند بگوید: مسلمان اجازه دارد در امور اعتقادی بدون علم پیروی کند در حالیکه برای همین فرد جایز باشد در احکام بدون علم پیروی کند. اموال و نوامیس را ندانسته مباح گرداند حرام و حلال را با تقلید حرام گرداند؟