تجدد گرایی یا مدرنیسم
در مقابل عقا گرایان، مردمی که به مذهب اعنقاب داشتند به دو دسته تقسیم شدند، عده‌ای از حرکت آن‌ها وحشت‌زد ه و سرگردان شدند و به ناچار سعی کردند مذهب و مسائل مذهبی را به نفع علوم تجربی و مسائل روز تشریح کنند و اگر تطبیقی نیافتند آن قسمت را می‌توانند از کتاب مقدس حذف کنند. شخصیت‌‌‌‌‌های برجسته این حرکت (Modernism) (ورسو)، (هارنیک) و (رنان) بوده‌اند.ئسته‌ی دیگر معتقد بودند که آنچه گذشته‌گان ما در مجامع (کنفرانس‌ها) تصویب کرده‌اند درست است و ماحق هیچ‌گونه کمی و زیاد نداریم. مردم اروپا که از مادیت به تنگ آمده بودند و به دنبال آرامش روحی می‌گشتند، این حرکت را برای خود ملجأ و مأوایی یافتند. امروزه نیز این سه حرکت، مدرنیسم، احیا گری دینی و رسونیالیسم با هم در رقابت هستند.
حقیقت امر آنچه در صفحات قبل گذشت، عبارت بود از معرفی مسیحیت در باب عقاید و عبادات و خلاصه‌ای از تاریخ مسیحیت تا امروز، در بحث عقاید با استناد به آیات قرآنی در بعضی موارد اشاره به اشتباهات و خطاهای ریشه‌ای و بنیادی مسیحیت شد. در اینجا لازم است بدانید مسیحیتی که امروزه در دنیا رایج است بانی و پایه‌گذاری اصلی آنچه کسی بوده است؟
جهان مسیحیت ادعا دارد که بنیان‌گذار مسیحیت موجود حضرت عیسی÷است و امروزه نیز مسیحیت بر اصول و قواعد وضع شده از طرف حضرت عیسی÷عمل می‌کند. ولی پس از عرضه نمودن مسیحیت بر محک ادیان توحیدی و قضایای تاریخی واضع می‌شود که مسیحیت فعلی ربطی به حضرت عیسی÷ندارد بلکه بنیان‌گذار آن شخصی به نام پاولز بوده است که چهارده نامه‌ی وی نیز در کتاب مقدس درج است.