کتاب الصيام
کتاب روزه
«وشَرَائِطُ وُجُوبِ الصِّيَامِ أَرْبَعَةُ أَشْيَاءَ الإسْلاَمُ والْبُلُوغُ والْعَقْلُ والْقُدْرَةُ عَلَی الصَّومِ وفَرَائِضُ الصَّومِ أَرْبَعَةُ أَشْيَاءَ النِّيَّةُ والإمْسَاكُ عَنْ الأَکْلِ والشُّربِ والْجِمَاعُ وتَعَمُّدِ الْقَیءِ والَّذِی يُفْطِرُ بِهِ الصَّائِمُ عَشَرَةَ أَشْيَاءَ مَا وَصَلَ عَمْداً إِلَی الْجَوفِ أَوْ الرَّأسِ والْحُقنَةُ فی أَحَدِ السَّبِيلَيْنِ والْقَیءُ عَمْداً والْوَطءُ عَمْداً فی الْفَرْجِ والإنْزَالُ عَنْ مُبَاشَرَةٍ والْحَيْضُ والنِّفَاسُ والْجُنُونُ والرِّدَّةُ ويُسْتَحَبُّ فی الصَّومِ ثَلاَثَةُ أَشْيَاءَ تَعْجِيلُ الْفِطْرِ وتَأْخِيرُ السُّحُورِ وتَرْكُ الْهُجْرِ مِنَ الْکَلاَمِ ويَحْرُمُ صِيَامُ خَمْسَةِ أَيَّامٍ الْعِيدَانِ وأَيَّامُ التَّشْرِيقِ الثَّلاَثَةُ ويُکْرَهُ صَوْمُ يَوْمِ الشَّكِّ إِلاَّ أَنْ يُوَافِقَ عَادَةً لَهُ ومَنْ وَطِئَ فی نَهَارِ رَمَضَانَ عَامِداً فی الْفَرْجِ فَعَلَيْهِ الْقَضَاءُ والْکَفَّارَةُ وهَیِ عِتْقُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ فَإنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرِيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ فَإنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَإطْعَامُ سِتِّيْنَ مِسْکِيناً لِکُلِّ مِسْکِينٍ مُدٌّ ومَنْ مَاتَ وعَلَيْهِ صِيَامٌ مِنْ رَمَضَانَ أُطْعِمَ عَنْهُ لِکُلِّ يَوْمٍ مُدٌّ والشَّيْخُ مَنْ عَجَزَ عَنِ الصَّوْمِ يُفْطِرُ ويُطْعِمُ عَنْ کُلِّ يَوْمٍ مُدّاً والْحَامِلُ والْمُرْضِعُ إِنْ خَافَتَا عَلَی أَنْفُسِهِمَا أَفْطَرَتَا وعَلَيْهِمَا الْقَضَاءُ فَإنْ خَافَتَا عَلَی أَولاَدِهِمَا أَفْطَرتَا وعَلَيهِمَا الْقَضَاءُ والْکَفَّارَةُ عَنْ کُلِّ يَوْمٍ مُدٌّ وهُوَ رِطْلٌ وثُلُثٌ بِالْعِرَاقِیِّ والْمَرِيْضُ والْمُسَافِرُ سَفراً طَوِيلاً يُفْطِرَانِ ويَقْضِيَانِ».
«شروط وجوب روزه سه چیز است:
۱- اسلام،
۲- بلوغ،
۳- توانائی روزه گرفتن.
فرض‌های روزه چهار است:
۱- نیت به قلب اگر روزه فرض باشد مانند رمضان یا روزه نذر، باید شب نیت بیاورد و در روزه فرض تعیین هم لازم است مثلاً بگوید فرض رمضان و أکمل نیت روزه این است نیت دارم که فردا روزه فرض رمضان امسال را بگیرم برای خدا.
۲- خودداری از خوردن و آشامیدن.
۳- خودداری از جماع،
۴- خودداری از استفراغ عمدی« استفراغ».
آنچه روزه را باطل می‌کند ده چیز است: ۱و۲- آنچه عمداً داخل شکم و سر شود. ۳- اماله کردن از جلو یا از عقب. ۴- استفراغ کردن عمدی. ۵- جماع عمدی در فرج «سهواً باطل نمی‌شود». ۶- فرود آمدن منی بوسیله دست خودش یا دیگری. ۷- حیض، ۸- نفاس، ۹- دیوانگی، ۱۰- کفر کردن.
مستحب است سه چیز در روزه:
۱- تعجیل در افطار «به شرطیکه به غروب آفتاب یقین داشته باشد».
۲- تأخیر در سحور.
۳- ترک گفتار ناروا «زبان خود را از دروغ، غیبت، دشنام وغیره نگهدارد و اگر کسی او را دشنام داد به زبان یا به قلب سه بار بگوید من روزه‌ام.
در پنج روز، روزه حرام است:
۱- عید قربان،
۲- عید رمضان،
۳- سه روز ایام التشریق «سه روز بعد از عید قربان» و روزه یوم الشک کراهت تحریمی دارد مگر اینکه با عادت او برخورد کرده باشد و کسی که در روز رمضان عمداً جماع کند بر او هم قضا و هم کفارت روزه واجب است کفاره عبارت است از: آزاد کردن یک بنده مسلمان. در صورت نبودن بنده باید دو ماه پشت سر هم روزه بگیرد در صورت عدم قدرت باید شصت مسکین را اطعام دهد هر مسکینی یک مد یعنی دو رطل و هر رطل نود مثقال یا ۱۲۸ درهم. و کسی که بمیرد و بر او روزه رمضان باشد برای هر روز باید یک مد برای فقرا مصرف کند کسی که پیر بوده و توانایی روزه را نداشته باشد، افطار می‌کند و برای هر روز یک مدّ کفاره بپردازد. زن حامله یا شیرده اگر از تلف خود بترسد افطار کرده پس آن را قضا کند، و اگر از تلف فرزند بترسد بر او هم قضا و هم کفاره واجب است، برای هر روز یک مدّ که یک و یک سوم ۱/۳-۱ رطل عراقی است اما مریض و مسافر سفر طولانی افطار نموده سپس قضا کنند.
فصل: «والإعْتِکَافُ سُنَّةٌ مُسْتَحَبَّةٌ ولَهُ شَرْطَانِ النِّيَّةُ واللُّبْثُ فی المَسجِدِ ولاَ يَخْرُجُ مِنَ الإعْتِکَافِ الْمَنذُورِ إِلاَّ لِحَاجَةِ الإنْسَانِ أَوْ عُذْرٍ مِنْ حَيْضٍ أَوْ مَرَضٍ لاَيُمْکِنُ الْمُقَامُ مَعَهُ ويَبْطُلُ بِالْوَطءِ».
«اعتکاف در لغت دوام داشتن بر چیزی است خوب یا بد و در اصطلاح شرع اقامت است در مسجد با شرائط مخصوص و اعتکاف سنتی است پسندیده و دارای دو شرط است:
۱- نیت،
۲- ماندن در مسجد «معتکف باید مسلمان و از حیض و نفاس و جنابت پاک باشد» در اعتکاف نذر شده ترک کردن مسجد روا نیست مگر برای قضای حاجت یا غسل جنابت یا عذر حیض یا نفاس یا مرضی که مانع باشد از ماندن در مسجد «مثل اینکه نیازمند رختخواب یا خادم یا دکتر باشد و یا اینکه بترسد مسجد را ملوّث کند بوسیله دچار شدن اسهال وغیره» بوسیله جماع اعتکاف باطل می‌شود اگر به تحریم آن عالم باشد».