مقدمه

إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدُهُ وَنَسْتَعِينُهُ، مَنْ يَهْدِهِ اللَّهُ فَلَا مُضِلَّ لَهُ، وَمَنْ يُضْلِلْ فَلَا هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، وأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، أَمَّا بَعْدُ [۲].

این را بدانید که خداوند بخشنده به تمامی مؤمنان فرمان داده است که توبه کنند.

﴿وَتُوبُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ ٣١﴾[النور: ۳۱].

«ای مؤمنان! همگی به سوی خدا برگردید (و از مخالفت‌هایی که در برابر خدا داشته‌اید توبه کنید) تا – شاید – رستگار شوید».

و همچنین بندگانش را تنها به دو گروه تقسیم کرده است و در آنجا گروه سومی وجود ندارد.

﴿وَمَن لَّمۡ يَتُبۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ ١١﴾[الحجرات: ۱۱].

«کسانی که از اعمال‌شان – اعمالی که خلاف برنامه الهی است – دست برندارند – و به سوی پروردگارشان و برنامه‌های او – باز نگردند و توبه نکنند حتماً از ستمگران و ظالمان می‌باشند».

الان زمانی است که بسیاری از مردم از دین راستین خدا دور گشته‌اند و عصیان و نافرمانی عمومی شده و انواع فساد گسترش یافته است. تا آنجا که کسی باقی نمانده، مگر آن که به نوعی از آلودگی‌ها و پلیدی‌ها آلوده شده است، جز آنانی که خداوند مهربان حفاظت‌شان کرده و حمایت‌شان می‌کند.

با وجود این خداوند بخشنده نمی‌پسندد واکراه دارد، مگر آن که نورش را – هدایت و برنامه‌اش – را فراگیر ساخته و به پایان برساند در این حالت است که بسیاری از انسان‌ها از خواب غفلت برخاسته و بسترهای گناه و کوتاهی را رها کرده و درمی‌یابند که حقوق الهی را آنگونه که سزاوارش بوده نشناخته و رعایت نکرده و در انجام تکالیف سستتی و کوتاهی کرده‌اند و بر زیاده‌روی و عصیان و سرکشی خویش پشیمان شده و انگشت ندامت بر دهان می‌گزند حالا زمانی است که کاروان‌های آنان رو به سوی جاده اصلی و مستقیمی که روشنایی توبه در انتهای آن است قصد کرده و حرکت می‌کنند. و از جانب دیگر، گروهی هم از زندگی پرمشقت و فشارهای آن خسته و افسرده شده‌اند، پس آگاه و هوشیارباش که اینان نیز به دنبال راهی می‌گردند تا بتوانند از تاریکی‌ها و بدبختی‌ها خارج شوند و به نور و آسایش و آرامش راه یابند.

اما در راه هر گروهی از این کاروان موانعی پدیدار می‌گردد که گاه گمان می‌کنند که بین آنان و توبه حائل شده و فاصله ایجاد می‌کنند، تعدادی از این موانع در نفس و ضمیر انسان می‌باشند و تعدادی نیز در محیط بیرونی و واقعیت زندگی موجود می‌باشند.

به خاطر اینگونه موانع این کتاب را نوشتم به امید آن که بتواند هر پوششی را بردارد و هر ابهام و شبهه‌ای را برطرف کند، و یا حکم آنرا بیان‌ کند و یا سبب شکست توطئه‌های و نابودی تلاش‌های وسوسه‌انگیز شیطان باشد.

این کتاب شامل مقدمه‌ای است در خطرات کم‌ارزش‌دانستن و سبک‌شمردن گناهان و به دنبال آن شرحی در مورد شرایط توبه می‌باشد، سپس به درمان‌های روانی و نفسی آن می‌پردازد و در پایان فتواهایی برای توبه‌کنندگان براساس قرآنکریم و سنت صحیح و سخنان دانشمندان آورده شده است.

از خداوند متعال عاجزانه و خاضعانه می‌خواهم که مرا و برادران مسلمانم را با این کلمات اندک بهره‌مند سازد. مرا همین اندازه که از جانب آنان دعایی صحیح و نیکو و نصیحتی صادقانه و راستین باشد کافی است. و تنها خداوند مهربان و بی‌همتا است که گناهان‌مان را می‌بخشاید.

محمد صالح منجّد

اصل این کتابچه، سخنرانی است که در ۲٧ ربیع الأول سال ۱۴۰٩ ه‍ . ق توسط نویسنده ایراد شده است.

[۲] به راستی تمامی ستایش‌ها و تمجیدها ویژه خداوند متعال است، و فقط او را ستایش و تمجید می‌کنیم و تنها از و یاری می‌طلبیم، هرکسی را که پروردگار مهربان هدایت کند هیچکس نمی‌تواند او را گمراه و منحرف سازد و هرکس را هم گمراه و سرگردان کند هیچ هدایت‌کننده‌ای به فریادش نمی‌رسد و شهادت می‌دهم که هیچ معبودی (فریادرس، شفادهنده، روزی‌دهنده، اجابت کننده, قانون‌گذار، محبوب حقیقی، حاکم، فرمانروا و....) وجود ندارد مگر الله که تک و تنها و بی‌همتا و بی‌شریک و هماورد می‌باشد. و این که محمد جبنده و فرستاده‌اش می‌باشد، این جملات سبب مسلمان‌شدن صحابه بزرگوار «ضماد آزدی» شد آن هم زمانی که آن‌ها را مستقیماً از رسول خدا جشنید. (مختصر صحیح مسلم حدیث شماره ۴۰٩).