آیا خداوند متعال مرا می‌بخشد؟
* گاهی می‌گویی، می‌خواهم توبه کنم اما گناهانم بسیار زیاد است طوری که از هیچ عمل فحشاء و زشتی فرو گذار نکرده ام، مگر آن که در آن غوطه‌ور شده و آن را انجام داده‌ام و حتی گناهی که به خیالت رسیده یا نرسیده باشد، آن را مرتکب شده‌ام، نمی‌دانم آیا ممکن است خداوند آنچه را که در آن سالیان طولانی انجام داده‌ام ببخشاید یا نه؟!
ای برادر بزرگوار! به تو می‌گویم: این تنها مشکل تو نیست، بلکه مشکل بسیاری از کسانی است که می‌خواهند توبه کنند. برایت مثالی از جوانی می‌آورم که یک بار سؤالی را اینگونه مطرح کرد، او از ابتدای نوجوانی شروع به انجام و ارتکاب گناه کرده تا جایی که در سن هفده سالگی دارای پرونده طولانی پر از اعمال زشت و فواحش از انواع صغیره و کبیره بوده است و به افراد زیادی از کوچک و بزرگ تجاوز کرده، حتی یک بار دختر خردسالی را مورد تجاوز قرار داده و بارها و بارها نیز دزدی و سرقت کرده است، حال می‌گوید که به سوی الله متعال روی آورده و توبه کرده‌ام، و در بعضی از شب‌ها عبادت کرده و نماز تهجد می‌خوانم و روزهای دوشنبه و پنجشنبه روزه می‌گیرم و هر صبح بعد از نماز فجر قرآن می‌خوانم، آیا توبه‌ام پذیرفته خواهد شد؟ (آیا برای من امکان توبه وجود دارد؟!)
مرجع و منبع اصلی ما مسلمانان در فهم و اجرای احکام و شناخت حلال و حل مشکلات و برخورد با آن‌ها، کتاب الله و سنت رسول الله جاست و در هر حالتی ابتدا به این دو ریسمان الهی رجوع می‌کنیم. لذا هنگامی که به قرآن کریم نگاهی می‌اندازیم این پیام الهی را می‌بینیم:
﴿۞قُلۡ يَٰعِبَادِيَ ٱلَّذِينَ أَسۡرَفُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ لَا تَقۡنَطُواْ مِن رَّحۡمَةِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِيعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ ٥٣ وَأَنِيبُوٓاْ إِلَىٰ رَبِّكُمۡ وَأَسۡلِمُواْ لَهُۥ مِن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَكُمُ ٱلۡعَذَابُ ثُمَّ لَا تُنصَرُونَ ٥٤﴾ [الزمر: ۵۳ – ۵۴].
«(ای پیامبر! از سوی من) بگو: که ای بندگانی که بر خود اسراف کرده‌اید، از رحمت خدا ناامید نشوید. به راستی خداوند همه ی گناهان را می‌بخشد. بیگمان اوست آمرزگار مهربان «بسیار بخشنده و مهربان است» و پیش از آن که عذاب به شما رسد، آنگاه یاری نیابید به سوی پروردگارتان بازآیید و در برابر او تسلیم شوید».
این جوابی دقیق و روشن برای آن مشکل مطرح شده است و آنچنان واضح است که نیازی به توضیح بیشتر ندارد.
اما..... آن احساسی که گناهان بیشتر از آن است که خداوند آن‌ها را ببخشد.
اولاً: ناشی از عدم یقین بنده به وسعت و دامنه ی رحمت پروردگارش است.
ثانیاً: ناشی از نقص ایمان به قدرت خداوند بر بخشیدن تمامی گناهان.
ثالثاً: ناشی از ضعف عمل مهمی از اعمال قلب که همان «رجاء» است می‌باشد [۲۲].
رابعاً: ناشی از بدبینی و عدم گمان تائب در پاک‌شدن گناهان می‌باشد.
حال به هرکدام از موارد چهارگانه گذشته جداگانه جواب می‌دهیم.
اما مورد اول: در روشن‌شدن آن، این پیام الهی کفایت می‌کند:
﴿وَرَحۡمَتِي وَسِعَتۡ كُلَّ شَيۡءٖ﴾[الأعراف: ۱۵۶].
«رحمت من همه چیز را فرا گرفته است» [۲۳].
اما برای مورد دوم حدیث صحیح قدسی کافی است:
«قَالَ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ: مَنْ عَلِمَ أَنِّي ذُو قُدْرَةٍ عَلَى مَغْفِرَةِ الذُّنُوبِ غَفَرْتُ لَهُ، وَلَا أُبَالِي مَا لَمْ يُشْرِكْ بِي شَيْئًا» [۲۴]«خداوند متعال می‌گوید: هرکس نظر و عملش در باره من چنین باشد که توانایی بخشیدن تمامی گناهان را دارم، او را خواهم بخشید و برایم اصلاً مهم نخواهد بود به شرط آن که با من کسی را شریک نگرداند (یعنی به من شرک نیاورد) این واقعه مربوط به زمانی می‌شود که بنده پروردگارش را در سرا اخت ملاقات می‌کند.
اما مورد سوم: این مورد را نیز این حدیث با عظمت قدسی جواب می‌دهد:
«يَا ابْنَ آدَمَ، إِنَّكَ مَا دَعَوْتَنِي وَرَجَوْتَنِي غَفَرْتُ لَكَ عَلَى مَا كَانَ مِنْكَ وَلَا أُبَالِي، يَا ابْنَ آدَمَ لَوْ بَلَغَتْ ذُنُوبُكَ عَنَانَ السَّمَاءِ ثُمَّ اسْتَغْفَرْتَنِي غَفَرْتُ لَكَ، وَلَا أُبَالِي، يَا ابْنَ آدَمَ إِنَّكَ لَوْ أَنَّكَ أَتَيْتَنِي بِقُرَابِ الأَرْضِ خَطَايَا ثُمَّ لَقِيتَنِي لَا تُشْرِكُ بِي شَيْئًا لَأَتَيْتُكَ بِقُرَابِهَا مَغْفِرَةً» [۲۵]«ای فرزند آدم، تا زمانی که مرا به فریاد بخوانی و به من امید داشته باشی، هرچه که بر آن باشی می‌بخشایمت و برایم این عمل مهم نیست. ای فرزند آدم، اگر تو به نزدم به اندازه وسعت و پهنای زمین اشتباه و خطا بیاوری و با من ملاقات کنی در حالی که برایم شریکی قرار نداده‌ای (به من شرک نورزیده‌ای) من نیز به نزد تو خواهم آمد در حالی که به همان اندازه ی خطاهایت، بخشش و مغفرت به همراه دارم».
اما مورد چهارم: این حدیث رسول رحمت جدر جواب آن کافی است. «التائب من الذنب كمن لا ذنب له» [۲۶]توبه‌کننده از گناه همانند کسی است که هیچ گناهی ندارد. (پرونده اعمالش از گناه خالی می‌باشد».
* در اینجا به تمام کسانی که برایشان دشوار است که خداوند گناهان و فسادهای فراوان‌شان را ببخشاید این حدیث صحیح (حدیث قاتل صد نفر) را تقدیم می‌کنیم.
[۲۲] رجاء عبارت از امید داشتن به رحمت الهی می‌باشد. [۲۳] ترجمه قرآن از مسعود انصاری. [۲۴] این حدیث را طبرانی در معجم کبیر و حاکم روایت کرده‌اند (صحیح الجامع ۴۳۳۰). [۲۵] این حدیث را امام ترمذی روایت کرده است. [۲۶] این حدیث را ابن ماجه روایت کرده است (صحیح الجامع ۳۰۰۸).