سُورَةُ الصَّافَّاتِ
بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ
﴿وَٱلصَّٰٓفَّٰتِ صَفّٗا ١ فَٱلزَّٰجِرَٰتِ زَجۡرٗا ٢ فَٱلتَّٰلِيَٰتِ ذِكۡرًا ٣ إِنَّ إِلَٰهَكُمۡ لَوَٰحِدٞ ٤ رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَا وَرَبُّ ٱلۡمَشَٰرِقِ ٥ إِنَّا زَيَّنَّا ٱلسَّمَآءَ ٱلدُّنۡيَا بِزِينَةٍ ٱلۡكَوَاكِبِ ٦ وَحِفۡظٗا مِّن كُلِّ شَيۡطَٰنٖ مَّارِدٖ ٧ جَانِبٖ ٨ دُحُورٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ وَاصِبٌ ٩ إِلَّا مَنۡ خَطِفَ ٱلۡخَطۡفَةَ فَأَتۡبَعَهُۥ شِهَابٞ ثَاقِبٞ ١٠ فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَهُمۡ أَشَدُّ خَلۡقًا أَم مَّنۡ خَلَقۡنَآۚ إِنَّا خَلَقۡنَٰهُم مِّن طِينٖ لَّازِبِۢ ١١ بَلۡ عَجِبۡتَ وَيَسۡخَرُونَ ١٢ وَإِذَا ذُكِّرُواْ لَا يَذۡكُرُونَ ١٣ وَإِذَا رَأَوۡاْ ءَايَةٗ يَسۡتَسۡخِرُونَ ١٤ وَقَالُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٌ ١٥ أَءِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ ١٦ أَوَ ءَابَآؤُنَا ٱلۡأَوَّلُونَ ١٧ قُلۡ نَعَمۡ وَأَنتُمۡ دَٰخِرُونَ ١٨ فَإِنَّمَا هِيَ زَجۡرَةٞ وَٰحِدَةٞ فَإِذَا هُمۡ يَنظُرُونَ ١٩ وَقَالُواْ يَٰوَيۡلَنَا هَٰذَا يَوۡمُ ٱلدِّينِ ٢٠ هَٰذَا يَوۡمُ ٱلۡفَصۡلِ ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تُكَذِّبُونَ ٢١ ۞ٱحۡشُرُواْ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ وَأَزۡوَٰجَهُمۡ وَمَا كَانُواْ يَعۡبُدُونَ ٢٢ مِن دُونِ ٱللَّهِ فَٱهۡدُوهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡجَحِيمِ ٢٣ وَقِفُوهُمۡۖ إِنَّهُم مَّسُۡٔولُونَ ٢٤
به نام الله بخشندۀ مهربان
سوگند به (فرشتگان) صف کشیده [۱۱۶]. ﴿۱﴾پس سوگند به (فرشتگان) باز دارنده، ﴿۲﴾و به تلاوت کنندگان ذکر (= قرآن)، ﴿۳﴾که همانا معبود شما یکی است. ﴿۴﴾پروردگار آسمان‌ها و زمین و آنچه میان آن‌هاست، و پروردگار مشرق‌ها. ﴿۵﴾بی‌گمان ما آسمان دنیا (= پایین) را به زیور ستارگان بیاراستیم. ﴿۶﴾و از هر شیطان سر کشی حفظ کردیم. ﴿۷﴾(تا) به (سخنان) عالم بالا گوش فرا ندهند، و از هر سو (بوسیلۀ شهاب) زده (و رانده) می‌شوند. ﴿۸﴾(آن‌ها به سختی) عقب رانده می‌شوند، و برای آن‌ها عذاب دایمی است. ﴿۹﴾مگر کسی‌که ناگهان چیزی را برباید، پس شهابی درخشان او را دنبال می‌کند. ﴿۱۰﴾پس (ای پیامبر) از آن‌ها بپرس که آیا آفرینش آن‌ها سخت‌تر است، یا (آفرینش) آنچه ما آفریده‌ایم، ما آن‌ها را از گل چسپندۀ آفریدیم. ﴿۱۱﴾بلکه تو (از انکار آن‌ها) در شگفت شدی، و آن‌ها مسخره می‌کنند. ﴿۱۲﴾و هنگامی‌که پند داده شوند، پند نمی‌پذیرند. ﴿۱۳﴾و هنگامی‌که معجز‌ۀ ببینند (آنرا) مسخره می‌کنند. ﴿۱۴﴾و می‌گویند: «این جز جادویی آشکار نیست، ﴿۱۵﴾آیا هنگامی‌که مردیم و به خاک و استخوان‌های (پوسیده، مبدل) شدیم، (دوباره) بر انگیخته خواهیم شد؟! ﴿۱۶﴾آیا نیاکان نخستین ما (نیز بر انگیخته می‌شوند؟!)» ﴿۱۷﴾بگو: «آری، و شما خوار و زبون (زنده) می‌شوید». ﴿۱۸﴾پس آن تنها یک بانگ (سهمناک) است، ناگهان آن‌ها (از قبرها بیرون می‌آیند و) می‌نگرند. ﴿۱۹﴾و گویند: «وای بر ما این (همان) روز جزا است!» ﴿۲۰﴾(آری) این (همان) روز داوری است، که شما آن را تکذیب می‌کردید. ﴿۲۱﴾(به فرشتگان فرمان داده می‌شود) گرد آورید کسانی را که ستم کردند، و (همپایگان و) همراهانشان و آنچه را می‌پرستیدند. ﴿۲۲﴾به جای الله، پس (همۀ) آن‌ها را به راه دوزخ هدایت کنید. ﴿۲۳﴾و آن‌ها را نگاه دارید که یقینا باز خواست خواهند شد.﴿۲۴﴾
﴿ لَّا يَسَّمَّعُونَ إِلَى ٱلۡمَلَإِ ٱلۡأَعۡلَىٰ وَيُقۡذَفُونَ مِن كُلِّ مَا لَكُمۡ لَا تَنَاصَرُونَ ٢٥ بَلۡ هُمُ ٱلۡيَوۡمَ مُسۡتَسۡلِمُونَ ٢٦ وَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ ٢٧ قَالُوٓاْ إِنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَأۡتُونَنَا عَنِ ٱلۡيَمِينِ ٢٨ قَالُواْ بَل لَّمۡ تَكُونُواْ مُؤۡمِنِينَ ٢٩ وَمَا كَانَ لَنَا عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنِۢۖ بَلۡ كُنتُمۡ قَوۡمٗا طَٰغِينَ ٣٠ فَحَقَّ عَلَيۡنَا قَوۡلُ رَبِّنَآۖ إِنَّا لَذَآئِقُونَ ٣١ فَأَغۡوَيۡنَٰكُمۡ إِنَّا كُنَّا غَٰوِينَ ٣٢ فَإِنَّهُمۡ يَوۡمَئِذٖ فِي ٱلۡعَذَابِ مُشۡتَرِكُونَ ٣٣ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَفۡعَلُ بِٱلۡمُجۡرِمِينَ ٣٤ إِنَّهُمۡ كَانُوٓاْ إِذَا قِيلَ لَهُمۡ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ يَسۡتَكۡبِرُونَ ٣٥ وَيَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِكُوٓاْ ءَالِهَتِنَا لِشَاعِرٖ مَّجۡنُونِۢ ٣٦ بَلۡ جَآءَ بِٱلۡحَقِّ وَصَدَّقَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ ٣٧ إِنَّكُمۡ لَذَآئِقُواْ ٱلۡعَذَابِ ٱلۡأَلِيمِ ٣٨ وَمَا تُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ ٣٩ إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ ٤٠ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ رِزۡقٞ مَّعۡلُومٞ ٤١ فَوَٰكِهُ وَهُم مُّكۡرَمُونَ ٤٢ فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ ٤٣ عَلَىٰ سُرُرٖ مُّتَقَٰبِلِينَ ٤٤ يُطَافُ عَلَيۡهِم بِكَأۡسٖ مِّن مَّعِينِۢ ٤٥ بَيۡضَآءَ لَذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِينَ ٤٦ لَا فِيهَا غَوۡلٞ وَلَا هُمۡ عَنۡهَا يُنزَفُونَ ٤٧ وَعِندَهُمۡ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ عِينٞ ٤٨ كَأَنَّهُنَّ بَيۡضٞ مَّكۡنُونٞ ٤٩ فَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ ٥٠ قَالَ قَآئِلٞ مِّنۡهُمۡ إِنِّي كَانَ لِي قَرِينٞ ٥١﴾
شما را چه شده است که یکدیگر را یاری نمی‌دهید؟!﴿۲۵﴾بلکه آن‌ها امروز (همه) تسلیم (و فرمانبردار) هستند. ﴿۲۶﴾آن‌ها سوال کنان رو به یکدیگر کنند، ﴿۲۷﴾(به سردمداران) گویند: «به راستی که شما (برای گمراه کردن ما) از (راه) خیر خواهی به نزد ما می‌آمدید». ﴿۲۸﴾(سردمداران در پاسخ) گویند: «بلکه، شما خودتان مؤمن نبودید (تقصیر ما چیست؟!)﴿۲۹﴾و ما هیچ‌گونه تسلطی بر شما نداشتیم، بلکه شما خود گروهی سر کش بودید. ﴿۳۰﴾پس فرمان پروردگارمان بر ما ثابت شد، البته ما چشندۀ (عذاب) خواهیم بود. ﴿۳۱﴾پس شما را گمراه کردیم، بی‌گمان ما (نیز) خود گمراه بودیم». ﴿۳۲﴾پس مسلماً در آن روز همۀ آن‌ها (= پیروان و سردمداران) در عذاب شریک خواهند بود. ﴿۳۳﴾بی‌شک ما با مجرمان این گونه رفتار می‌کنیم! ﴿۳۴﴾آن‌ها (در دنیا چنان) بودند که چون به آن‌ها گفته می‌شد: «معبودی (به حق) جز الله نیست» سر کشی (و تکبر) می‌کردند. ﴿۳۵﴾و می‌گفتند: «آیا ما معبودان‌مان را به خاطر (سخن) شاعری دیوانه رها کنیم؟!» ﴿۳۶﴾(چنین نیست) بلکه (پیامبر الله) حق را آورد، و پیامبران (پیشین) را تصدیق کرد. ﴿۳۷﴾مسلماً شما عذاب دردناک را خواهید چشید. ﴿۳۸﴾و جز به آنچه می‌کردید، کیفر داده نمی‌شوید. ﴿۳۹﴾مگر بندگان مخلص الله، ﴿۴۰﴾(که) آن‌ها رزق و روزی معین دارند. ﴿۴۱﴾(انواع) میوه‌ها، و آنان گرامی داشتگانند. ﴿۴۲﴾در باغ‌هایی پر نعمت (بهشت)، ﴿۴۳﴾بر تخت‌ها رو به روی یکدیگر (نشسته‌اند). ﴿۴۴﴾گرداگردشان جامی از (شراب) روان می‌گردانند. ﴿۴۵﴾(شرابی) سفید (و) لذت‌بخش برای نوشندگان است. ﴿۴۶﴾نه در آن تبهکاری (و فساد) است، و نه آن‌ها از آن (شراب) مست شوند. ﴿۴۷﴾و نزدشان (همسرانی) سیه چشم، دیده فرو هشته (که تنها به شوهران خود نظر دارند) خواهند بود. ﴿۴۸﴾گویی آن‌ها بیضه‌های (شتر مرغ) در پرده پوشیده‌اند. ﴿۴۹﴾پس آن‌ها سوال‌کنان رو به یکدیگر کنند. ﴿۵۰﴾یکی از آن‌ها گوید: «به راستی من (در دنیا) همنشینی داشتم. ﴿۵۱﴾
﴿يَقُولُ أَءِنَّكَ لَمِنَ ٱلۡمُصَدِّقِينَ ٥٢ أَءِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَدِينُونَ ٥٣ قَالَ هَلۡ أَنتُم مُّطَّلِعُونَ ٥٤ فَٱطَّلَعَ فَرَءَاهُ فِي سَوَآءِ ٱلۡجَحِيمِ ٥٥ قَالَ تَٱللَّهِ إِن كِدتَّ لَتُرۡدِينِ ٥٦ وَلَوۡلَا نِعۡمَةُ رَبِّي لَكُنتُ مِنَ ٱلۡمُحۡضَرِينَ ٥٧ أَفَمَا نَحۡنُ بِمَيِّتِينَ ٥٨ إِلَّا مَوۡتَتَنَا ٱلۡأُولَىٰ وَمَا نَحۡنُ بِمُعَذَّبِينَ ٥٩ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ ٦٠ لِمِثۡلِ هَٰذَا فَلۡيَعۡمَلِ ٱلۡعَٰمِلُونَ ٦١ أَذَٰلِكَ خَيۡرٞ نُّزُلًا أَمۡ شَجَرَةُ ٱلزَّقُّومِ ٦٢ إِنَّا جَعَلۡنَٰهَا فِتۡنَةٗ لِّلظَّٰلِمِينَ ٦٣ إِنَّهَا شَجَرَةٞ تَخۡرُجُ فِيٓ أَصۡلِ ٱلۡجَحِيمِ ٦٤ طَلۡعُهَا كَأَنَّهُۥ رُءُوسُ ٱلشَّيَٰطِينِ ٦٥ فَإِنَّهُمۡ لَأٓكِلُونَ مِنۡهَا فَمَالُِٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ ٦٦ ثُمَّ إِنَّ لَهُمۡ عَلَيۡهَا لَشَوۡبٗا مِّنۡ حَمِيمٖ ٦٧ ثُمَّ إِنَّ مَرۡجِعَهُمۡ لَإِلَى ٱلۡجَحِيمِ ٦٨ إِنَّهُمۡ أَلۡفَوۡاْ ءَابَآءَهُمۡ ضَآلِّينَ ٦٩ فَهُمۡ عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِمۡ يُهۡرَعُونَ ٧٠ وَلَقَدۡ ضَلَّ قَبۡلَهُمۡ أَكۡثَرُ ٱلۡأَوَّلِينَ ٧١ وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا فِيهِم مُّنذِرِينَ ٧٢ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُنذَرِينَ ٧٣ إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ ٧٤ وَلَقَدۡ نَادَىٰنَا نُوحٞ فَلَنِعۡمَ ٱلۡمُجِيبُونَ ٧٥ وَنَجَّيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥ مِنَ ٱلۡكَرۡبِ ٱلۡعَظِيمِ ٧٦﴾
که (پیوسته) می‌گفت: آیا (واقعاً) تو از باور‌کنندگان (بعث و قیامت) هستی؟! ﴿۵۲﴾آیا وقتی‌که مردیم و خاک و استخوان‌های (پوسیده) شدیم، (زنده می‌شویم و) کیفرمان می‌دهند؟!» ﴿۵۳﴾(او به دوستان بهشتی‌اش) گوید: «آیا شما می‌توانید (به دوزخیان) بنگرید (و از او خبری بگیرید)؟!» ﴿۵۴﴾پس (چشم برگرداند و) نگریست، ناگاه او را در میان دوزخ دید. ﴿۵۵﴾گوید: به الله سوگند، نزدیک بود که مرا به هلاکت افکنی. ﴿۵۶﴾و اگر نعمت پروردگارم نبود، من (نیز) از احضار شدگان (دوزخ) بودم. ﴿۵۷﴾(سپس به دوستان بهشتی خود گوید:) آیا ما (هرگز) نمی‌میریم (و در بهشت جاودان هستیم) ﴿۵۸﴾جز همان مرگ نخستین خود، (دیگر مرگی به سراغ‌مان نخواهد آمد) و ما (هرگز) عذاب نخواهیم شد؟! ﴿۵۹﴾بی‌گمان این همان کامیابی بزرگ است! ﴿۶۰﴾(آری) عمل کنندگان باید برای چنین (پاداشی) عمل کنند. ﴿۶۱﴾آیا برای پذیرایی این (نعمت‌های بهشتی) بهتر است یا درخت زقوم؟ ﴿۶۲﴾همانا ما آن را ابتلای برای ستمکاران قرار دادیم. ﴿۶۳﴾به راستی آن درختی است که از قعر جهنم می‌روید. ﴿۶۴﴾شکوفه‌اش همانند سر‌های شیاطین است. ﴿۶۵﴾پس حتما آن‌ها (= جهنمیان) از آن می‌خورند، و شکم‌ها را از آن پر می‌کنند. ﴿۶۶﴾آنگاه بر روی آن (خوراک) آمیزۀ از آب گرم (سوزان) دارند. ﴿۶۷﴾سپس باز‌گشت آن‌ها به سوی جهنم است. ﴿۶۸﴾بی‌گمان آن‌ها نیاکان خود را گمراه یافتند. ﴿۶۹﴾پس این‌ها در دنبال آنان شتابان می‌روند. ﴿۷۰﴾و به راستی پیش از آن‌ها بیشتر پیشینیان گمراه شدند. ﴿۷۱﴾و به تحقیق ما هشدار دهندگانی در میان آن‌ها فرستادیم. ﴿۷۲﴾پس بنگر عاقبت هشدار یافتگان چگونه بود! ﴿۷۳﴾مگر بندگان مخلص الله. ﴿۷۴﴾و یقیناً نوح ما را نِدا داد، پس (ما) چه خوب اجابت کنندۀ هستیم. ﴿۷۵﴾و او و خاندانش را از اندوه بزرگ نجات دادیم. ﴿۷۶﴾
﴿ وَجَعَلۡنَا ذُرِّيَّتَهُۥ هُمُ ٱلۡبَاقِينَ ٧٧ وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ ٧٨ سَلَٰمٌ عَلَىٰ نُوحٖ فِي ٱلۡعَٰلَمِينَ ٧٩ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ ٨٠ إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٨١ ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ ٨٢ ۞وَإِنَّ مِن شِيعَتِهِۦ لَإِبۡرَٰهِيمَ ٨٣ إِذۡ جَآءَ رَبَّهُۥ بِقَلۡبٖ سَلِيمٍ ٨٤ إِذۡ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوۡمِهِۦ مَاذَا تَعۡبُدُونَ ٨٥ أَئِفۡكًا ءَالِهَةٗ دُونَ ٱللَّهِ تُرِيدُونَ ٨٦ فَمَا ظَنُّكُم بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ ٨٧ فَنَظَرَ نَظۡرَةٗ فِي ٱلنُّجُومِ ٨٨ فَقَالَ إِنِّي سَقِيمٞ ٨٩ فَتَوَلَّوۡاْ عَنۡهُ مُدۡبِرِينَ ٩٠ فَرَاغَ إِلَىٰٓ ءَالِهَتِهِمۡ فَقَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ ٩١ مَا لَكُمۡ لَا تَنطِقُونَ ٩٢ فَرَاغَ عَلَيۡهِمۡ ضَرۡبَۢا بِٱلۡيَمِينِ ٩٣ فَأَقۡبَلُوٓاْ إِلَيۡهِ يَزِفُّونَ ٩٤ قَالَ أَتَعۡبُدُونَ مَا تَنۡحِتُونَ ٩٥ وَٱللَّهُ خَلَقَكُمۡ وَمَا تَعۡمَلُونَ ٩٦ قَالُواْ ٱبۡنُواْ لَهُۥ بُنۡيَٰنٗا فَأَلۡقُوهُ فِي ٱلۡجَحِيمِ ٩٧ فَأَرَادُواْ بِهِۦ كَيۡدٗا فَجَعَلۡنَٰهُمُ ٱلۡأَسۡفَلِينَ ٩٨ وَقَالَ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَىٰ رَبِّي سَيَهۡدِينِ ٩٩ رَبِّ هَبۡ لِي مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ ١٠٠ فَبَشَّرۡنَٰهُ بِغُلَٰمٍ حَلِيمٖ ١٠١ فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ ٱلسَّعۡيَ قَالَ يَٰبُنَيَّ إِنِّيٓ أَرَىٰ فِي ٱلۡمَنَامِ أَنِّيٓ أَذۡبَحُكَ فَٱنظُرۡ مَاذَا تَرَىٰۚ قَالَ يَٰٓأَبَتِ ٱفۡعَلۡ مَا تُؤۡمَرُۖ سَتَجِدُنِيٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلصَّٰبِرِينَ ١٠٢﴾
و تنها فرزندانش را باقی گذاشتیم [۱۱۷]. ﴿۷۷﴾و برای او در میان امت‌های بعد (نام نیک) بر جای نهادیم. ﴿۷۸﴾در میان جهانیان سلام بر نوح باد. ﴿۷۹﴾بی‌گمان ما این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. ﴿۸۰﴾یقیناً او از بندگان مؤمن ما بود. ﴿۸۱﴾آنگاه دیگران (= تکذیب کنندگان) را غرق کردیم. ﴿۸۲﴾و همانا ابراهیم از پیروان او بود. ﴿۸۳﴾چون با قلب سلیم (خالی از شرک و شک و شهوت) به پیشگاه پروردگارش آمد. ﴿۸۴﴾چون به پدر و قومش گفت: «چه چیزی را می‌پرستید؟! ﴿۸۵﴾آیا به جای الله، معبود‌های دروغین می‌خواهید؟! ﴿۸۶﴾پس شما نسبت به پروردگار جهانیان چه گمان می‌برید؟!» ﴿۸۷﴾پس (ابراهیم) یک نگاه به ستارگان نگریست. ﴿۸۸﴾آنگاه گفت: «من بیمارم (و با شما به جشن نمی‌آیم)» ﴿۸۹﴾پس آن‌ها پشت‌کنان از او دور شدند (و رفتند). ﴿۹۰﴾آنگاه پنهانی نزد معبودان‌شان رفت و گفت: «آیا (چیزی) نمی‌خورید؟ ﴿۹۱﴾شما را چه شده است که سخن نمی‌گویید». ﴿۹۲﴾پس به سوی آنان روی آورد (و) ضربۀ محکم (با دست راست) بر آن‌ها زد (و بجز بُت بزرگ همه بت‌ها را درهم شکست). ﴿۹۳﴾پس آن‌ها (= قومش) شتابان به سوی او روی آوردند. ﴿۹۴﴾(ابراهیم) گفت: «آیا چیزی را می‌پرستید که خود تراشیده‌اید؟! ﴿۹۵﴾در حالی‌که الله شما را و آنچه را که انجام می‌دهید (و می‌سازید) آفریده است؟!» ﴿۹۶﴾(بت پرستان) گفتند: «بنای (بلندی) برایش بسازید، و او را در (خرمن) آتش بیفکنید». ﴿۹۷﴾پس آن‌ها در حق او نیرنگ و مکر ورزیدند و ما آن‌ها را (مغلوب و) پست ساختیم. (و آتش به فرمان الله سرد شد). ﴿۹۸﴾و (ابراهیم) گفت: «من به سوی پروردگارم می‌روم، (او) مرا هدایت خواهد کرد. ﴿۹۹﴾پروردگارا! به من (فرزندی) از صالحان عطا فرما». ﴿۱۰۰﴾ما او را به (تولد) پسری بردبار [۱۱۸]بشارت دادیم. ﴿۱۰۱﴾پس هنگامی‌که (فرزندش) با او به (سن) سعی و کوشش رسید گفت: «ای فرزندم! من در خواب [۱۱۹]دیدم که تو را قربانی می‌کنم، ببین، تو چه نظر داری؟!» گفت: «پدرم، به آنچه مأمور شدۀ، عمل کن، اگر الله بخواهد، مرا از صابران خواهی یافت». ﴿۱۰۲﴾
﴿ فَلَمَّآ أَسۡلَمَا وَتَلَّهُۥ لِلۡجَبِينِ ١٠٣ وَنَٰدَيۡنَٰهُ أَن يَٰٓإِبۡرَٰهِيمُ ١٠٤ قَدۡ صَدَّقۡتَ ٱلرُّءۡيَآۚ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ ١٠٥ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡبَلَٰٓؤُاْ ٱلۡمُبِينُ ١٠٦ وَفَدَيۡنَٰهُ بِذِبۡحٍ عَظِيمٖ ١٠٧ وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ ١٠٨ سَلَٰمٌ عَلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ ١٠٩ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ ١١٠ إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ١١١ وَبَشَّرۡنَٰهُ بِإِسۡحَٰقَ نَبِيّٗا مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ ١١٢ وَبَٰرَكۡنَا عَلَيۡهِ وَعَلَىٰٓ إِسۡحَٰقَۚ وَمِن ذُرِّيَّتِهِمَا مُحۡسِنٞ وَظَالِمٞ لِّنَفۡسِهِۦ مُبِينٞ ١١٣ وَلَقَدۡ مَنَنَّا عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ ١١٤ وَنَجَّيۡنَٰهُمَا وَقَوۡمَهُمَا مِنَ ٱلۡكَرۡبِ ٱلۡعَظِيمِ ١١٥ وَنَصَرۡنَٰهُمۡ فَكَانُواْ هُمُ ٱلۡغَٰلِبِينَ ١١٦ وَءَاتَيۡنَٰهُمَا ٱلۡكِتَٰبَ ٱلۡمُسۡتَبِينَ ١١٧ وَهَدَيۡنَٰهُمَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ ١١٨ وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِمَا فِي ٱلۡأٓخِرِينَ ١١٩ سَلَٰمٌ عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ ١٢٠ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ ١٢١ إِنَّهُمَا مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ١٢٢ وَإِنَّ إِلۡيَاسَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ ١٢٣ إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ أَلَا تَتَّقُونَ ١٢٤ أَتَدۡعُونَ بَعۡلٗا وَتَذَرُونَ أَحۡسَنَ ٱلۡخَٰلِقِينَ ١٢٥ ٱللَّهَ رَبَّكُمۡ وَرَبَّ ءَابَآئِكُمُ ٱلۡأَوَّلِينَ ١٢٦﴾
پس چون هردو تسلیم شدند، و (ابراهیم) او را به پیشانی (بر زمین) افکند. ﴿۱۰۳﴾و او را ندا دادیم: «ای ابراهیم! ﴿۱۰۴﴾یقیناً خواب (خویش) را تحقق بخشیدی». بدون شک ما این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. ﴿۱۰۵﴾مسلماً این (خواب) آزمایشی آشکار بود. ﴿۱۰۶﴾و او را به ذبح بزرگی [۱۲۰]فدا دادیم. ﴿۱۰۷﴾و برای او در (میان) امت‌های بعد (نام نیک) بر جای نهادیم. ﴿۱۰۸﴾سلام بر ابراهیم. ﴿۱۰۹﴾این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. ﴿۱۱۰﴾بی‌گمان او از بندگان مؤمن ما بود. ﴿۱۱۱﴾و او را به (تولد) اسحاق پیامبری از شایستگان بشارت دادیم. ﴿۱۱۲﴾و (ما) بر او و اسحاق برکت دادیم، و از دودمان آن دو، (افرادی) نیکوکار بودند، و (افرادی) آشکار بر خود ستم کردند. ﴿۱۱۳﴾و به راستی (ما) بر موسی و هارون منت نهادیم. ﴿۱۱۴﴾و آن دو و قوم‌شان را از اندوه بزرگ نجات دادیم. ﴿۱۱۵﴾و یاری‌شان کردیم، پس آنان پیروز شدند. ﴿۱۱۶﴾و به آن دو کتاب روشنگر دادیم. ﴿۱۱۷﴾و آن دو را به راه راست هدایت کردیم. ﴿۱۱۸﴾و برای آنان در (میان) امت‌های بعد (نام نیک) باقی گذاشتیم. ﴿۱۱۹﴾سلام بر موسی و هارون! ﴿۱۲۰﴾بی‌گمان ما این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. ﴿۱۲۱﴾یقیناً آن دو از بندگان مؤمن ما بودند. ﴿۱۲۲﴾و بی‌گمان الیاس از رسولان (ما) بود. ﴿۱۲۳﴾چون به قومش گفت: «آیا پرهیزگاری نمی‌کنید؟! ﴿۱۲۴﴾آیا (بت) «بعل» را می‌خوانید، و بهترین آفرینندگان را رها می‌کنید؟! ﴿۱۲۵﴾الله که پروردگار شما و پروردگار نیاکان نخستین شماست». ﴿۱۲۶﴾
﴿ فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ ١٢٧ إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ ١٢٨ وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ ١٢٩ سَلَٰمٌ عَلَىٰٓ إِلۡ يَاسِينَ ١٣٠ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ ١٣١ إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ١٣٢ وَإِنَّ لُوطٗا لَّمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ ١٣٣ إِذۡ نَجَّيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥٓ أَجۡمَعِينَ ١٣٤ إِلَّا عَجُوزٗا فِي ٱلۡغَٰبِرِينَ ١٣٥ ثُمَّ دَمَّرۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ ١٣٦ وَإِنَّكُمۡ لَتَمُرُّونَ عَلَيۡهِم مُّصۡبِحِينَ ١٣٧ وَبِٱلَّيۡلِۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ ١٣٨ وَإِنَّ يُونُسَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ ١٣٩ إِذۡ أَبَقَ إِلَى ٱلۡفُلۡكِ ٱلۡمَشۡحُونِ ١٤٠ فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنَ ٱلۡمُدۡحَضِينَ ١٤١ فَٱلۡتَقَمَهُ ٱلۡحُوتُ وَهُوَ مُلِيمٞ ١٤٢ فَلَوۡلَآ أَنَّهُۥ كَانَ مِنَ ٱلۡمُسَبِّحِينَ ١٤٣ لَلَبِثَ فِي بَطۡنِهِۦٓ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ ١٤٤ ۞فَنَبَذۡنَٰهُ بِٱلۡعَرَآءِ وَهُوَ سَقِيمٞ ١٤٥ وَأَنۢبَتۡنَا عَلَيۡهِ شَجَرَةٗ مِّن يَقۡطِينٖ ١٤٦ وَأَرۡسَلۡنَٰهُ إِلَىٰ مِاْئَةِ أَلۡفٍ أَوۡ يَزِيدُونَ ١٤٧ فَ‍َٔامَنُواْ فَمَتَّعۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ حِينٖ ١٤٨ فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَلِرَبِّكَ ٱلۡبَنَاتُ وَلَهُمُ ٱلۡبَنُونَ ١٤٩ أَمۡ خَلَقۡنَا ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ إِنَٰثٗا وَهُمۡ شَٰهِدُونَ ١٥٠ أَلَآ إِنَّهُم مِّنۡ إِفۡكِهِمۡ لَيَقُولُونَ ١٥١ وَلَدَ ٱللَّهُ وَإِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ ١٥٢ أَصۡطَفَى ٱلۡبَنَاتِ عَلَى ٱلۡبَنِينَ ١٥٣﴾
پس (آن‌ها) او را تکذیب کردند، و یقیناً (همۀ) آنان (به جهنم) احضار خواهند شد. ﴿۱۲۷﴾مگر بندگان مخلص الله. ﴿۱۲۸﴾و برای او در (میان) امت‌های بعد (نام نیک) باقی گذاشتیم. ﴿۱۲۹﴾سلام بر «ال یاسین» (= الیاس). ﴿۱۳۰﴾ما این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. ﴿۱۳۱﴾بی‌گمان او از بندگان مؤمن ما بود. ﴿۱۳۲﴾و یقیناً لوط از رسولان (ما) بود. ﴿۱۳۳﴾هنگامی‌که او و خانواده‌اش را همگی نجات دادیم. ﴿۱۳۴﴾مگر پیر زنی که از باقی ماندگان بود. ﴿۱۳۵﴾سپس دیگران را هلاک کردیم. ﴿۱۳۶﴾و شما (پیوسته) صبحگاهان بر (ویرانه‌های شهرهای) آن‌ها می‌گذرید. ﴿۱۳۷﴾و (همچنین) شامگاهان آیا نمی‌اندیشید؟! ﴿۱۳۸﴾و یقیناً یونس از رسولان (ما) بود [۱۲۱]. ﴿۱۳۹﴾هنگامی به کشتی پر (از مسافر و بار) گریخت. ﴿۱۴۰﴾پس (اهل کشتی) قرعه زدند، پس (قرعه بنام او افتاد و) مغلوب شد. ﴿۱۴۱﴾آنگاه ماهی (عظیمی) او را بلعید، در حالی‌که او سزاوار نکوهش بود. ﴿۱۴۲﴾پس اگر او از تسبیح‌گویان نبود [۱۲۲]. ﴿۱۴۳﴾یقیناً تا روزی‌که (مردم) بر انگیخته می‌شوند، در شکمش باقی می‌ماند. ﴿۱۴۴﴾پس او را به سرزمین خشک (و خالی از گیاه) افکندیم، در حالی‌که او بیمار بود، ﴿۱۴۵﴾و درخت کدویی بر (فراز) او رویاندیم (تا زیر سایۀ آن آرام بگیرد). ﴿۱۴۶﴾و او را بسوی یکصد هزار نفر (از قومش) یا بیشتر فرستادیم. ﴿۱۴۷﴾پس (آن‌ها) ایمان آوردند، بنا براین تا مدتی آنان را (از نعمت‌های زندگی) بهره‌مند ساختیم. ﴿۱۴۸﴾پس (ای پیامبر) از آنان (= مشرکان) بپرس: آیا دختران از آنِ پروردگارت است، و پسران از آنِ آن‌هاست؟ ﴿۱۴۹﴾آیا ما فرشتگان را مؤنث آفریدیم و آن‌ها حاضر بودند؟ ﴿۱۵۰﴾آگاه باش! بی‌گمان آن‌ها از (روی تهمت و) دروغ‌گویی‌شان است که می‌گویند: ﴿۱۵۱﴾«الله (فرزندی) زاده است» و یقیناً آن‌ها دروغ‌گو هستند. ﴿۱۵۲﴾آیا (الله) دختران را بر پسران ترجیح داد؟ ﴿۱۵۳﴾
﴿ مَا لَكُمۡ كَيۡفَ تَحۡكُمُونَ ١٥٤ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ ١٥٥ أَمۡ لَكُمۡ سُلۡطَٰنٞ مُّبِينٞ ١٥٦ فَأۡتُواْ بِكِتَٰبِكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ ١٥٧ وَجَعَلُواْ بَيۡنَهُۥ وَبَيۡنَ ٱلۡجِنَّةِ نَسَبٗاۚ وَلَقَدۡ عَلِمَتِ ٱلۡجِنَّةُ إِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ ١٥٨ سُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ ١٥٩ إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ ١٦٠ فَإِنَّكُمۡ وَمَا تَعۡبُدُونَ ١٦١ مَآ أَنتُمۡ عَلَيۡهِ بِفَٰتِنِينَ ١٦٢ إِلَّا مَنۡ هُوَ صَالِ ٱلۡجَحِيمِ ١٦٣ وَمَا مِنَّآ إِلَّا لَهُۥ مَقَامٞ مَّعۡلُومٞ ١٦٤ وَإِنَّا لَنَحۡنُ ٱلصَّآفُّونَ ١٦٥ وَإِنَّا لَنَحۡنُ ٱلۡمُسَبِّحُونَ ١٦٦ وَإِن كَانُواْ لَيَقُولُونَ ١٦٧ لَوۡ أَنَّ عِندَنَا ذِكۡرٗا مِّنَ ٱلۡأَوَّلِينَ ١٦٨ لَكُنَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ ١٦٩ فَكَفَرُواْ بِهِۦۖ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ ١٧٠ وَلَقَدۡ سَبَقَتۡ كَلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا ٱلۡمُرۡسَلِينَ ١٧١ إِنَّهُمۡ لَهُمُ ٱلۡمَنصُورُونَ ١٧٢ وَإِنَّ جُندَنَا لَهُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ ١٧٣ فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ حِينٖ ١٧٤ وَأَبۡصِرۡهُمۡ فَسَوۡفَ يُبۡصِرُونَ ١٧٥ أَفَبِعَذَابِنَا يَسۡتَعۡجِلُونَ ١٧٦ فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمۡ فَسَآءَ صَبَاحُ ٱلۡمُنذَرِينَ ١٧٧ وَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ حِينٖ ١٧٨ وَأَبۡصِرۡ فَسَوۡفَ يُبۡصِرُونَ ١٧٩ سُبۡحَٰنَ رَبِّكَ رَبِّ ٱلۡعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ ١٨٠ وَسَلَٰمٌ عَلَى ٱلۡمُرۡسَلِينَ ١٨١ وَٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ ١٨٢﴾
شما را چه شده است؟ چگونه حکم می‌کنید؟! ﴿۱۵۴﴾آیا نمی‌اندیشید؟! ﴿۱۵۵﴾یا شما (بر ادعای خود) دلیل روشنی دارید؟! ﴿۱۵۶﴾پس اگر راستگویید، کتاب‌تان را بیاورید. ﴿۱۵۷﴾و آن‌ها (= مشرکان) میان او (= الله) و جنیان (نسب و) خویشاوندی قرار دادند، در حالی‌که جنیان به خوبی می‌دانند که آنان احضار خواهند شد. ﴿۱۵۸﴾الله منزه است از آنچه توصیف می‌کنند. ﴿۱۵۹﴾مگر بندگان مخلص الله. ﴿۱۶۰﴾پس شما (مشرکان) و آنچه می‌پرستید. ﴿۱۶۱﴾(هرگز) نمی‌توانید بر (پرستش) آن (بت‌ها کسی را) گمراه کنید. ﴿۱۶۲﴾مگر کسی‌که راهی (آتش) جهنم باشد. ﴿۱۶۳﴾(فرشتگان گفتند:) «و هیچ‌کس از ما نیست، مگر آن که جایگاه (و مقام) معلومی دارد. ﴿۱۶۴﴾و همانا ما (برای اطاعت فرمان الله) به صف ایستاده‌ایم. ﴿۱۶۵﴾و بی‌گمان ما تسبیح گویان (او) هستیم». ﴿۱۶۶﴾و (کافران) پیوسته می‌گفتند: ﴿۱۶۷﴾«اگر نزد ما کتابی از (کتاب‌های) پیشینیان می‌بود. ﴿۱۶۸﴾مسلماً ما از بندگان مخلص الله می‌شدیم». ﴿۱۶۹﴾پس (هنگامی‌که پیامبر برای آن‌ها قرآن آورد) آن‌ها به آن (قرآن) کافر شدند، و به زودی خواهند دانست. ﴿۱۷۰﴾و به راستی وعدۀ ما برای بندگان فرستادۀ ما از پیش صادر شده است. ﴿۱۷۱﴾که هر آینه آن‌ها یاری شدگانند. ﴿۱۷۲﴾و بی‌گمان لشکر ما پیروزند. ﴿۱۷۳﴾پس (ای پیامبر) تا مدتی از آن‌ها (= مشرکان) روی بگردان. ﴿۱۷۴﴾و آن‌ها را ببین، پس (آن‌ها نیز، نتیجۀ کردار خود را) به زودی خواهند دید. ﴿۱۷۵﴾آیا آن‌ها برای (دیدن) عذاب ما شتاب دارند؟! ﴿۱۷۶﴾پس چون (عذاب) بر آستانۀ خانه‌هایشان فرود آید، هشداریافتگان چه صبحگاه بدی خواهند داشت. ﴿۱۷۷﴾و تا مدتی از آن‌ها روی بگردان. ﴿۱۷۸﴾و (آن‌ها را) ببین، پس (آن‌ها نیز) به زودی خواهند دید. ﴿۱۷۹﴾پاک و منزه است پروردگار تو، پروردگار عزت، از آنچه (مشرکان) توصیف می‌کنند. ﴿۱۸۰﴾و سلام، بر رسولان. ﴿۱۸۱﴾و سپاس و ستایشِ مخصوص الله است که پروردگار جهانیان است. ﴿۱۸۲﴾.
[۱۱۶] جابر بن سمرهسمی‌گوید: رسول اللهجخطاب به ما فرمود: «آیا مانند صف بستن فرشتگان نزد پروردگارشان، صف نمی‌بندید؟!» عرض کردیم: فرشتگان چگونه صف می‌بندند؟ فرمود: « صف‌های جلو را تکمیل می‌کنند، و در صف فشرده و کنار هم می‌ایستند». (صحیح مسلم۴۳۰) و حذیفهساز رسول‌اللهجروایت می‌کند که فرمود: «به سه چیز بر سایر مردمان برتری داده شده‌ایم: اول: صف‌های ما (در نماز) مانند صف‌های فرشتگان است. دوم: تمام زمین برای ما مسجد (و جایگاه نماز) قرار داده شد. سوم: و خاک آن برای ما پاک کننده (جهت تیمم) قرار داده شده، در صورتی که آب نیابیم». (صحیح مسلم۵۲۲) [۱۱۷] تمام انسان‌ها از نسل سه فرزند نوح ÷بنام: سام، و حام و یافث هستند، (به تفسیر ابن کثیر رجوع کنید)، و در این زمینه حدیثی نیز در سنن ترمذی ۳۲۳۰، ۳۲۳۱ و مسند احمد ۵/۱۰۹ روایت شده که اسنادش ضعیف است. [۱۱۸] آن پسر، حضرت اسماعیل ÷بود که به اتفاق مسلمانان و اهل کتاب از حضرت اسحاق ÷بزرگتر بود. (تفسیر ابن کثیر). [۱۱۹] خواب پیامبران †وحی است. [۱۲۰] عبدالله بن عباسبمی‌گوید: قوچی بود که چهل سال در بهشت چریده = = بود.(تفسیر طبری و ابن کثیر) [۱۲۱] عبدالله بن عباسباز رسول اللهجروایت می‌کند که فرمود: «برای هیچ بندۀ شایسته نیست که بگوید: من از یونس بن متی بهترم». (صحیح بخاری ۳۴۱۳ و صحیح مسلم ۲۳۷۶) [۱۲۲] چنانکه در سورۀ انبیاء آیه ۸۷ آمده: ﴿فَنَادَىٰ فِي ٱلظُّلُمَٰتِ أَن لَّآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنتَ سُبۡحَٰنَكَ إِنِّي كُنتُ مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ﴾.