سُورَةُ الذَّارِيَاتِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ

﴿وَٱلذَّٰرِيَٰتِ ذَرۡوٗا ١ فَٱلۡحَٰمِلَٰتِ وِقۡرٗا ٢ فَٱلۡجَٰرِيَٰتِ يُسۡرٗا ٣ فَٱلۡمُقَسِّمَٰتِ أَمۡرًا ٤ إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٞ ٥ وَإِنَّ ٱلدِّينَ لَوَٰقِعٞ ٦﴾

به نام الله بخشندۀ مهربان

سوگند به بادهایى که به سختى مى‏پراکنند ﴿۱﴾و به ابرهاى آبستن به باران ﴿۲﴾و به کشتى‏هاى آسان‏رو ﴿۳﴾و به فرشتگان بخش کننده کارها ﴿۴﴾بى گمان آنچه که وعده داده مى‏شوید، راست [و درست‏] است ﴿۵﴾و جزا [ى اعمال‏] بودنى است ﴿۶﴾

﴿ وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلۡحُبُكِ ٧ إِنَّكُمۡ لَفِي قَوۡلٖ مُّخۡتَلِفٖ ٨ يُؤۡفَكُ عَنۡهُ مَنۡ أُفِكَ ٩ قُتِلَ ٱلۡخَرَّٰصُونَ ١٠ ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي غَمۡرَةٖ سَاهُونَ ١١ يَسۡ‍َٔلُونَ أَيَّانَ يَوۡمُ ٱلدِّينِ ١٢ يَوۡمَ هُمۡ عَلَى ٱلنَّارِ يُفۡتَنُونَ ١٣ ذُوقُواْ فِتۡنَتَكُمۡ هَٰذَا ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تَسۡتَعۡجِلُونَ ١٤ إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ ١٥ ءَاخِذِينَ مَآ ءَاتَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِكَ مُحۡسِنِينَ ١٦ كَانُواْ قَلِيلٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مَا يَهۡجَعُونَ ١٧ وَبِٱلۡأَسۡحَارِ هُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ ١٨ وَفِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ ١٩ وَفِي ٱلۡأَرۡضِ ءَايَٰتٞ لِّلۡمُوقِنِينَ ٢٠ وَفِيٓ أَنفُسِكُمۡۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ ٢١ وَفِي ٱلسَّمَآءِ رِزۡقُكُمۡ وَمَا تُوعَدُونَ ٢٢ فَوَرَبِّ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ إِنَّهُۥ لَحَقّٞ مِّثۡلَ مَآ أَنَّكُمۡ تَنطِقُونَ ٢٣ هَلۡ أَتَىٰكَ حَدِيثُ ضَيۡفِ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلۡمُكۡرَمِينَ ٢٤ إِذۡ دَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَقَالُواْ سَلَٰمٗاۖ قَالَ سَلَٰمٞ قَوۡمٞ مُّنكَرُونَ ٢٥ فَرَاغَ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ فَجَآءَ بِعِجۡلٖ سَمِينٖ ٢٦ فَقَرَّبَهُۥٓ إِلَيۡهِمۡ قَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ ٢٧ فَأَوۡجَسَ مِنۡهُمۡ خِيفَةٗۖ قَالُواْ لَا تَخَفۡۖ وَبَشَّرُوهُ بِغُلَٰمٍ عَلِيمٖ ٢٨ فَأَقۡبَلَتِ ٱمۡرَأَتُهُۥ فِي صَرَّةٖ فَصَكَّتۡ وَجۡهَهَا وَقَالَتۡ عَجُوزٌ عَقِيمٞ ٢٩ قَالُواْ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡعَلِيمُ ٣٠ ﴾

قسم به آسمان که دارای راه‌ها (و ستارگان زیباست). ﴿۷﴾بی‌گمان شما (کفار) در گفتار مختلف و گوناگون هستید. ﴿۸﴾کسی‌که (در علم الهی از خیر و نیکی) دور نگه داشته شده است از (ایمان آوردن به) آن (= قرآن) دور نگه داشته می‌شود. ﴿۹﴾مرگ (و لعنت) بر دروغگویان. ﴿۱۰﴾کسانی‌که آنان در غفلت (و جهل) فرو رفته‌اند. ﴿۱۱﴾پیوسته می‌پرسند: «روز جزا کی خواهد بود؟». ﴿۱۲﴾(همان) روزی‌که آن‌ها بر آتش عذاب می‌شوند. ﴿۱۳﴾(و به آن‌ها گفته می‌شود:) «عذاب خود را بچشید، این همان چیزی است که برای آن شتاب داشتید». ﴿۱۴﴾(در روز قیامت) مسلماً پرهیزگاران در باغ‌ها و چشمه سارها (ی بهشت) هستند. ﴿۱۵﴾آنچه پروردگارشان به آن‌ها عطا فرموده، دریافت کرده‌اند، بی‌گمان آن‌ها پیش از این (در دنیا) نیکوکار بودند. ﴿۱۶﴾آن‌ها بخش اندکی از شب را می‌خوابیدند (و به نماز و نیایش مشغول بودند). ﴿۱۷﴾و در سحر گاهان آمرزش طلب می‌کردند. ﴿۱۸﴾و در اموال‌شان برای سائل و (تنگدست) محروم (بهره و) حقی بود. ﴿۱۹﴾و در زمین (عبرت و) نشانه‌های برای اهل یقین است. ﴿۲۰﴾و (نیز) در وجود خودتان، آیا نمی‌بینید؟ ﴿۲۱﴾و رزق (و روزی) شما، و آنچه به شما وعده داده می‌شود در آسمان است. ﴿۲۲﴾پس سوگند به پروردگار آسمان و زمین که آن (وعده‌ها) حق است، همان گونه که شما (با یکدیگر) سخن می‌گویید. ﴿۲۳﴾(ای پیامبر) آیا خبر مهمانان گرامی ابراهیم به تو رسیده است؟! ﴿۲۴﴾آنگاه که بر او وارد شدند و گفتند: «سلام» (ابراهیم در جواب) گفت: «سلام» (و با خود گفت:) گروهی نا شناس هستید». ﴿۲۵﴾پس پنهانی به سوی همسرش رفت و گوسالۀ (بریان شده) فربهی (برای آن‌ها) آورد. ﴿۲۶﴾سپس آن را به آنان نزدیک کرد، و گفت: «آیا نمی‌خورید؟». ﴿۲۷﴾پس (چون دید دست به سوی غذا دراز نمی‌کنند) از آن‌ها احساس ترس (و وحشت) کرد، (آن‌ها) گفتند: «نترس (ما فرستادگان پروردگار تو ایم)» و او را به (تولد) پسری دانا بشارت دادند. ﴿۲۸﴾آنگاه همسرش (ساره) فریاد زنان پیش آمد و به صورت خود زد و گفت: «(من) پیر زنی نازا هستم (چگونه فرزند می‌زایم؟!) [۱۹۲]». ﴿۲۹﴾(فرشتگان) گفتند: «پروردگار تو این چنین فرموده است، و بی‌گمان او حکیم داناست». ﴿۳۰﴾

﴿ ۞قَالَ فَمَا خَطۡبُكُمۡ أَيُّهَا ٱلۡمُرۡسَلُونَ ٣١ قَالُوٓاْ إِنَّآ أُرۡسِلۡنَآ إِلَىٰ قَوۡمٖ مُّجۡرِمِينَ ٣٢ لِنُرۡسِلَ عَلَيۡهِمۡ حِجَارَةٗ مِّن طِينٖ ٣٣ مُّسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَ لِلۡمُسۡرِفِينَ ٣٤ فَأَخۡرَجۡنَا مَن كَانَ فِيهَا مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٣٥ فَمَا وَجَدۡنَا فِيهَا غَيۡرَ بَيۡتٖ مِّنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ ٣٦ وَتَرَكۡنَا فِيهَآ ءَايَةٗ لِّلَّذِينَ يَخَافُونَ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ ٣٧ وَفِي مُوسَىٰٓ إِذۡ أَرۡسَلۡنَٰهُ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ ٣٨ فَتَوَلَّىٰ بِرُكۡنِهِۦ وَقَالَ سَٰحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٞ ٣٩ فَأَخَذۡنَٰهُ وَجُنُودَهُۥ فَنَبَذۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡيَمِّ وَهُوَ مُلِيمٞ ٤٠ وَفِي عَادٍ إِذۡ أَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلرِّيحَ ٱلۡعَقِيمَ ٤١ مَا تَذَرُ مِن شَيۡءٍ أَتَتۡ عَلَيۡهِ إِلَّا جَعَلَتۡهُ كَٱلرَّمِيمِ ٤٢ وَفِي ثَمُودَ إِذۡ قِيلَ لَهُمۡ تَمَتَّعُواْ حَتَّىٰ حِينٖ ٤٣ فَعَتَوۡاْ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِمۡ فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّٰعِقَةُ وَهُمۡ يَنظُرُونَ ٤٤ فَمَا ٱسۡتَطَٰعُواْ مِن قِيَامٖ وَمَا كَانُواْ مُنتَصِرِينَ ٤٥ وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمٗا فَٰسِقِينَ ٤٦ وَٱلسَّمَآءَ بَنَيۡنَٰهَا بِأَيۡيْدٖ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ ٤٧ وَٱلۡأَرۡضَ فَرَشۡنَٰهَا فَنِعۡمَ ٱلۡمَٰهِدُونَ ٤٨ وَمِن كُلِّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَا زَوۡجَيۡنِ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ ٤٩ فَفِرُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِۖ إِنِّي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ مُّبِينٞ ٥٠ وَلَا تَجۡعَلُواْ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَۖ إِنِّي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ مُّبِينٞ ٥١﴾

(ابراهیم) گفت: «پس ای فرستادگان (الله) کار و مأموریت شما چیست؟!». ﴿۳۱﴾(فرشتگان) گفتند: «بی‌گمان ما بسوی قومی مجرم (و گناهکار) [۱۹۳]فرستاده شده‌ایم، ﴿۳۲﴾تا سنگ‌های از گل بر (سر) آن‌ها فرود آوریم. ﴿۳۳﴾(سنگ‌هایی) که نزد پروردگارت برای اسراف‌کاران نشان گذاری شده است [۱۹۴]. ﴿۳۴﴾پس کسانی از مؤمنان را که در آن (شهرهای قوم لوط) بودند (پیش از نزول عذاب) بیرون آوردیم. ﴿۳۵﴾و جز یک خانه از مسلمانان در آن (شهرها) نیافتیم. ﴿۳۶﴾و در آن (شهرهای ویران شده) نشانۀ (روشن) برای کسانی‌که از عذاب دردناک می‌ترسند بر جای گذاشتیم [۱۹۵]. ﴿۳۷﴾و (نیز) در (داستان) موسی (نشانه و عبرتی است) هنگامی‌که او را با دلیلی آشکار به سوی فرعون فرستادیم، ﴿۳۸﴾پس (فرعون) با قدرت (و لشکر) خویش روی گرداند، و گفت: «(این مرد) جادوگر یا دیوانه است». ﴿۳۹﴾آنگاه او و لشکریانش را گرفتیم و آنان را به دریا افکندیم در حالی‌که او سزاوار سرزنش بود. ﴿۴۰﴾(و (نیز) در (داستان قوم) عاد (نشانۀ است) هنگامی‌که تندبادی بی خیر و برکت بر آنان فرستادیم. ﴿۴۱﴾(تندبادی) که بر هیچ چیز نمی‌گذشت مگر اینکه آن را مانند استخوان پوسیده می‌گرداند. ﴿۴۲﴾و (همچنین) در (داستان قوم) ثمود (نشانۀ است) هنگامی‌که به آن‌ها گفته شد: «مدتی کوتاه (از زندگی) بهره‌مند شوید (که تنها سه روز فرصت دارید)». ﴿۴۳﴾آنگاه آن‌ها از فرمان پروردگارشان سر پیچی کردند، پس صاعقه آن‌ها را در بر گرفت در حالی که آنان (به عقوبت خود) نگاه می‌کردند. ﴿۴۴﴾(چنان بر زمین افتادند) که توان بر خاستن نداشتند، و نتوانستند (برای خود) انتقام بگیرند. ﴿۴۵﴾و قوم نوح را پیش از این (هلاک نمودیم)، زیرا آن‌ها قومی بدکار (و فاسق) بودند. ﴿۴۶﴾و (ما) آسمان را با قوت (و قدرت عظیم) بنا کردیم و بی‌گمان (بر و سعت پهناوری آن) تواناییم. ﴿۴۷﴾و زمین را گستردیم پس چه نیک گستراننده‌ای هستیم، ﴿۴۸﴾و از هر چیز جفت آفریدیم، شاید شما پند گیرید. ﴿۴۹﴾(ای پیامبر! بگو:) «پس به سوی الله بگریزید، بی‌گمان من از جانب او برای شما هشدار دهنده‌ای آشکار هستم. ﴿۵۰﴾و معبود دیگری با الله قرار ندهید، به راستی من از جانب او برای شما هشدار دهنده‌ای آشکار هستم». ﴿۵۱﴾

[۱۹۱] جریر بن عبد الله بجلیسمی‌گوید: ما شبی در خدمت رسول اللهجحاضر بودیم، پس ایشان به سوی ماه، نگاه کردند و فرمودند: «شما پروردگارتان را خواهید دید، همانگونه که این ماه را می‌بینید، و در این مورد هیچ مشکل و مزاحمتی و جود نخواهد داشت، پس بکوشید که نماز پیش از طلوع، آفتاب (صبح) و نماز قبل از غروب (عصر) را اداء نمایید، و حتماً چنین کنید (وکارهای دنیا شمارا از آن مشغول نسازد)» آنگاه این آیه ﴿وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ قَبۡلَ طُلُوعِ ٱلشَّمۡسِ وَقَبۡلَ غُرُوبِهَا﴾را تلاوت فرمود. (مسند احمد ۴/۳۶۵ و صحیح بخاری ۵۵۴ و صحیح مسلم ۴۳۹) [۱۹۲] آن زمان حضرت ساره علیها السلام ۹۹ ساله بود . (تفسیر قرطبی ۱۷/۴۷). [۱۹۳] در میان قوم لوط گناهانی از قبیل شرک، لواطت، و فساد در زمین و .. و جود داشت. [۱۹۴] در حدیث صحیح آمده است که از رسول اللهجسوال شد: آیا در حالی‌که افراد صالح میان ما باشند ما هلاک می‌شویم؟ فردموند: «آری، هرگاه (ناپاکان و ) پلیدی بسیار گردد». [۱۹۵] این نشانه‌ها تاکنون باقی است، این آبادی‌ها در (ساحل) جنوبی دریای اردن (بحر المیت) قرار داشت و این تنها دریای است که هیچ نوع موجودات زندۀ در آن زندگی نمی‌کند. ﴿ كَذَٰلِكَ مَآ أَتَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا قَالُواْ سَاحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٌ ٥٢ أَتَوَاصَوۡاْ بِهِۦۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٞ طَاغُونَ ٥٣ فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ فَمَآ أَنتَ بِمَلُومٖ ٥٤ وَذَكِّرۡ فَإِنَّ ٱلذِّكۡرَىٰ تَنفَعُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٥٥ وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ ٥٦ مَآ أُرِيدُ مِنۡهُم مِّن رِّزۡقٖ وَمَآ أُرِيدُ أَن يُطۡعِمُونِ ٥٧ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلرَّزَّاقُ ذُو ٱلۡقُوَّةِ ٱلۡمَتِينُ ٥٨ فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذَنُوبٗا مِّثۡلَ ذَنُوبِ أَصۡحَٰبِهِمۡ فَلَا يَسۡتَعۡجِلُونِ ٥٩ فَوَيۡلٞ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن يَوۡمِهِمُ ٱلَّذِي يُوعَدُونَ ٦٠ ﴾

همچنین بر پیشینیان آن‌ها هیچ پیامبری نیامد، مگر اینکه گفتند: «(او) جادوگر یا دیوانه است». ﴿۵۲﴾آیا آن‌ها یکدیگر را به آن سفارش کرده بودند؟ بلکه آن‌ها مردمی طغیان‌گر هستند. ﴿۵۳﴾پس (ای پیامبر) از آن‌ها روی بگردان، که هرگز تو سزاوار ملامت نیستی. ﴿۵۴﴾و (پیوسته) پند (و تذکر) بده، زیرا که بی‌گمان (پند و) تذکر مؤمنان را سود می‌بخشد. ﴿۵۵﴾و من جن و انس را نیافریده ام مگر برای اینکه مرا عبادت کنند، ﴿۵۶﴾هرگز از آن‌ها روزیی نمی‌خواهم، و نمی‌خواهم که مرا طعام دهند. ﴿۵۷﴾بی‌گمان الله است که روزی دهنده است، (و او) قدرتمند استوار است. ﴿۵۸﴾پس بی‌شک برای کسانی‌که ستم کردند بهره‌ای (از عذاب) است همانند بهرۀ یاران‌شان (از ستمگران پیشین)، پس نباید شتاب بکنند! ﴿۵۹﴾پس وای بر کسانی‌که کافر شدند، از روزشان (= روز قیامت) که وعده داده می‌شوند! ﴿۶۰﴾