(۱-۳-۳) راه‌های مقابله با شیطان
شیطان دشمن آشکار انسان است، و هر لحظه در کمین وی می‌باشد تا او را بفریبد و اهداف خبیث خود را محقّق سازد. خداوند تعالی، شیطان را به عنوان دشمنِ انسان‌ها معرفی نموده و اعلام آماده باش را به انسان داده است که همیشه مجهّز به اسلحه‌هایی باشد تا بتواند بوسیلۀ آن‌ها دشمن را از پا در آورد در غیر اینصورت او انسان را به هلاکت و منجلاب و باتلاقِ گناه و معصیّت می‌کشاند. در واقع شیطان همانند دزدی است که در کمینِ ایمانِ انسان می‌باشد و همین که انسان سستی کند، هجوم می‌برد و ایمانِ انسان را به یغما می‌برد. شیطان به هر وسیله‌ای از کوتاهی‌ها و غفلت‌های انسان‌ها سوء استفاده می‌کند و تیر زهرآگینِ وسوسه را در روح انسان فرو می‌برد تا بدین وسیله ایمان انسان را مسموم کند، بدین خاطر انسان‌ها باید پیشگیری‌هایی جهت نفوذ شیطان داشته باشند و خود را مجهّز به پادزهرها و اسلحه‌هایی نمایند تا بتوانند با این اهریمن خبیث و حقیر مبارزه کنند، البته با همه این اوصاف کید شیطان به هر نحو و روش و سبکی ضعیف و ناچیز است؛ زیرا خداوند تعالی می‌فرمایند:
﴿إِنَّ كَيۡدَ ٱلشَّيۡطَٰنِ كَانَ ضَعِيفًا٧٦﴾[النساء: ۷۶]. «بی‌گمان نیرنگ شیطان همیشه ضعیف بوده است.»
این بدین معناست که مکر و حیلظ اهریمن در برابر اسباب و اسلحه‌هایی که خداوندأبرای مؤمنان قرار داده آنقدر ضعیف است که بسیار راحت منهدم می‌گردد همانند مکر وی در غزوۀ بدر که خداوندـچگونه با ارسال ملائکه آن‌ها را بازنده میدانِ نبرد کرد. [۲۴]با همۀ این اوصاف نباید دشمن را دست کم گرفت و حتماً به نبرد آن باید رفت. برخی از این امورات که انسان با تجهیز به آن‌ها در امنیّت به سر می‌برد عبارتند از:
۱- ایمان به خداوند متعال و توکّل بر او.
۲- ترک گناهان.
۳- زهد در دنیا و فریب نخوردن به آن.
۴- پناه بردن به خداوند از شرّ شیطان.
۵- گفتار و کردار نیک.
هرکدام از این مباحث به صورت مختصر و مفید در پرتو آیات الهی توضیح داده می‌شوند: [۲۵]
[۲۴] نک: زیدان، المستفاد من قصص القرآن، ۱/۷۰ تا ۱۰۶ و ابن قیم جوزیه، مدارج السالکین، ص ۷۲ تا ۸۶ ـ ۴۵۱ تا ۴۶۸ ـ غزالی، کیمیای سعادت، ۲/۱۳۳ تا ۱۴۸ و ۵۲۷ تا ۵۶۸. [۲۵] نک: بغوی، تفسیرالبغوی، ۲/۲۵.