تجوید وعلوم قرآن

ادغام

عبارت است از جعل نون ساکنه در نطق همراه حرفی که پیوست آن می‌آید، چون یک حرف و این در جایی می‌باشد که نون ساکنه قبل حروف زیر واقع شود[٢٤].

«یرملون»

و این به خاطر نزدیکی و تقارب مخارج این حروف در مقدم (پیش) حلق است.

مثال:

الياء:

﴿وَمَن يَعۡمَلۡ﴾___ ﴿يَهۡدِي مَن يَشَآءُ﴾ ___﴿إِن يَشَأۡ يَرۡحَمۡكُمۡ﴾

الراء:

﴿مِن ثَمَرَةٖ رِّزۡقٗا﴾ ___﴿مِّن رَّبِّهِمۡ﴾ ___ ﴿رَءُوفٞ رَّحِيمٞ﴾[٢٥]

الميم:

﴿لِأَجَلٖ مُّسَمّٗى﴾ ___ ﴿رَحۡمَةٖ مِّن رَّبِّكَ﴾ ___ ﴿مَلُومٗا مَّدۡحُورًا﴾

اللام:

﴿فَعَّالٞ لِّمَا يُرِيدُ﴾ ___﴿فَسَلَٰمٞ لَّكَ﴾ ___ ﴿مُخۡلِصٗا لَّهُ ٱلدِّينَ﴾

الواو:

﴿قَآئِمٞ وَحَصِيدٞ﴾ ___ ﴿رَحِيمٞ وَدُود﴾ ___ ﴿خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا﴾

النون:

﴿إِن نَّشَأۡ﴾___ ﴿كِتَٰبٗا نَّقۡرَؤُهُۥ﴾___ ﴿عَذَابٗا نُّكۡرٗا﴾

تمرین ١- ده آیه از سوره‌ی «الإنسان» را بخوانید و در ورقه‌ای دیگری مواضع و جاهای ادغام را درج نمایید.

تمرین ٢- سوره‌ی «العلق» را قرائت نمایید و مواضع و جاهایی که اظهار در آن است یادداشت نمایید.

تمرین ٣- زیر مواضع ادغام در آیات ذیل خط‌گذاری نمایید:

﴿إِن يُوحَىٰٓ إِلَيَّ إِلَّآ أَنَّمَآ أَنَا۠ نَذِيرٞ مُّبِينٌ٧٠﴾.

﴿إِذۡ قَالَ رَبُّكَ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنِّي خَٰلِقُۢ بَشَرٗا مِّن طِينٖ٧١﴾.

﴿قُلۡ مَآ أَسۡ‍َٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٖ وَمَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُتَكَلِّفِينَ٨٦﴾.

﴿إِنۡ هُوَ إِلَّا ذِكۡرٞ لِّلۡعَٰلَمِينَ٨٧﴾.

﴿وَلَتَعۡلَمُنَّ نَبَأَهُۥ بَعۡدَ حِينِۢ٨٨﴾[ص: ٨٨].

تمرین ٤- در آیات زیر جاهای اظهار را خط‌گذاری کنید:

﴿وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُم بَنِينَ وَحَفَدَةٗ﴾[النحل: ٧٢].

﴿وَيَوۡمَ نَبۡعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدًا عَلَيۡهِم مِّنۡ أَنفُسِهِمۡۖ وَجِئۡنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِۚ﴾[النحل: ٨٩].

﴿أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرۡبَىٰ مِنۡ أُمَّةٍۚ إِنَّمَا يَبۡلُوكُمُ ٱللَّهُ بِهِۦۚ﴾[النحل: ٩٢].

تمرین ٥- در قرآن جستجو و تفحص نمایید و سه آیه را که در آن ادغام باشد استخراج فرمایید.

تمرین ٦- در کتاب الله تفحص نمایید و سه آیه را که در آن اظهار باشد استخراج نمایید.

[٢٤]- و البته این بعد از قلب نون حرف مماثل به مابعدش است، هرگاه حروف غیر از نون از حروف مذکوره باشد یعنی هرگاه بعد نون «نون» باشد ادغام در نون می‌شود.

[٢٥]- ادغام با راء و لام بدون غنه می‌باشد و با چهار حرف باقی با غنه می‌باشد – و غنه عبارت از: آوازی است که با نطق از بینی بیرون می‌شود.