دعای پیامبر جبرای عبدالله

ابن عباس از زمانی که در شکم مادرش بود و حتی در دوران زندگی و نوجوانی مورد اهتمام و توجه حضرت محمد جبود. و برای صحت این گفته کافی است بگوییم: هرگاه پیامبر جعبدالله را می‌دید، دست بر سرش می‌کشید و می‌فرمود:

«خداوندا! او را در دین آگاه کن و تفسیر و تأویل قرآن کریم را به او یاد بده» [ ]- «اللّهمّ فقّهه فی الدّین وعلّمه التأویل». ">[۱۵].

و باز می‌فرمود:

«خداوندا! حکمت و تفسیر و تأویل قرآن را به او یاده بده» [ ]- اللّهمّ علّمه الحکمة وتأویل القرآن». ">[۱۶].

و یا می‌فرمود:

«خداوندا! به او برکت عطا کن و او را از بندگان صالح خویش قرار ده» [ ]- اللّهمّ بارک فیه واجعله من عبادک الصالحین»، البدایة والنهایة، ج ۸، ص ۲٩۶.">[۱٧].

حضرت محمد جبه این اندازه هم اکتفا نمی‌کرد بلکه از لحاظ تربیتی و ارشاد و راهنمایی به او توجه زیادی داشت. گویی با نور و بصیرت نبوی خود، جایگاه و منزلت علمی و دینی آیندۀ این نوجوان با استعداد را می‌دید. به طوری که می‌بینیم پیامبر گرامی جمبانی اسلام و ارکان ایمان را در حالتی که ابن عباس را در پشت خود بر روی چهارپایش سوار کرده بود، به او تعلیم می‌دهد و به این نوجوان با نرمی و لطافت می‌فرماید:

ای پسر! آیا می‌خواهی چند کلمۀ مفید که موجب پاداش الهی هستند به تو یاد بدهم؟

ابن عباس هم با شور و اشتیاق فراوان می‌گوید: بله، یا رسول‌الله!

آن حضرت می‌فرماید: خداوند را حفظ نما تا او هم تو را در حفظ خود نگهدارد (یعنی در انجام دادن دستورات الهی و آنچه و از آن نهی نموده است کوشا باش تا خدا هم حافظ و نگهدارندۀ تو در دنیا و آخرت باشد). به یاد خدا باش و او را نگهدار تا همیشه او را در برابر خود بیابی (همیشه خدا همراه تو باشد) خدا را در فراخی و خوشی بشناس (به یاد او باش) تا او هم در هنگام سختی‌‌ها تو را فراموش نکند. اگر درخواستی دارای فقط از خداوند طلب کن، و اگر استعانت و کمک می‌طلبی فقط از خداوند کمک بخواه، و مطمئن باش اگر تمامی مردم جمع بشوند و بخواهند نفعی به تو برسانند، نمی‌تواند این کار را انجام دهند مگر آنچه که خداوند برایت نوشته باشد و اگر تمام مردم جمع شوند و بخواهند ضرری به تو برسانند اگر مقدر نباشد، کاری بیهوده انجام می‌دهند، زیرا قلم‌های سرنوشت برداشته شده و نامه‌ها خشک گردیده است. (یعنی دیگر تغییری نمی‌کند و تلاش بیهوده، فایده و نفعی برای انسان ندارد) [ ]- «يَا غُلاَمُ، إِنِّى أُعَلِّمُكَ كَلِمَاتٍ احْفَظِ اللَّهَ يَحْفَظْكَ، احْفَظِ اللَّهَ تَجِدْهُ تُجَاهَكَ إِذَا سَأَلْتَ فَاسْأَلِ اللَّهَ وَإِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاللَّهِ، وَاعْلَمْ أَنَّ الأُمَّةَ لَوِ اجْتَمَعَتْ عَلَى أَنْ يَنْفَعُوكَ بِشَىْءٍ لَمْ يَنْفَعُوكَ إِلاَّ بِشَىْءٍ قَدْ كَتَبَهُ اللَّهُ لَكَ وَلَوِ اجْتَمَعُوا عَلَى أَنْ يَضُرُّوكَ بِشَىْءٍ لَمْ يَضُرُّوكَ إِلاَّ بِشَىْءٍ قَدْ كَتَبَهُ اللَّهُ عَلَيْكَ، رُفِعَتِ الأَقْلاَمُ وَجَفَّتِ الصُّحُفُ»">[۱۸].

پیامبر گرامی جدر نهایت دلسوزی از ابن عباس نگهداری می‌کرد و گاهی او را همراه خودش به جاهای مختلفی می‌برد، عبدالله هم از این فرصت استفاده نموده و سؤالاتی را از پیامبر جمی‌پرسید که نشانۀ قدرت فهم و ذکاوت او بود و پیامبر جهم بارها او را در آغوش گرفته و از صحبت‌های او خشنود می‌شد.

[۱۵. span class="KFGQPC1">[ ]- «اللّهمّ فقّهه فی الدّین وعلّمه التأویل». [۱۶. span class="KFGQPC1">[ ]- اللّهمّ علّمه الحکمة وتأویل القرآن». [۱٧. span class="KFGQPC1">[ ]- اللّهمّ بارک فیه واجعله من عبادک الصالحین»، البدایة والنهایة، ج ۸، ص ۲٩۶. [۱۸. span class="KFGQPC1">[ ]- «يَا غُلاَمُ، إِنِّى أُعَلِّمُكَ كَلِمَاتٍ احْفَظِ اللَّهَ يَحْفَظْكَ، احْفَظِ اللَّهَ تَجِدْهُ تُجَاهَكَ إِذَا سَأَلْتَ فَاسْأَلِ اللَّهَ وَإِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاللَّهِ، وَاعْلَمْ أَنَّ الأُمَّةَ لَوِ اجْتَمَعَتْ عَلَى أَنْ يَنْفَعُوكَ بِشَىْءٍ لَمْ يَنْفَعُوكَ إِلاَّ بِشَىْءٍ قَدْ كَتَبَهُ اللَّهُ لَكَ وَلَوِ اجْتَمَعُوا عَلَى أَنْ يَضُرُّوكَ بِشَىْءٍ لَمْ يَضُرُّوكَ إِلاَّ بِشَىْءٍ قَدْ كَتَبَهُ اللَّهُ عَلَيْكَ، رُفِعَتِ الأَقْلاَمُ وَجَفَّتِ الصُّحُفُ». سنن الترمذی، (۳۵۱۸)، و الحلیة، (ج ۱، ص ۳۱۴).