پاسخ ابن عباس به پرسش‌های پادشاه روم
ابن عباسببه خاطر دانش و آگاهیش بر مسایل مختلف، جایگاه والایی نزد معاویه‌بن ابوسفیان داشت. معاویهسبا او به احترام رفتار می‌نمود و اهمیت زیادی برای او قایل بود به طوری که مسایل و مشکلات دشوار و حیرت‌آور را با او مطرح می‌کرد و او را در جریان امور می‌گذاشت.
خورشید علم و معرفت ابن عباسبزمانی تابیدن گرفت و تاریکی و ظلمت را روشنی بخشید که پادشاه روم نامه‌ای پر از سؤالات سخت و دشوار را برای مسلمانان و بخصوص برای معاویهسفرستاد تا آنها را امتحان کند و به آنها بفهماند که هنوز در ابتدای راهند.
پادشاه روم در آن نامه از معاویه هفت سؤال پرسیده بود به این صورت:
- خوشایندترین سخن نزد خداوند عزوجل چیست؟
- محترم‌ترین بندگان نزد خداوند چه کسی است؟
- گرامی‌ترین کنیزان نزد خداوند عزوجل کیست؟
- چهار چیز که روح دارند ولی در رحم نبوده‌اند، کدامند؟ (به صورت استثنایی خلق شده‌اند).
- کدام گور صاحبش را با خود حرکت می‌داد؟
- چه مکانی است که غیر از یک بار خورشید در آن طلوع نکرده است؟
- رنگین کمان و کهکشان چیست؟
هنگامی که نامه به دست معاویهسرسید، آن را خواند. به سختی و دشواری آن پی برد. لذا آن را برای دانشمند اسلامی و امام و پیشوای دنیا و قلۀ محکم علم و دانش، یعنی عبدالله بن عباس فرستاد. چون جز او کسی نمی‌توانست به این نوع سؤالات جواب دهد.
وقتی نامه به دست ابن عباسبرسید، پاسخ یکایک سؤالات را چنین داد:
- خوشایندترین سخنان نزد خداوند: «سبحان الله، الحمد لله، ولاإله إلا الله، والله أکبر ولا حول ولا قوة إلا بالله»است [۲٧].
- محترم‌ترین بندگان خداوند، آدم÷است، زیرا خداوند خود او را آفرید و از روحش در او دمید و به فرشتگان هم امر کرد در برابر او سجده نمایند و تمامی اسامی را هم که مورد نیاز بودند به او یاد داده است.
- محترم‌ترین کنیزان خدا مریم دختر عمران (مادر عیسی÷) است.
- چهار چیزی که در رحم نبوده‌اند: حضرت آدم÷، حوا، عصای حضرت موسی÷و قوچ ابراهیم÷است که به جای حضرت اسماعیل÷قربانی شد.
- قبری که صاحبش همراه خود می‌برد، نهنگی بود که حضرت یونس÷را بلعیده بود.
- جایی که غیر از یک بار آفتاب را ندیده است، دریایی بود که حضرت موسی÷قوم خود را از آن عبور داد.
- رنگین‌کمان هم برای اهالی زمین امنیت و آسایش است و مانع غرق شدن آنان می‌شود.
- کهکشان هم دری است در آسمان.
هنگامی که پاسخ‌ها به پادشاه روم رسید و دید که همۀ آنها صحیح هستند، گفت: به خدا قسم! این جواب‌ها مالِ معاویه و از سخنان او نیست، این جواب‌ها مال کسی است از خاندان پیامبر [۲۸].
[۲٧] «خداوند از عیب و نقص منزه است، شکر و سپاس خاص خداست و هیچ معبود به حقی جز خداوند وجود ندارد و خداوند بالاتر و والاتر از همه است و حول و قوه‌ای بدون خدا وجود ندارد». [۲۸] حلیة الأولیاء، ج ۱، ص ۳۲۱ و البدایة والنهایة، ج ۸، ص ۳۰۳.