طهارت مريض دارای چند حالت می‌باشد
۱- اگر مریضی او کم باشد و با بکارگیری آب ترس تلف شدن و مریضی خطرناک و به تأخیر افتادن مریضی و درد زیاد، نداشت مانند: درد سر، و درد دندان، و مانند آن، و ممکن بود از آب گرم استفاده نماید، تیمم برای او جائز نمی‌باشد، زیرا تیمم برای دفع ضرر می‌باشد و در اینجا ضرری در کار نیست. و آب هم وجود دارد، پس واجب است از آب استفاده کند.
۲- و اگر مرض خطرناک باشد، و با بکارگیری آب نفس خود را از دست دهد، یا اعضایی از دست دهد، یا مرض خطرناک‌تری ایجاد شود، و یا منفعتی را از دست دهد، در این صورت‌ها تیمم برای وی جائز می‌باشد. خـداونـد می‌فرماید: ﴿وَلَا تَقۡتُلُوٓاْ أَنفُسَكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُمۡ رَحِيمٗا﴾[النساء: ۲٩].
«خودکشی مکنید که خداوند نسبت به شما مهربان است».
۳- و اگر مرض طوری باشد که شخص مریض توان حرکت کردن را نداشته باشد، و کسی هم نباشد که به او آب برساند، جائز است تیمم کند، و اگر شخصاً نتوانست تیمم کند دیگری او را تیمم کند.
اگر لباس او، یا بدن، یا فرش او کثیف شد، و نتوانست آن را برطرف نماید، جائز است با آن حالت نماز بخواند. خداوند می‌فرماید: ﴿فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ مَا ٱسۡتَطَعۡتُمۡ﴾[التغابن: ۱۶]. جائز نیست بخاطر ناتوانی از طهارت و برطرف نمودن نجاست نماز را از وقت خود به تأخیر اندازد.
۴- اگر در بدن مریض زخم‌های زیاد وجود داشت، یا جوش‌ها و دمل‌های چرکین در بدن او وجود داشت، یا شکستگی یا مریضی که نتواند از آب استفاده کند و جنب شد با دلایل پیشین جائز است تیمم کند، و اگر ممکن باشد که قسمت سالم بدن را بشوید واجب است آن را بشوید و برای بقیه تیمم کند.
۵- اگر مریض در محلی قرار داشت که نه آب وجود دارد و نه خاک، و نه کسی که آب یا خاک را به او برساند، در این حالت بدون تأخیر نماز می‌خواند، بدلیل فرموده خداوند که: ﴿فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ مَا ٱسۡتَطَعۡتُمۡ﴾[التغابن: ۱۶].
۶- اگر مریض دچار مرض سلسل البول، یا استمرار خروج خون یا باد شده بود و پس از معالجه شفا نیافته بود، باید برای هر نمازی هنگام رسیدن وقت آن وضو بگیرد، و آنچه را که به بدن یا لباس او اصابت کرده بشوید، یا اگر ممکن باشد در هنگام نماز از لباس تمیزی استفاده کند.
خداوند می‌فرماید: ﴿وَمَا جَعَلَ عَلَيۡكُمۡ فِي ٱلدِّينِ مِنۡ حَرَجٖ﴾[الحج: ٧۸].
«خداوند در دین کارهای سنگین و دشوار را بر دوش شما نگذاشته است».
و می‌فرماید: ﴿يُرِيدُ ٱللَّهُ بِكُمُ ٱلۡيُسۡرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ ٱلۡعُسۡرَ﴾[البقرة: ۱۸۵].
«خداوند راحتى شما را می‌خواهد و خواهان زحمت شما نیست».
رسول اللهصمی‌فرماید: «إِذَا أَمَرْتُكُمْ بِأَمْرٍ فَأْتُوا مِنْهُ مَا اسْتَطَعْتُمْ». «هرگاه شما را به انجام کاری امر نمودم هر اندازه که در توان دارید آن را انجام دهید». برای خود احتیاط کند نگذارد نجاست در بدن و لباس و مکان نماز پخش شود.
و در عین وقت می‌تواند هر اندازه که برای او میسر است نماز بخواند، یا از روی مصحف قرآن تلاوت کند تا وقت تمام می‌شود، و هنگامی که وقت نماز بعدی رسید وضو را اعاده نماید یا تیمم کند، اگر از بکارگیری آب معذور باشد. زیرا رسول اللهصامر فرموده به مستحاضه که برای هر نمازی باید وضو بگیرد [۱۳]مستحاضه زنی را گویند که دائم در خون غیرقاعدگی باشد.
هنگامی که وقت نماز رسید و وضو گرفت دیگر اشکالی ندارد، اگر ادرار یا باد یا خون خارج شود.
اگر روی اعضای مریض چوب شکسته‌بندی یا گچ قرار گرفته باشد و مریض به آن‌ها نیاز داشته باشد، برای وضو یا غسل کافی است روی آن‌ها را مسح کند، و بقیه اعضای سالم را بشوید. اگر شستن اعضای سالم و مسح شکسته‌بندی نیز مشکل ایجاد می‌کند، کافی است تیمم بکند، بجای اعضای بسته شده و اعضایی که شستن آن‌ها ایجاد مشکل می‌کنند.
هر آنچه وضو را باطل می‌کند، تیمم را نیز باطل می‌کند، و تیمم نیز باطل می‌شود به توانایی بکارگیری آب برای کسی که از استعمال آن معذور بوده، یا به یافتن آب، برای کسی که بخاطر نبودن آن تیمم کرده است.
[۱۳] این هم حکم مستحاضه را دارد. (مترجم)