اصول و آداب گفتگو در اسلام

۶- اخلاص:

۶- اخلاص:

این ویژگی اخلاقی، کامل کننده اصل بی‌طرفی در حق‌جویی است. مناظره کننده باید نفس خود را بر اخلاص برای خدا در همه آنچه در میدان و موضوع مناظره مطرح می‌شود، آماده سازد.

از بارزترین نشانه‌های این امر این است که: برای کسب شهرت ما متمایز شدن از دیگران، اظهار مهارت، علم فراوان و برتری طلبی بر همسانان و افرادی که همانند او هستند، از خود دفاع کنند. قصد به دست آوردن خشنودی، ثنا و مدح دیگران باعث از بین رفتن امر و دور شدن از هدف می‌شود.

سپس باید فرد نفس خود را با دقت و موفقیت جستجو کنند و این سؤالها را از خود بپرسد.

- آیا این مناظره و مشارکت مصلحت آشکاری دارد؟

- آیا هدف از آن تحقق شهوت و اشباع آن در زمینه گفتگو و مشارکت است؟

- آیا می‌خواهد که این گفتگو و جدل نزاع و فتنه را به وجود آورد، یا باید این نوع مناظرات را پایان رساند؟

از نشانه‌های درک صحیح و نصیحت صادقانه برای نفس آن است که از حیله‌های نفسانی و شیطانی پرهیز کند. بعضی از نفوس گاهی گمان می‌کنند قصد آنها تحقق حق است. در حالی که حقیقت ماهیت آنها این است که آنها به کمک به دیدگاههای خودشان و هوای نفس می‌پردازند. وادار کردن نفس به رضایت و قبول زمانی که حق با طرف مقابل است، از نشانه‌های بی‌طرفی و اخلاص است. اطمینان از اینکه آراء افکار و راههای حق ملک فرد یا گروهی نیست او را در این راه یاری می‌کند. تلاش و وظیفه او این است که حق در همه جا، همه شرایط و بر زبان همه افراد جاری شود.

از اشتباههای واضح و آشکار در این زمینه آن است که فرد گمان کند جز او کسی به حقیقت دست نمی‌یابد و فقط او مدافع و طرفدار حقیقت است، و جز او کسی آن را در پیش نمی‌گیرد، و تنها او برای رسیدن به آن خالصانه تلاش می‌کند.

هر گاه احساس کردی که گفتگو از مسیر اصلی خارج شده است و به سوی لجاجت، دشمنی و قصد مداخله کشیده شده است، بهتر آن است که گفتگو را به پایان برسانی که این امر نشان دهنده نهایت شرف داشتن با صداقت نفس، قدرت اراده و اخلاص فراوان است.

در جزوه حاضر همه آنچه می‌توانستیم آورده‌ایم. امیدواریم که مورد استفاده شما واقع شده باشد.

والله ولی التوفيق، وصلی الله علی محمد وآله وصحبه وسلم

صالح بن عبدالله بن حمید

مکه مکرمه