۲- مذهب معتزله:
اما آرای معتزله در باب عدالت صحابه در سه قول مضطرب است که مختصر اقوال این است:
قول اول: تمام صحابه عادل هستند مگر کسانی که با علی جنگیدند، جمهوذر آنها با علی به حقیقت رسیدند و کسانی که با او جنگیدند اشتباه کردند. بنابراین ما طلحه و زبیر و عایشه و معاویه را متهم به خطا می‌کنیم [۲۳].
قول دوم:قول واصل بن عطاء که معتقد است یکی از دو گروه صحابی در دو جنگ جمل و صفین خطاکار بودند نه شخصاً. مانند کسانی که با یکدیگر دشمنی می‌کردند و یکی از آن دو قطعاً فاسق است، و کمترین درجات دو گروه این است که شهادتشان مورد قبول نیست، همانطور که شهادت دو دشمن بر علیه یکدیگر درست نیست. او گفته است: اگر عایشه و علی و طلحه در نزد من بر یک دسته سبزی شهادت بدهند به شهادتشان حکم نمی‌کنم [۲۴].
قول سوم: قول عمرو بن عبید است؛ او چنین معتقد است که دو طرف متحارب در دو جنگ جمل و صفین همه فاسق گشتند و می‌گوید: شهادت مجموع آنها را قبول نمی‌کنم، خواه از هر دو گروهی که باشند یا بعضی از آنها از حزب علی و بعضی از حزب جمل باشند [۲۵].
[۲۳] رج: «مقالات الإسلامیین» (۲/۲۴۵)، «الفرق بین الفِرَق» (ص۱۲۰-۱۲۱). [۲۴] «الـملل والنحل» شهرستانی (۱/۴۹)، «میزان الإعتدال» ذهبی (۴/۳۲۹)، «الفرق بین الفِرَق» (ص۱۲۰). [۲۵] «الفرق بین الفِرَق» (ص۱۲۱)، «الـملل والنحل» (۱/۴۹).