قوانین و لوایح مربوط به حقوق سالمندان
از خلال توجیهات، آداب و اخلاق فردی و اجتماعی موجود در شریعت اسلامی میتوان پیماننامه و مقرراتی به شرح زیر برای حفظ حقوق سالمندان تهیه کرد:
ماده اول: سالمندان از اصل اصیل و ریشهدار حق حیات همراه با احترام برخوردارند؛ زیرا برخورداری از حق حیات و زندگی و بقای آن ـ به خاطر حقیقی بودن آن ـ بر حیات و زندگی در حال تکوین و احتمال اولویت دارد.
ماده دوم: سالمندان حق دارند که از طرف خویشاوندان مورد احترام و تقدیر قرار گیرند؛ زیرا چنین اموری لازمه حیات با کرامت انسان است.
ماده سوم: محافظت از زندگی و سلامت و آسایش همراه با احترام سالمندان یکی از ضروریات وجود زندگی انسانی است.
ماده چهارم: رفتار با سالمندان باید با مهربانی و عطوفت انسانی قوی و تلاش برای فراهم نمودن اسباب آسایش و بهروزی آنها همراه باشد.
ماده پنجم: فراهم نمودن نیازهای معنوی فردی، اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی و تفریحی سالمندان لازمه توجه و مراقبت محترمانه از آنهاست.
ماده ششم: تهیه برنامهها و مقرراتی که زمینه برخورداری آنان را از زندگی سالم و محترمانه و بهرهمندی از حقوق انسانی متناسب و مطلوب فراهم نماید و از سالمندی و ضعف آنان در مقابل آسیبهای اجتماعی محافظت کند.
ماده هفتم: تأسیس مراکز بهداشتی، پزشکی، حرفهای و تفریحی ویژه سالمندان در همه شهرها و روستاها.
ماده هشتم: احترام و تقدیر آنها به گونهای باشد که این احساس در آنها تقویت شود که مایه خیر و برکت برای خانوادهها و جامعهاند و آنها را باری بر دوش خویش به شمار نمیآورند و اسباب زحمت و مشکلاتشان نمیدانند.
ماده نهم: با آنان باید با آرامش و نرمش در کردار و رفتار برخورد شود و در حضور و غیابشان مدام برای طول عمر و سلامتی آنها دست به دعا برداشته شود. زیرا چنین دعاها و برخوردهایی از نظر معنوی و اجتماعی تأثیر بسیار مطلوبی را برجای خواهد گذاشت.
ماده دهم: اضافه نمودن بر میزان حقوق بازنشستگی و کمکهای تأمین اجتماعی مطلوب برای سالمندان و همه افراد از کار افتاده و ناتوان وکسانی که مجال زحمت کسب و درآمد را از دست دادهاند؛ زیرا چنین کمکها و مراقبتهایی از بار مشکلات آنها خواهد کاست و آنها را برای تأمین نیازهای ضروری خویش یاری خواهد کرد و خواستههای روزافزون مرحله سالمندی آنها را برطرف مینماید.
ماده یازدهم: برآورده نمودن نیازهای معنوی آنان و فراهم نمودن اسباب ازدواج مجدد افراد سالمندی که همسرانشان فوت کرده یا آنها را ترک نمودهاند، یکی از مسئولیتهای مهم در شریعت اسلامی است.
ماده دوازدهم: تلاش و زمینهسازی برای بهرهبرداری بهینه از تواناییها و تجارب آنان و تقویت استعدادها و مواهبشان در جهت کار، خدمت، سازندگی و شکوفایی روحیه تلاش در آنان.
ماده سیزدهم: نیکوکاری و رفتار صحیح با پدر، مادر و بزرگان به معنی الفت و محبت با انان و پذیرفتن اندرزها و توصیهها و عملی نمودن خواستهها و آرزوهای معقول آنهاست و همچنین پرهیز از همه کردار و گفتارهای توهین و استهزاءآمیزی است که موجبات آزردگی و ناراحتی آنها را نیز فراهم نماید و بدین معنی به طور جدی از سرزنش، انتقاد، متهم نمودن و هرگونه رفتاری که به شخصیت و احترام آنها لطمه وارد نماید پرهیز شود.
ماده چهاردهم: تلاش برای ماندگاری خاطره خدمات و تلاشهای علمی و عملی و مشارکت در جهاد، کار و خدمتی که برای خانواده و جامعه در عرصههای اجتماعی، اقتصادی، علمی، تربیتی یا شعل و حرفه انجام دادهاند یا ابتکار فن و تخصصی که دارای نقش و تأثیری در آینده داشته باشد.
ماده پانزدهم: بیمبالاتی فرزندان و خویشاوندان نسبت به وضع سالمندان در زمانی که توانایی کار و زندگی را از دست دادهاند، جنایتی زشت بوده و به معنی کنار گذاشتن همه ارزشها و فضیلتهای اخلاق اسلامی است.
ماده شانزدهم: بدرفتاری با پدر و مادر و سالمندان جرمی قابل تعقیب و مجازات است که قاضی میتواند به شیوهای که مناسب میداند مجرم را مورد مجازات و تعزیر قرار بدهد.
ماده هفدهم: فرزندان لازم است مدام تلاش و زحمات شبانهروزی پدر و مادر خود را برای تأمین غذا، لباس، مسکن، بهداشت، معالجه، تحمل سختیهای بارداری و پرورشی و ... پیش روی خود مجسم نمایند و خود را مکلف سازند که همه آن زحمات آ نها را از طریق محبت، احترام و خدمت به آنان جبران نمایند.