مقدمهی مؤلف
الحمدللّه الّذي بعث سيدَنا محمدًا صلوات اللّه عليه إلى النّاس ليكون هاديًا إلى اللّه بإذنه وسراجًا منيرًا ثم ألهم الصحابة والتابعين والفقهاء المجتهدين أن يحفظوا سير نبيهم طبقة بعد طبقة إلى أن تؤذن الدنيا بانقضاء لِيُتِمَّ النِّعَمَ وكان على ما يشاء قديرًا وأشهدُ أن لا إله إلاّ اللهُ وحده لا شريكَ لهُ وأشهدُ أنَّ سيدنا محمّداً عبدُهُ ورسولُهُ الّذي لا نبي بعده صلى اللّه عليه وآله وصحبه أجمعين.
اما بعد:
بندهی فقیر و نیازمند به رحمت خدای کریم و بخشنده، ولیالله پسر عبدالرحیم-که خدا نعمتش را در دنیا و آخرت بر او بهطور کامل ارزانی دارد- چنین گوید: خدای متعال، در یکی از اوقات در دلم، سنجه و معیاری نهاد که توانستم توسط آن، اسباب و عوامل اختلاف و تفاوت آرای امت محمد مصطفی جرا بازشناسم و به آنچه نزد خدا و رسولش، حق است، پی ببرم [۴]و توان آن یابم که بهگونهای به تبیین این عوامل بپردازم که جای هیچ شبهه و اشکالی نماند. از بنده در مورد عوامل و اسباب اختلاف صحابهشو مردم پس از ایشان در احکام و مسایل فقهی سؤال شد؛ لذا بر آن شدم تا آنجا که وقت اجازه میداد و پرسشگر، توان یادگیری داشت، به بیان عوامل اختلاف بپردازم که نتیجهاش، رسالهای مفید در این موضوع شد که نامش را (الإنصاف في بيان أسباب الإختلاف) نهادم.
حسبي اللّه ونعم الوكيل ولا حول ولا قوة إلا باللّه العلي العظيم
[۴] اینکه جناب مؤلف، با چنین قاطعیتی مدعی شناخت حق شده، پذیرفتنی نیست؛ چراکه هیچ کس بهطور قاطع نمیتواند مدعی شود که حتماً آنچه میگوید، از نظر خدا و رسول نیز درست و سزاوار میباشد.