بنای مسجد
اولین اقدام پیامبر جپس از ورود به مدینه، بنای مسجد بود. این مسجد در همان مکانی بنا گردید که شتر آن حضرت در آنجا خوابیده بود. و زمین آن که متعلق به دو نفر یتیم بود، خریداری گردید و ساخت و ساز آن شروع شد. پیامبر جستونهای آن را از ساقهی درختِ خرما و سقف آن را نیز از برگِ درخت خرما و ارتفاع آن را کمی بلندتر از قامت انسان قرار داده و خودش هنگام بنای مسجد همراه مهاجرین و انصار به ساختِ آن مشغول بود و با خود این بیت شعر را زمزمه میکرد:
اَللّهُمَّ لاْعِيْشَ اِلاّ اْلآخرة
فَاغْفِرْ لِلْاَنصار وَ اُلْمُهاجِرَة
«خداوندا! زندگی بهتر از زندگی آخرت نیست؛ پس آمرزش خود را بر انصار و مهاجرین ارزانی فرما»!
در آن قطعه زمین، گورهای مشرکان و درختان خرما قرار داشت که پیامبر جدستور داد تا گورهای مشرکان را بشکافند و درختان را قطع کنند.
مسجد در آن زمان نه تنها به عنوان مکانی برای عبادت و پرستش پرودگار بود؛ بلکه به عنوان دانشگاهی بود که مسلمانان در آنجا تعالیم و دستورات الهی را فرا میگرفتند و تصمیمگیریهای مهم در آنجا گرفته و تصویب میشد. علاوه بر این موارد، مسجد خانهای بود که بسیاری از بینوایان و فقیران را در خود جای داده و برای کسانی که در مدینه خانه و ثروت و زن و فرزندی داشتند، جای امنی بود.
در کنار مسجد نیز حجرههایی برای زنان پیامبر جساخته شد.