پیمان برادری

مهم‌ترین اقدام پیامبر جپس از تأسیس مسجد، پیمان برادری میان مهاجرین و انصار بود. قبلاً به این موضوع پرداختیم که همزمان با مهاجرت پیامبر جبه مدینه دو قبیله مهم اوس و خزرج که اعضای اصلی ساکنین مدینه بودند، در اوج درگیری و دشمنی به سر می‌بردند وجنگ‌های بُعاث که هفتاد سال به طول انجامیده بود، تمام نیرو و قوت آنان را گرفته بود. همزمان با مهاجرت پیامبر جآنان موافقت کرده بودند که «عبدالله بن ابی» را به عنوان حاکم خویش برگزینند، اما مهاجرت پیامبر جباعث گردید تا «عبدالله بن ابی» به این آرزویش دست پیدا نکند و این عامل باعث گردید تا عبدالله بن ابی از پیامبر، دلخوشی نداشته و کینه‌ای دیرینه به دل گیرد.

علاوه بر این مورد که یکدلی و همبستگی مسلمانان را می‌طلبید، در جامعه‌ی مدینه در گروه دیگر به نام مشرکان مدینه و یهودیان مدینه زندگی می‌کردند و از آنجا که منافع این دو گروه در خطر افتاده بود، لذا دنبال فرصتی می‌گشتند تا این شکست را جبران نمایند.

بنابراین پیامبر جمهاجرین و انصار را برادر خواند تا از حقوق یکدیگر دفاع نمایند. مردم مدینه به پاس زحمات مهاجرین آنان را در منزل و اموال خود شریک کردند و پیامبر جنیز به خاطر این احساس آنان را «انصار» (یاران) نامید و کسانی را که از مکه به مدینه هجرت کرده بودند، «مهاجرین» نامید.

بعد از اینکه پیامبر جدولتی بر پایه‌ی بر عدالت و برادری و اخوت تشکیل دادند و پیروانش نیز جماعتی منسجم و هماهنگ شدند و احکام و واجباتِ دینی از جمله: آذان، اقامه و نماز جماعت برپا شد و همچنین قریش از هر جهت مسلمانان را مورد تهدید و آزار قرار می‌دادند و مسلّم و معلوم بود که قریش از این ظلم و ستم دست نخواهد کشید، خداوند اجازه‌ی قتال و جهاد را نازل فرمود.

خداوند متعال می‌فرماید:

﴿أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَٰتَلُونَ بِأَنَّهُمۡ ظُلِمُواْۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ نَصۡرِهِمۡ لَقَدِيرٌ٣٩ ٱلَّذِينَ أُخۡرِجُواْ مِن دِيَٰرِهِم بِغَيۡرِ حَقٍّ إِلَّآ أَن يَقُولُواْ رَبُّنَا ٱللَّهُۗ﴾[الحج: ۳۹-۴۰].

«اجازه‌ی (دفاع از خود) به کسانی داده می‌شود که به آنان چنگ (تحمیل) می‌گردد؛ زیرا به ایشان ستم رفته است (و آنان مدت‌های طولانی در برابر ظلم ‌ظالمان شکیبایی ورزید‌اند و خون دل خورده‌اند) و خداوند تواناست بر اینکه ایشان را پیروز گرداند؛ همان کسانی‌ که به ناحق از خانه و کاشانه‌ی خود اخراج شده‌اند (و از مکه وادار به هجرت گشته‌اند) و تنها گناهشان این بوده که می‌گفتند: پرودگار ما، خداست...».

و هدف اصلی جهاد نیز برپا داشتن شعائر دینی اعلام گردید؛ از جمله: اقامه‌ی نماز، دادن زکات و امر به معروف و نهی از منکر.

مبارزه و جهاد، ابتدا علیه قریش بود اما به مرور زمان و بر اثر دگرگونی اوضاع و احوال، شامل تمام قبایلی گردید که برای خدا شریک قائل می‌شدند؛ زیرا اسلام دینی است که برای تمامی جهانیان فرود آمده است و همه باید از دستورات و اوامر اسلام اطاعت و پیروی نمایند به گونه‌ای که پیامبر جمی‌فرمایند: من مأمور شدم تا با مردم بجنگم تا اینکه بگویند: «لَا اله الا الله» و وقتی این کلمه را گفتند، جان و مالشان در امان خواهد بود.