سر به راه کردن زنى که از شوهرش سرپیچى مىکند
خداوند متعال فرموده است: ﴿وَٱلَّٰتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ﴾[النساء: ۳۴] . یعنى زنانى که شما مىترسید که از شوهر خود سرپیچى کنند.
ناشزه و سرکش زنى است: که خود را از شوهر بالاتر مىداند، یا دستورش را نمىپذیرد و از شوهر روى گردان و متنفر باشد هرگاه یکى از این حالتها که نشانه نشوز و سرکشى زن هستند از او سرزند شوهر باید نخست به پند و اندرز متوسل شود و او را از عذاب الهى بترساند، زیرا خداوند حق شوهر و اطاعت از شوهر را براى زن واجب گردانیده و نافرمانى از شوهر را حرام قرار داده است. پیامبرجفرموده است: «لو كنت أمرا أن يسجدوا لأحد لأمرت المرأة أن تسجد لزوجها»اگر کسى را دستور مىدادم تا براى دیگرى {بروایت ترمذى}سجده کند زن را دستور مىدادم تا شوهرش را سجده کند.
و نیز پیامبرجفرموده است: «إذا دعا الرجل امرأته إلى فراشة فأبت عليه، لعنتها الملائكة حتى تصبح»{بخارى} و در حدیثى دیگر فرموده: «إذا باتت المرأة هاجرة فراش زوجها»نافرمانى زن از شوهر بویژه هنگامى که شوهر از زن بخواهد که با زنش نزدیکى کند و با او همخوابى کند این خطر را در پى خواهد داشت که شوهر به زنا مبتلا شود یا اینکه این عمل باعث شود که زن را طلاق دهد و با زنى دیگر ازدواج کند. «لعنتها الملائكة حتى تصبح»هرگاه زنى شب را جدا از بستر شوهرش سپرى {مسلم} کند فرشتگان تا صبح او را لعنت مىکنند.
همچنین خداوند در مورد مرحله بعدى تأدیب مىفرماید: ﴿وَٱهۡجُرُوهُنَّ فِي ٱلۡمَضَاجِعِ﴾(بخاطر تأدیب آن‌ها را در بسترهاى خواب تنها بگذارید.)
ابن عباس مىگوید منظور از هجرت و ترک این است که با زنش نزدیکى نکند اما در بسترش با او بخوابد پشت به او کرده و در مورد آمیزش، با همسرش چیزى نگوید.
در مرحله سوم خداوند در مورد تأدیب زن ناشزه فرموده است: ﴿وَٱضۡرِبُوهُنَّۖ﴾یعنى اگر زنان با موعظه و ترک همخوابى اصلاح نشدند شما مردان مىتوانید آن‌ها را تنبیه بدنى نمایید البته تنبیهى که چنان موثر نباشد که باعث نقض عضوى بشود و از زدن به سر و صورتش نیز بپرهیزد. زیرا پیامبرجفرموده است: «وإذا ضرب أحدكم فليجتنب الوجه، فإن اللّه خلق آدم على صورته»«شیخ آلبانى؛ این حدیث را صحیح دانسته و در «الصحيحة» آن را ذکر کرده است.»
«إذا قاتل أحدكم أخاه فليجتنب الوجه»هرگاه کسى از شما با برادر{مسلم} مسلمانش درگیر شد از زدن به چهرهاش پرهیز نماید.
«إذا ضرب أحدكم فليجتنب الوجه، ولا تقل فلج اللّه وجهك، ووجهه من أشبه وجهك فإن اللّه خلق آدم على صورته»هرگاه کسى از شما کسى{حسن رواه احمد} را زد، از زدن بر چهرهاش بپرهیزد و نگوید خداوند چهره ات را زشت نماید و چهره کسى را که چون توست زشت کند زیرا خداوند آدم را بر صورتش آفریده است.
خداوند متعال فرموده است: ﴿فَإِنۡ أَطَعۡنَكُمۡ فَلَا تَبۡغُواْ عَلَيۡهِنَّ سَبِيلًاۗ﴾
یعنى اگر زن از شوهرش اطاعت کند شوهر حق تنبیه بدنى یا ترک گفتن زن را ندارد.
﴿إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيّٗا كَبِيرٗا ٣٤﴾«همانا خداوند بسیار بلند و بزرگ است».
{این آیه نیز دلیلى دیگر بر این است که خداوند بالاى عرش خودش است همچنان آیات و احادیث صحیح دیگر نیز بر همین دلالت دارد.} این آیه تهدیدى است براى مردان که اگر بدون دلیل بر زنان تعدى و ظلم کنند خداوند بالا و بزرگ است و انتقام آن‌ها را از هر کسى که بر آن‌ها ظلم کند خواهد گرفت.
تحکیم آشتى یا جدایى: خداوند متعال فرموده است: ﴿وَإِنۡ خِفۡتُمۡ شِقَاقَ بَيۡنِهِمَا فَٱبۡعَثُواْ حَكَمٗا مِّنۡ أَهۡلِهِۦ وَحَكَمٗا مِّنۡ أَهۡلِهَآ إِن يُرِيدَآ إِصۡلَٰحٗا يُوَفِّقِ ٱللَّهُ بَيۡنَهُمَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرٗا ٣٥﴾[النساء: ۳۵] .
خداوند در آیات فوق مرحله بعدى اصلاح زن را بیان داشته است که اگر زن و شوهر از یکدیگر تنفر و بیزارى پیدا کردند در آنصورت افراد معتمد از خویشاوندان زن و از معتمدان خویشاوندان شوهر براى داورى جمع بشوند و در مورد اختلاف زن و شوهر چارهاى بیاندیشند.
یا آن‌ها را با یکدیگر آشتى بدهند یا آن‌ها را از هم جدا کنند، هر چه را که آن‌ها مصلحت زن و شوهر تشخیص مىدهند، طلاق یا توافق، همان کار را بکنند ﴿إِن يُرِيدَآ إِصۡلَٰحٗا يُوَفِّقِ ٱللَّهُ بَيۡنَهُمَآۗ﴾
هر دو داور نگاه کنند اگر مقصر شوهر است زنش را از او بگیرند و نفقه زن را بر گردنش لازم کنند و اگر بدى و کوتاهى از طرف زن است او را نزد شوهرش باز بگردانند. (نگاه کنید تفسیر ابن کثیر)
آنچه بیان گردید از نشانههاى تجلیل مقام زن بود که در سوره نساء بیان شده است.