نتیجه
خدا را سپاس گزارم که به توفیق و یاری او تعالی مدتی را با این صحابی بزرگ از طریق روایات حدیثی و تاریخی و دیدگاه دانشمندان اسلامی سپری نموده، و در پایان کار، نتایج تحقیق و بررسی خود را بطور خلاصه چنین ثبت می‌نمایم:
۱- مُعاویه بن ابی سُفیانسدر بیست و پنجم محرّم سال سی و پنجم عام الفیل- برابر با پنج صد و نود وهفتم میلادی- پنج سال قبل از بعثت پیامبر جو وهفده سال قبل از هجرت، در مکه متولّد شد.
۲- پدرش ابی سفیانسشریف قریش بود. مادرش هند دختر عُتْبَه بن ربیعه نیز از زنان اشراف قریش محسوب می‌شد. نسب معاویهسبه حرب بن امیه بن عبد شمس بن عبد مناف قرشی می‌رسد که عبد مناف جد مشترک او و پیامبر جاست.
۳- معاویهسبنابر قوی‌ترین از اقوال در سال صلح حدیبیه (۶هـ) مشرف به اسلام شده بود، ولی از ترس پدرش نه اسلام خود را اظهار نمود ونه به مدینه هجرت کرد، و پس از فتح مکه، در بیست و سه سالگی، به همراه پدرش ابوسفیان و برادرش یزید بن ابی سفیان، اظهار اسلام نمود.
۴- مُعاویهسدر زمان نبوت در عرصه‌های مختلف از نور نبوت بهره‌مند گردیده است که از عمده‌ترین آن: شرف روایت حدیث از پیامبر ج، انتخاب وی از طرف پیامبر جبه عنوان سر لشکر و کتابت وحی است.
۵- معاویهسدر زمان خلافت سه خلیفه‌ي نخست، به تدریج در شام، قدرت و محبوبیت کسب کرد ومدت بیست سال به عنوان امیر شام بود.
۶- بزرگ‌ترین منقبت معاویه بن ابی سفیانساینست که او مانند سایر اصحاب ویاران گرامی افتخار صحبت پیامبر جرا داشت.
۷- معاویهساز جمله‌ی آن اصحاب ویاران رسول الله جبشمار میرود که در غزوه‌ی حنین شرکت داشتند، و در زمره‌ی مردمانی بود که با شمول پیامبر جبر آن‌ها آرامش وسکینه از جانب خداوند نازل گردید.
۸- نوید جنت در حق معاویهسبصورت خصوصی باصراحت به زبان رسول الله جدر حدیث صحیح البخاری با الفاظ ذیل وارد شده که هیچ جای تأویل وانکار باقی نمی‌ماند: «أول جیش من أمتي یغزون البحر قد أوجبوا».چون معاویهسمبتکر و سر لشکر غازیان بحر بود.
۹- رسول الله جکاتب وحی و یار گرامی خود را مورد نوازش قرار داده در حق وی دعای ویژه و جامعی نمود که سعادت دو جهان او را دربر داشته، و اثر اجابت آن در زندگی وی ملموس بود
۱۰- مُعاویهسبزرگ‌ترین شخصیت سیاسی اسلام بود.
۱۱- معاویهساز دیدگاه صحابه و ایمه‌ی دین شاگرد مکتب نبوت، دانشمند دین، سزاوار خلافت، کاتب و شخص معتمد رسول الله جبر وحی، غباری که در بینی معاویه در معیت رسول الله جقرار گرفته، بهتر و با فضیلت‌تر از عمر بن عبدالعزیز است ،
معاویه حجاب یاران رسول الله جاست که کسی این حجاب را بر دارد به دیگر اصحاب هم جرأت پیدا می‌کند که حرف بزند.
۱۲- از عوامل مهم دروغ و دروغ بافی‌ها وتهمت‌های بی‌مورد در حق این صحابی گرامی دو چیز است: یکی از عوامل آن، کشمکش‌های سیاسی و مذهبی است،و دیگر اینکه این بر چسپ‌ها بر مبنای روایات تاریخی بوده که اکثریت قاطعى ابن روایات غیر مستند، واز طریق راویان غیرموثق نقل شده که هیچگاه در تجریح صحابه قابل استدلال نمى باشد؛ چون ۹۹% روایات تاریخی، موضوع، جعلی ویا ضعیف است.
۱۳- از عمده‌ترین طعن و انتقادهائی که بر معاویهسو دورۀ خلافت وی وارد شده، وثبوت تاریخی هم دارد، دو چیز است: مشاجراتی که میان معاویهسوعلیسرخ داد و موضوع استخلاف یزید.
هردو مورد موضوع اجت‌هادی است، معاویهسحتی در صورت اشتباه مستحق اجر است نه ملامتی.