پیشگفتار

الحمدلله رب العالمين وصلى اللَّه على محمد وآله وصحبه وأزواجه الأطهار أمهات المؤمنين.

خداوند در قرآن می‌فرماید:

﴿مُّحَمَّدٞ رَّسُولُ ٱللَّهِۚ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥٓ أَشِدَّآءُ عَلَى ٱلۡكُفَّارِ رُحَمَآءُ بَيۡنَهُمۡۖ تَرَىٰهُمۡ رُكَّعٗا سُجَّدٗا يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٗاۖ سِيمَاهُمۡ فِي وُجُوهِهِم مِّنۡ أَثَرِ ٱلسُّجُودِۚ ذَٰلِكَ مَثَلُهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِۚ وَمَثَلُهُمۡ فِي ٱلۡإِنجِيلِ كَزَرۡعٍ أَخۡرَجَ شَطۡ‍َٔهُۥ فَ‍َٔازَرَهُۥ فَٱسۡتَغۡلَظَ فَٱسۡتَوَىٰ عَلَىٰ سُوقِهِۦ يُعۡجِبُ ٱلزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ ٱلۡكُفَّارَۗ وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ مِنۡهُم مَّغۡفِرَةٗ وَأَجۡرًا عَظِيمَۢا ٢٩﴾[الفتح: ۲۹].

«محمد( ج) فرستاده‌ی خداست و کسانى که با او هستند در برابر کفار سرسخت و شدید و در میان خود مهربانند. پیوسته آنها را در حال رکوع و سجود مى‏بینى در حالى که همواره فضل خدا و رضاى او را مى‏طلبند. نشانه‌ آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است، این توصیف آنان در تورات و توصیف آنان در انجیل است. همانند زراعتى هستند که جوانه‏هاى خود را خارج ساخته، سپس به تقویت آن پرداخته تا محکم شده و بر پاى خود ایستاده است و به قدرى نمو و رشد کرده که کشاورزان را به شگفتى وامى‏دارد، این براى آن است که کافران را به خشم آورند [ولى] کسانى از آنها را که ایمان آورده و کارهاى شایسته‏ انجام داده‏اند، خداوند به آنها وعده‌ آمرزش و اجر عظیمى داده‌است».

﴿وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥٓ﴾ یعنی؛ کسانی که با او هستند و در حقیقت، یاران اویند. خداوندأ ایشان را با صفاتی ارزنده وصف نموده است، از جمله: آنها در مقابل کفار سخت و خشن‌ هستند و در بین خود مهربان، آنها مردمانی‌ هستند که زیاد نماز می‌خوانند، و اضافه می‌نماید که هدف آنها از این رکوع و سجود، جلب رضای الهی است. در واقع، خداوند گواهی به حسن نیت و اخلاص آنها می‌دهد، در ادامه می‌فرماید که چهره آنها از اثر سجده نورانی است، و بالاخره به آنها وعده می‌دهد که مغفرت و پاداش بزرگی در انتظارشان می‌باشد.

خداوند صحابهش را به نهالی تشبیه می‌کند که کم‌کم رشد نموده و شاخ و برگ می‌دهند و کفار از این رشد، خشمگین می‌شوند؛ زیرا در ابتدا، صحابه مانند نهالی نوپا بودند، اما پس از مدتی توانستند مدینه را بگیرند و بعد خیبر، مکه، یمن، شبه جزیره‌ عرب، و بعد از آن، ایران و مصر و روم، و کفار از این درخت پرشاخ و برگ به خشم آمدند.

استنباط امام مالک / از این آیه این است که هر کسی نسبت به همراهان محمد ج یعنی صحابه ش خشم و غیض داشته باشد، کافر است.

وصلى الله وسلم على نبينا محمد وآله وصحبه أجمعين

=

اسحاق دبیری /

عربستان سعودى ـ ریاض (دو شنبه: ۱۰/۱۱/۱۴۲۶ه‍.ق. برابر با ۲۱/۹/۱۳۸۴ ه‍.ش