۴-۶ دشنام به برخی از اصحاب، به گونهای که طعن در دین و عدالت آنان نباشد
بدون شک مرتکبین این جرم، مستحق تعزیر و تأدیب هستند، با این حال، تا آنجا که من در منابع و مراجع مطالعه کردهام، هیچ کس را ندیدهام که چنین دشنامی را برابر با کفر بداند، تفاوتی نمیکند که آن صحابی، جزء بزرگان باشد یا نباشد.
شیخ الاسلام ابن تیمیه / میگوید:
«اگر کسی اصحاب را به بیعدالتی و بیدینی دشنام دهد، بلکه آنان را مثلاً به بخل و ترس و کمعلمی و یا عدم زهد و امثال اینها توصیف کند، مستحق تعزیر و تأدیب میباشد، و به این خاطر، حکم به کافر بودنِ او داده نمیشود، بلکه حکم علمایی که آنان را کافر نمیدانند، بر آنها جاری میشود» [۷۰].
ابویعلی متهم کردن اصحاب به ناآشنا بودن به سیاست را از این موارد به حساب آورده است [۷۱].
میتوان از موارد مشابه این، متهم کردن آنان به ضعف رأی، ضعف شخصیت، غفلت، حُب دنیا و امثال اینها را نام برد. این گونه طعنها در کتب تاریخ و برخی از تحقیقات معاصر، که منسوب به اهل سنت است، به نام تحقیقات علمی و موضوعی به وفور دیده میشوند، حتی مستشرقین در بیشتر متون پژوهشی، درباره این نوع طعن، مطالب بسیاری نوشتهاند.
[۷۰] الصارم المسلول: ص ۵۸۶. [۷۱] منبع سابق ۵۷۱.