مختصری در اسباب نزول آیات قرآن کریم

میراث

امامان شش‌گانه‌ی حدیث از جابر بن عبدالله روایت می‌کنند: رسول الله و ابوبکر صدیق س به عیادت من آمدند؛ در نزد قوم بنی سلمه در حالی که من بیهوش بودم، آب خواستند، وضو گرفتند و بر روی من آب پاشیدند، پس به هوش آمدم، گفتم: در مورد اموال و دارایی خودم چه دستوری می‌دهید؟ که این آیه نازل شد.

علت نزول آیه‌ی: ۱۹ سوره‌ی نساء: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا يَحِلُّ لَكُمۡ أَن تَرِثُواْ ٱلنِّسَآءَ كَرۡهٗاۖ وَلَا تَعۡضُلُوهُنَّ لِتَذۡهَبُواْ بِبَعۡضِ مَآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ إِلَّآ أَن يَأۡتِينَ بِفَٰحِشَةٖ مُّبَيِّنَةٖۚ وَعَاشِرُوهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ فَإِن كَرِهۡتُمُوهُنَّ فَعَسَىٰٓ أَن تَكۡرَهُواْ شَيۡ‍ٔٗا وَيَجۡعَلَ ٱللَّهُ فِيهِ خَيۡرٗا كَثِيرٗا١٩﴾ [۲۷] چیست؟

قبل از اسلام، مردم زن میت را هم جزء مال و ترکه‌ی میت محسوب می‌کردند تا این‌که این آیه نازل شد.

امام بخاری و داود و نسایی از ابن عباسب روایت می‌کنند: چنین بودند، وقتی مردی فوت می‌کرد، اولیاء آن میت برای زن میت تصمیم می‌گرفتند اگر می‌خواستند با او ازدواج می‌کردند و اگر می‌خواستند او را به ازدواج کسی در می‌آوردند و اگر می‌خواستند مانع ازدواج او می‌شدند و آن‌ها در تصمیم گیری در مورد آن زن نسبت به خانواده‌ی او برتری داشتند که این آیه نازل شد.

آیه‌ی: ۲۴ سوره‌ی نساء ﴿۞وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلنِّسَآءِ إِلَّا مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۖ كِتَٰبَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡۚ وَأُحِلَّ لَكُم مَّا وَرَآءَ ذَٰلِكُمۡ أَن تَبۡتَغُواْ بِأَمۡوَٰلِكُم مُّحۡصِنِينَ غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَۚ فَمَا ٱسۡتَمۡتَعۡتُم بِهِۦ مِنۡهُنَّ فَ‍َٔاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةٗۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ فِيمَا تَرَٰضَيۡتُم بِهِۦ مِنۢ بَعۡدِ ٱلۡفَرِيضَةِۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمٗا٢٤﴾ [۲۸].

حکم حلالیت چه چیزی را بیان می‌کند؟

[۲۷] ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! برای شما حلال نیست که اززنان به اکراه ارث برید و آنان را زیر فشار قرار ندهید، تا برخی از آنچه را که به آنان داده‌اید؛ پس بگیرید، مگر این‌که آن‌ها مرتکب عمل زشت آشکاری شوند. و با آن‌ها بطورشایسته رفتار کنید و اگر از آنان (خوش‌تان نیامد و) کراهت داشتید، پس چه بسا چیزی را خوش نمی‌دارید و الله در آن خیر بسیار قرار می‌دهد. [۲۸] و زنان شوهردار (بر شما حرام است) مگر زنانی که مالک آنان شده‌اید. (این) فریضه‌ی الهی است که بر شما مقرر داشته است. و غیر از این‌ها (که گفته شد) برای شما حلال است با اموال خود (زنان دیگر را) طلب کنید ـ در حالی‌که پاکدامن باشید و زناکار نباشد ـ پس آن زنانی را که (به ازدواج در آوردید و) از آنان کام گرفتید، باید مهرشان را به عنوان فریضه‌ای به آنان بدهید، و گناهی بر شما نیست در آنچه بعد از تعیین مهریه با یکدیگر توافق کنید، بی‌گمان الله دانای حکیم است.