نقد روایت تاریخ محمد بن جریر طبری
ما برای آنکه بهتر بتوانیم به بررسی روایت «تاریخ طبری» بپردازیم و صحت و سقم آن را تبیین نماییم به نقل کامل آن با سند میپردازیم:
طبری در تاریخ «الامم و الملوک» میگوید
«حدثنا ابن حمید، قال حدثنا جریر عن مغیره عن زیاد بن کلیب قال: أتی عمر بن الخطاب منزل علی وفیه طلحه والزبیر ورجال من الـمهاجرین فقال: والله لاحرقن علیکم أو لتخرجن الی البیعه فخرج علیه الزبیر مصلتاً بالسیف فعثر، فسقط السیف من یده فوثبوا علیه فاخذوه»[۴۵] .
ابن حمید به روایت جریر و او به روایت مغیره و مغیره به روایت زیاد بن کلیب میگوید: «عمر بن خطاب به خانۀ علی رفت که طلحه و زبیر و کسانی از مهاجران آنجا بودند و گفت: «اگر برای بیعت نیایید خانه را آتش میزنم» زبیر با شمشیر کشیده به طرف او آمد که بلغزید و شمشیر از دستش بیفتاد و برجستند و او را بگرفتند»[۴۶] .
امام محمد بن جریر طبری با نقل سند روایت به ما امکان میدهد تا روایت او را مورد بررسی قرار دهیم و به صحت و سقم آن بپردازیم؛ از این رو ما قبل از هر گونه سخن بر نقد سند روایت مزبور میپردازیم.
[۴۵] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک ج، ۲ ص، ۴۴۳ مطبعه الاستقامه بالقاهره، ۱۳۵۸ ه ۱۹۳۹ م. [۴۶] طبری تاریخ طبری، ترجمة ابوالقاسم پاینده، ج، ۴ ص، ۱۳۲۸-۱۳۲۹ (انتشارات اساطیر، چاپ چهارم، زمستان ۱۳۶۸ ه.ش).