بررسی روایت مسعودی در «مروج الذهب و معادن الجوهر»
روایت علی مسعودی (۳۴۶ ﻫ) به دلائل متعددی که ذیلاً ذکر میگردد غیر قابل استناد است.
۱- ابوالحسین، علی بن حسین مسعودی متوفی (۳۴۶ ﻫ) از مورّخان بزرگ شیعه است.
چنانکه سید محسن امین عاملی در کتاب اعیان الشیعه (ج، ۴۱ ص، ۱۹۸-۲۱۳) و آقا بزرگ تهرانی در کتاب اعلام طبقات الشیعه (ج، ۱ ص، ۱۸۲) وی را به نام مورخ بزرگ شیعی معرفی مینماید.
در پیشگفتار ناشر «مروج الذهب» نیز آمده است: «مسعودی بی گمان شیعی مذهب بوده است....؛ علمای رجال شیعه از نجاشی (متوفی ۴۵۰ ق) تا زمان ما در کتب رجال خود مسعودی را شیعه[۷۵] دانستهاند».
علامه احمد بن عسقلانی در مورد وی میگوید: «مطالب کتابهای وی دلالت بر آن دارد که وی، شیعی معتزلی است، تا آنجا که در مورد عبدالله بن عمر شمیگوید او از بیعت با علی بن ابیطالب سامتناع ورزید ولی با یزید بن معاویه و حجاج برای عبدالملک بن مروان بیعت نمود! و او از اینگونه مطالب زیاد نقل میکند»[۷۶] .
از این رو طبعاً مسعودی به دفاع از مذهب تشیع پرداخته و به طرفداری از آنان وقایعی را در تاریخ خویش نقل نموده است که اینگونه موارد را نميتوان بدرو از تعصب دانست.
۲- ابوالحسن مسعودی، روایت مذکور را در «مروج الذهب» بدون نقل سند و ماخذ ذکر میکند که اینگونه روایت از نظر محدثان و مورخان بعنوان سند و مدرک و دلیل قابل قبول نیست.
۳- در سخنان حضرت ابوبکر سکه به فرض این که صحیح باشند.
«وددت أنی لم أکشف بیت فاطمة وان أغلق على حرب».
که ترجمۀ تحت لفظی آن در «دائره المعارف بزرگ اسلامی» چنین آمده است «کاش خانۀ فاطمه را، اگر به قصد جنگ بسته بودند بر نگشوده بودم»[۷۷] . هیچ اشارهای به سوزاندن خانۀ فاطمه زهرا بنشده است که حمل سخنان حضرت ابوبکر سبر ادعای مورد نظر از روی تعصب و غرض و ادعای بدون دلیل است.
[۷۵] مسعودی، مروج الذهب، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، پیشگفتار ناشر، ص، ۷ (شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران ۱۳۷۸ شمسی). [۷۶] عسقلانی، احمد بن حجر، لسان المیزان، ج، ۴ ص، ۲۲۵ موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۶ ه. ۱۹۸۶ م. [۷۷] «دائره المعارف بزرگ اسلامی» ج، ۵ ص، ۲۳۰ (چاپ تهران ۱۳۶۹ شمسی).