۱-تفسیر صافی
در تفسیر صافی تألیف (فیض کاشانی) در تفسیر آیه:
﴿سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِيٓ أَسۡرَىٰ بِعَبۡدِهِۦ لَيۡلٗا مِّنَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ إِلَى ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡأَقۡصَا ٱلَّذِي بَٰرَكۡنَا حَوۡلَهُۥ لِنُرِيَهُۥ مِنۡ ءَايَٰتِنَآۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ١﴾[الإسراء: ۱].
تسبیح و تقدیس خدائی را سزا است که بنده خود (محمّد پسر عبدالله) را در شبی از مسجدالحرام (مکه) به مسجدالاقصی (بیت‌المقدّس) برد، آنجا که دَور و بر آن را پربرکت (از اقوات مادی و معنوی) ساخته‌ایم. تا (در این کوچ یک شبه زمینی و آسمانی) برخی از نشانه‌های (عظمت و قدرت خداوندی) خود را بدو بنمایانیم (و با نشان دادن فراخی گستره جهان و بخشی از شگفتی‌های آن، او را از بند دردها و رنج‌های زمینیان برهانیم و با دل و جرأت بیشتر به میدان مبارزه حق و باطل روانه گردانیم). بی‌گمان خداوند بس شنوا و بینا است. (نه سخنی از او پنهان و نه کاری از او نهان می‌ماند).
چنین آمده است: (یعنی به سوی مُلک عظیم مسجد الاقصایی که در آسمان واقع شده است، چنان‌که دراخبار وروایات آشکارمی‌شود) [۷].
و به دنبال سخن فوق این روایت را می‌آورد:
«روی القمّی عن الباقر÷أنّه کان جالساً فی المسجد الحرام فنظر إلی السماء مرةً وإلی الکعبة مرةً ثم قال: ﴿سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِيٓ أَسۡرَىٰ بِعَبۡدِهِۦ لَيۡلٗا مِّنَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ إِلَى ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡأَقۡصَا ٱلَّذِي بَٰرَكۡنَا حَوۡلَهُۥ لِنُرِيَهُۥ مِنۡ ءَايَٰتِنَآۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ١﴾.
وکرر ذلك ثلاث مرات ثم التفت الی إسماعيل الجُعفي فقال: أيّ شيء يقول أهل العراق في هذه الآية يا عراقي؟ قال: يقولون: أسري به من المسجد الحرام إلی بيت المقدس؛ فقال: ليس کما يقولون، ولکنّه أسري به من هذه إلی هذه، وأشار بيده إلی السماء، وقال بينهما حرم» [۸].
قمی از امام باقر÷ روایت می‌کند که او در مسجد الحرام نشسته بود، نگاهی به آسمان وسپس به کعبه نمود و این آیه را تلاوت نمود:
﴿سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِيٓ أَسۡرَىٰ بِعَبۡدِهِۦ لَيۡلٗا مِّنَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ إِلَى ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡأَقۡصَا ٱلَّذِي بَٰرَكۡنَا حَوۡلَهُۥ لِنُرِيَهُۥ مِنۡ ءَايَٰتِنَآۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ١﴾.
این کار را سه بار تکرار نمود و سپس رو به اسماعیل جُعفی کرد وگفت: ای عراقی! اهل عراق در مورد این آیه چه می‌گویند؟ گفت: می‌گویند: پیامبرصدر حادثه اسراء از مسجد الحرام به بیت المقدس برده شد، گفت: نه، چنین نیست که آن‌ها می‌گویند بلکه از اینجا به آنجا برده شد و با دست‌هایش به آسمان اشاره نمود و گفت: مابین آن‌ها حرم است.
[۷] تفسیر صافی تألیف فیض کاشانی (۳/۱۶۶) مؤسسه چاپ ونشر العلمی. [۸] منبع سابق (۳/۱۶۶).