عقیدۀ اهل سنت و جماعت

۲- شرک اصغر

نامش باین اسم از نصوص قرآنی و احادیث نبوی ثابت شده است. مگر شرک اصغر از جنس شرک اکبر نیست مانند ریاکاری در اعمال و قسم یاد کردن به غیر نام خداوند و گفتۀ شخص: (چیزی که خدا بخواهد و فلانی بخواهد) و مانند آن، دلیلش این گفتۀ رسول خدا جاست که می‌فرماید: «أَخْوَفَ مَا أَخَافُ عَلَیْكُمُ الشِّرْكَ الأَصْغَرَ، فَسُئِلَ عَنْهُ فَقَالَ: الرِّیَاءُ». «من زیادتر چیزی که از آن در بارۀ شما می‌ترسم شرک اصغر است، از رسول خدا از شرک اصغر سوال شد. فرمود: ریا کاری است». (مسند امام احمد بن حنبل و طبرانی و بیهقی).

و نیز فرمود: «مَنْ حَلَفَ بِشَیْءٍ دُوْنَ اللهِ فَقَدْ أَشْرَكَ»«کسی‌که به چیزی غیر از خداوند قسم یاد کند بتحقیق شرک آورده است» (مسند امام احمد حنبل).

و نیز می‌فرماید: «مَنْ حَلَفَ بِغَیرِ اللهِ فَقَدْ کَفَرَ أَو أَشْرَكَ»«کسی‌که به غیر نام خداوند قسم یاد کند به تحقیق کافر شده و یا مشرک گردیده است». (سنن ترمذی و سنن ابوداود).

و نیز می‌فرماید: «لا تَقُولُوا مَا شَاءَ اللَّهُ وَشَاءَ فُلانٌ، وَلَكِنْ قُولُوا: مَا شَاءَ اللّهُ ثُمَّ شَاءَ فُلانٌ». «مگویید چیزی که خدا بخواهد و فلانی بخواهد مگر بگویید: چیزیکه خدا بخواهد و سپس فلانی بخواهد». (سنن ابوداود).

به این نوع از شرک، شخص مرتد نمی‌گردد و نه هم صاحبش به طور همیشگی به دوزخ می‌ماند مگر این عملش منافی توحید است.