سبب تألیف جامع صحیح:
۱- می‌گویند: امیر المؤمنین فی الحدیث اسحاق بن راهویه؛ استاد بزرگ امام بخاری/آرزو داشتند که ای کاش شخصی مجموعه‌ای از احادیث رسول اکرم ج را مختصراً آماده می‌کرد. امام بخاری/نیز در همان مجلس حضور داشتند، لذا خداوند این توفیق را به امام/عطا کرد.
۲- امام بخاری در خواب دیدند که در مقابل پیغبر اسلام ج ایستاده و برای ایشان باد می‌زنند و مگس‌ها را می‌رانند. خواب‌گذاران تعبیر کردند که امام/از کلام رسول اکرم ج دروغ و افتراء را دور می‌کنند.
صحیح بخاری طبق اصول عام تألیف نشده، بلکه یک مرتبه در مسجد الحرام تراجم او را آماده ساخت و در نوبت دوم در کنار روضۀ اطهر، آن‌ها را از همدیگر جدا ساختند و با استخاره و غسل و وضوء و ادای دو رکعت نماز وقتاً فوقتاً در مدت ۱۶ سال روایات و آثار را نوشتند.
محمد بن احمد مروزی می‌فرمایند که من در میان حجرالاسود و مقام ابراهیم خوابیده بودم که در خواب دیدم پیغمبر اسلام ج می‌فرماید: «يا أبا زيد، إلى متى تدرس كتاب الشافعي ولا تدرس كتابي»من عرض کردم یا رسول الله ج! کتاب شما چیست؟ فرمودند: «جامع محمد بن اسماعیل بخاری».
علامه ابن کثیر می‌فرماید که: قرائت بخاری برای طلب باران خوب است و در هر منزلی تلاوت شود آن خانه از طاعون محفوظ می‌باشد.