مقدمه
الـحَمْدُ لِلهِِ رَبِّ العَالمِينْ، وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلىَ نَبِينّا مُحَمّدٍ¬¬ الْـمَبعُوثِ رَحْمَةً لِلعَالمِين، وَعَلى آلِهِ وَأصْحَابهِ وَمَنْ دَعَا بِدَعْوَتِهِ إلىَ يَوْمِ الدِّيْن.
﴿وَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتَۢاۚ بَلۡ أَحۡيَآءٌ عِندَ رَبِّهِمۡ يُرۡزَقُونَ ١٦٩﴾[آل‌عمران: ۱۶۹].
«و هرگز کسانی را که کشته شدند در راه خدا بلکه آنان زنده‌اند نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند».
شهادت فنا شدن انسان برای نیل به سرچشمه نور و نزدیک شدن به هستی مطلق است. شهادت عشق به وصال محبوب در زیباترین شکل است. شهادت مرگی از راه کشته شدن است، که شهید آگاهانه و بخاطر هدف مقدس و به تعبیر قرآن کریم ﴿فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ﴾انتخاب می‌کند. یعنی شهید در راهی کشته می‌شود که هردو ارزش-آگاهانه و فی سبیل الله را داراست و چنین مرگی است که به تعبیر پیامبر جشریف‌ترین و بالاترین نوع مردان است، شهادت همانا پایان دادن به فروغ درخشان حیات در کمال هشیاری و آزادی است، کسی که مرگ شهادت را انتخاب می‌کند ((شهید)) نامیده می‌شود. شهید در لغت به معنی ((گواه)) است و در اصطلاح به کسی گویند که در مجرای شهادت قرار گرفته و در راه خدا کشته می‌شود.
شهادت مرگ نیست بلکه از هر قطره خون شهید حیات دیگر می‌روید. شهید جان شیرین خود را به هدف اعلای کلمة الله می‌دهد می‌رود و عامل تحرک امواج دیگر می‌گردد که آنهم جلوه‌ای دیگر از مشیت الهی می‌باشد. لذا شهید همواره زنده است و حیات و ممات او همواره صفتی است برای حیات طیبه در جوار رب العالمین.
روح شهیدان به سان پرندگان در بهشت پرواز می‌کنند می‌خورند و می‌خرامند و لذت می‌برند، نبی اکرم محمد ج می‌فرمایند: «هنگامی که یکی از برادران شما شهید می‌گردد، خداوند متعال روحش را در کالبد پرنده‌ای سبز رنگ قرار داده و بر روی نهرهای بهشتی به پرواز در می‌آورد. آن پرنده از میوه‌های بهشتی می‌خورد و در کاخ‌های طلایی بهشت مسکن می‌گزیند و در زیر سایه عرش الرحمان به پرواز در می‌آید.
این شهیدان می‌گویند که چه کسی به برادران ما می‌گوید که ما در بهشت زنده‌ایم و از نعمت‌های بهشتی روزی می‌خوریم تا آنان نیز از جهاد دوری نجویند و از جنگ در را خدا هراس نداشته باشند. خداوند متعال پاسخ می‌دهد که من به آنان می‌گویم». به همین سبب است که فرموده‌ی الله متعال نازل شده است:
﴿وَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتَۢاۚ بَلۡ أَحۡيَآءٌ عِندَ رَبِّهِمۡ يُرۡزَقُونَ ١٦٩﴾[آل‌عمران: ۱۶۹].
«و هرگز کسانی را که کشته شدند در راه خدا بلکه آنان زنده‌اند، نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند».
و هرگز کسانی را که کشته شدند در راه خدا یعنی: برای اعلای کلمة الله و یاری دادن دین وی مرده مپندار یعنی: گمان نکن که مرده‌اند بلکه آنان زنده‌اند به زندگانی حقیقی، البته این امر منافاتی با این‌معنی ندارد که آنان نسبت به ما مرده نباشند زیرا حیات شهدا، حیاتی برزخی است که جزء غیب است و خدای عزوجل خود به کیفیت آن داناتر می‌باشد. که آن شهدا نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند. یعنی: حق تعالی در پناه کرامت خود، به آنان از خوراکی‌ها و میوه‌های بهشتی، غذا و نوشیدنی می‌دهد و روزی‌شان نزد وی مستمر است، هرچند که رزق‌شان از دنیا با شهادت‌شان قطع شده‌است.
﴿فَرِحِينَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ وَيَسۡتَبۡشِرُونَ بِٱلَّذِينَ لَمۡ يَلۡحَقُواْ بِهِم مِّنۡ خَلۡفِهِمۡ أَلَّا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ ١٧٠﴾[آل عمران: ۱۷۰].
«به آنچه خدا از فضل خود به آنان داده است، شادمانند و برای کسانی که از پی ایشانند وهنوز به آنان نپیوسته‌اند و به شهادت نرسیده‌اند شادی می‌کنند، که نه بیمی بر آنان‌است و نه اندوهگین می‌شوند».
به آنچه خدا از فضل خود به آنان داده است، شادمانند یعنی: شهدا به آنچه که‌حق تعالی از کرامت شهادت به آنان ارزانی نموده است و به حیات حقیقی‌ای که‌در آن قرار دارند و به آنچه که از رزق و روزی خدای سبحان به ایشان می‌رسد، خوشحال و مسرورند و برای کسانی که از پی ایشانند از برادران مؤمن‌شان و هنوز به آنان نپیوسته‌اند و به‌شهادت نرسیده‌اند شادی می‌کنند؛ که نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می‌شوند یعنی خوشحالند از این که بر برادران مؤمن‌شان که در آینده به‌شهادت می‌رسند، یا بر ایمان می‌میرند؛ هیچ بیم و اندوهی در فردای‌آخرت نیست.
﴿يَسۡتَبۡشِرُونَ بِنِعۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَفَضۡلٖ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ١٧١﴾[آل‌عمران: ۱۷۱].
«شادی می‌کنند بر نعمت و فضل خدا و این که خداوند پاداش مؤمنان را تباه نمی‌گرداند».
شادی می‌کنند برای برادرانشان از اهل ایمان و جهاد بر نعمت و فضل خدا چون بهشت برین و خشنودی حق تعالی، که نزد وی دیده‌اند و این که خداوند پاداش مؤمنان را تباه نمی‌گرداند. یعنی: دریافتند که خداوند پاداش هیچ مؤمنی را که عمل نیک انجام داده باشد، ضایع نمی‌کند، پس برای این امر نیز شادمانند.
در حدیث شریف آمده است: شهدا چون به بهشت رفتند و آن همه قدر و منزلت و نعمتی را که برایشان در بهشت هست، دیدند، گفتند: ای کاش برادرانمان در دنیا از این‌همه کرامتی که نصیب ما شده‌است، آگاه می‌شدند تا به میدان‌های کارزار شتافته و به شهادت می‌رسیدند و به این خیری که ما دست یافته‌ایم نایل می‌گشتند. پس پروردگارشان به ایشان خبر داد که: من خبر و چگونگی حالتان را بر پیامبرتان نازل کردم آنگاه شهدا از این امر خوشحال و شادمان شدند.
بنابراین، شهدا به واسطه نعمت‌های خدادادی مسرور و خوشحالند و می‌خواهند این خوشحالی را با دیگران که به آن‌ها ملحق می‌شوند تکمیل نمایند و مایلند که به آن‌ها بشارت داده شود که ترس و اندوهی به خود راه ندهند.
به همین دلیل، در دین مبین اسلام تأکید شده است که مرگ انتقال از مرحله‌ای به مرحله دیگر و از خانه‌ای به خانه دیگر و از زندگیی به زندگی دیگر است.
﴿ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلۡمَوۡتَ وَٱلۡحَيَوٰةَ لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفُورُ ٢﴾[الملك: ۲].
«آن ذاتی که مرگ و زندگی را پدید آورده است تا شما را بیازماید کدام‌تان کارتان بهتر و نیکوتر خواهد بود. او چیره و توانا و آمرزگار و بخشاینده است».
خداوند متعال هیچ نعمتی را از بندگانش نمی‌گیرد مگر آنکه نعمت بزرگ‌تری را به جای آن به آن‌ها بدهد.
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ قَالُواْ رَبُّنَا ٱللَّهُ ثُمَّ ٱسۡتَقَٰمُواْ تَتَنَزَّلُ عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ أَلَّا تَخَافُواْ وَلَا تَحۡزَنُواْ وَأَبۡشِرُواْ بِٱلۡجَنَّةِ ٱلَّتِي كُنتُمۡ تُوعَدُونَ ٣٠﴾[فصلت: ۳۰].
«کسانی که می‌گویند: پروردگار ما الله است و سپس پابرجا و ماندگار می‌مانند، فرشتگان به پیش ایشان می‌آیند و بدانان مژده می‌دهند که نترسید و غمگین مباشید و شما را بشارت باد به بهشتی که به شما وعده داده شده است».
پس اگر سرنوشت مؤمنان در وقت مرگ این گونه است، پس شهیدانی که خداوند متعال آنان را به این مقام برگزیده است و آنان جان خود را فی سبیل الله تقدیم کرده‌اند، چه حالی خواهند داشت؟ یقیناً آنان گرامی‌ترین و محبوب‌ترین مخلوقات در نزد خداوند مهربان هستند و چرا این گونه نباشند در حالیکه خداوند متعال خود به ایشان وعده نیکو‌ترین زندگی را داده است.
شهادت نعمتی است که الله تبارک وتعالی به بندگان صالح خود نصیب می‌کند: در حدیثی که حاکم روایت کرده و گفته است که به شرط امام مسلم صحیح است. سعد بن ابی وقاصسمی‌فرماید: یکبار ما به امامت پیامبر ج نماز می‌خواندیم، مردی وارد مسجد شد و هنگامی که به صف جماعت پیوست گفت: «خداوندا، به من چیزی بده که به بندگان صالح خود می‌دهی. هنگامی که پیامبر جنماز را به پایان رساند، فرمودند: کدامیک از شما این گونه دعا کرد؟ آن مرد گفت که من گفتم یا رسول الله، ایشان فرمودند: تو بر اسب خویش سوار می‌شوی و در راه خدا به شهادت می‌رسی».
آری، شهادت بزرگ‌ترین نعمتی است که الله سبحانه وتعالی به بنده خود نصیب می‌کند.
شهادت ذروه بلند تکامل انسانی است و خون شهید مشعل فروزان آزادگان، شهدا در جوار رحمت حق شاهدان محفل انس‌اند.
﴿۞فَلۡيُقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ٱلَّذِينَ يَشۡرُونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا بِٱلۡأٓخِرَةِۚ وَمَن يُقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيُقۡتَلۡ أَوۡ يَغۡلِبۡ فَسَوۡفَ نُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا ٧٤﴾[النساء: ۷۴].
«پس باید آنان‌که زندگی دنیا را به آخرت می‌فروشند در راه خدا بجنگند و هرکس در راه خدا بجنگد و کشته یا پیروزشود، به‌زودی پاداشی بزرگ به او خواهیم داد. و هرکس در راه خدا بجنگد و کشته یا پیروزشود، به‌زودی پاداشی بزرگ به او خواهیم داد».
پس باید آنان‌که زندگی دنیا را به آخرت می‌فروشند که مؤمنان‌اند در راه خدا بجنگند یعنی: اگر این گروه منافق سست‌گام و سست‌عنصر، با دشمنان دین‌نجنگیدند، پس باید مؤمنان با اخلاصی که جان‌هایشان را نثار راه الله نموده و زندگانی دنیا را به آخرت می‌فروشند، با آنان بجنگند.
این تشویقی از سوی حق تعالی برای مؤمنان است که: به‌سوی میادین جهاد بشتابند. و در عین حال، هشداری است به ناخالصان، که باید نیت‌هایشان را برای او خالص گردانند. سپس حق تعالی مجاهدان راه خویش را - در هردو صورت فوز به‌شهادت یا پیروزی - به پاداش و اجر عظیم جهاد فی‌سبیل الله به همراه برتری و غنیمت در دنیا وعده داده، می‌فرماید: و هرکس در راه خدا بجنگد و کشته یا پیروزشود، به‌زودی پاداشی بزرگ به او خواهیم داد. چنان‌که در حدیث شریف آمده است: خداوند برای مجاهد در راه خویش تضمین نموده است که اگر او را با شهادت به‌سوی خویش بازگیرد، به بهشتش در آورد، یا اگر شهید نشد او را به سلامت همراه با پاداش، یا غنیمت به خانه‌اش برگرداند.
در حدیثی که امام احمد آن را روایت کرده سیدنا محمد جمی‌فرمایند: سه کسی که کشته شوند: یکی مردی که با جان و مال خود در راه خداوند جهاد کرد تا آنکه در نبرد با دشمن کشته شد، چنین فردی شهیدی است که خداوند او را مورد آزمایش قرار داده و در بهشت خواهد بود.... او در زیر سایه عرش خداوند است و فقط پیامبران به سبب پیامبری خویش بر چنین کسی برترند. دومی، آن است که از گناهان خویش بترسید و با جان و مال خود در راه خدا جهاد کرد و با دشمن به نبرد بپردازد و به شهادت رسید. این شهادت موجب پاک شدن او از گناهان است، زیرا شمشیر (جهاد در راه الله) گناهان را از بین می‌برد. چنین کسی می‌تواند از هر یک از درهای بهشت که اراده کند، وارد آن شود، زیرا بهشت هشت در دارد و برخی از درها بر برخی دیگر فضیلت دارند. جهنم نیز هفت در دارد. سوم منافق است که با جان و مال خویش بجنگد و با دشمن روبرو شود و در این حال کشته شود. این فرد در آتش خواهد بود، زیرا شمشیر نفاق را از بین نمی‌برد.
بیایید تا گوش جان به آوای دلنواز قرآن بسپاریم و بیان صفت شهید را درگلزار کلام رحمن بجوییم.
﴿إِنَّ ٱللَّهَ ٱشۡتَرَىٰ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَنفُسَهُمۡ وَأَمۡوَٰلَهُم بِأَنَّ لَهُمُ ٱلۡجَنَّةَۚ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيَقۡتُلُونَ وَيُقۡتَلُونَۖ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ وَٱلۡقُرۡءَانِۚ وَمَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ مِنَ ٱللَّهِۚ فَٱسۡتَبۡشِرُواْ بِبَيۡعِكُمُ ٱلَّذِي بَايَعۡتُم بِهِۦۚ وَذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ ١١١﴾[التوبة: ۱۱۱].
«همانا خداوند از مسلمانان جانها و مال‌هایشان را به اینکه بهشت برایشان باشد، خریده است همان‌کسانی که در راه خدا جهاد می‌کنند و می‌کشند و کشته می‌شوند این به‌عنوان وعده حقی در تورات و انجیل و قرآن بر عهده اوست و چه‌کسی از خدا به عهد خویش وفادارتر است؟ پس به این معامله‌ای که با او کرده‌اید، شادمان باشید و این همان کامیابی‌بزرگ است».
صاحب فی ظلال القرآن -/- در تفسیر این آیه می‌فرماید: «ماهیت این بیعت این است که خداوند متعال جان و مال مؤمنان را فقط برای خود می‌خواهد و آن‌ها اجازه ندارند به خواست خود آن را به کسی دیگر ببخشند یا برای خود نگه دارند. آری، این کالایی است که خریدارش می‌تواند هر گونه که بخواهد و اراده و تعیین کند در آن دخل و تصرف کند. فروشنده باید فقط در همان مسیری که به او گفته می‌شود برود. بهای این کالا هم بهشت است. راه آن هم جهاد و نبرد و مبارزه است. پایان آن هم پیروزی یا شهادت.
یقیناً این خرید و فروش بسیار حساس است، اما این معامله بر هر مؤمن توانایی فرض است و فقط زمانی از حیطه وظایف مؤمن خارج می‌گردد که او از ایمان خود دست کشیده باشد، اکنون که این کلمات را می‌گویم این حساسیت را کاملاً درک می‌کنم. بارالها به ما نیز توفیق این معامله را نصیب کن! از تو یاری می‌خواهم، زیرا که این پیمان بسیار حساس و سنگین است.
شهادت، زیباترین، بالنده‌ترین و نغزترین کلام در تاریخ بشریت است، شهادت بهترین و روشن‌ترین معنی حقیقت توحید است و تاریخ اسلام گویاترین حقیقت شکوه و عظمت شهید است.
امام بخاری و امام مسلم به نقل از انس بن مالکس روایت کرده‌اند که رسول الله جفرمودند: «هیچ یک از کسانی که وارد بهشت شده باشد، آروزی بازگشت به دنیا نمی‌کند، مگر شهید که او به سبب پاداشی که از الله سبحانه وتعالی می‌گیرد، آرزو می‌کند که به دنیا بازگردد تا ده‌ها بار فی سبیل الله شهید شود». در روایت دیگری هم آمده است که «به سبب فضیلتی که خداوند به مقام شهید داده است، شهدا دوست دارند که بار دیگر به دنیا بازگردند تا نصیب جدیدی برگیرند».
﴿وَلَا تَقُولُواْ لِمَن يُقۡتَلُ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتُۢۚ بَلۡ أَحۡيَآءٞ وَلَٰكِن لَّا تَشۡعُرُونَ ١٥٤﴾[البقرة: ۱۵۴]
«و به آنان که در راه خدا کشته می‌شوند، نگویید که مرده‌اند بلکه زنده‌اند، ولی‌شما نمی‌دانید».
امام مسلم/هم روایت می‌کند که رسول الله جفرمودند: روح شهدا در کالبد پرنده‌ای سبز قرار می‌گیرد، آن‌ها خانه‌هایی در بهشت خواهند داشت و به هرجایی از بهشت که بخواهند می‌روند و سپس به همان خانه‌ها باز می‌گردند!.
ابن نحاس/ در کتاب خود به نام مشارع الأشواق إلی مصارع العشاق حکمت قرار گرفتن روح شهیدان در کالبد پرندگان سبز رنگ و مسکن آنان در چراغهایی آویخته در زیر سایه عرش می‌فرماید: لطیف‌ترین رنگ‌ها رنگ سبز و لطیف‌ترین و شفاف‌ترین جمادات شیشه است، به همین سبب روح شهیدان در لطیف‌ترین پیکرها که پیکر پرندگان است و زیباترین رنگ‌ها که سبز است و لطیف‌ترین جمادات که چراغ‌های زیبای آویخته در زیر سایه عرش است، قرار می‌گیرد تا شهیدان لذت نعمت بودن در جوار پروردگار کریم را بچشند.
شهادت در اسلام، مرگی نیست که دشمن بر مجاهد تحمیل کند، بلکه انتخابی است که وی با تمام آگاهی و شعور و شناختنش به آن می‌رسد. شهادت حد نهایی تکامل انسان و قله رفیع انسانیت است، شهادت، مرگ سعادت‌آمیزی است که آغاز زندگی پر ثمر حقیقی را بشارت می‌دهد، شهادت یک تولدی است برای زندگی جاوید.
سیدنا محمد صلی جمی‌فرماید: «شهید برای هفتاد نفر از اهل بیت خویش شفاعت می‌کند». [این حدیث صحیح است و ابوداود آن را در کتاب جهاد خود روایت کرده است].
شهادت مرگی آگاهانه در راه الله، ایثار همه هستی و بذل کلیه امکانات مالی و جانی در پیشگاه خداوند است. در این که به کشته راه خدا شهید گفته می‌شود، وجوه مختلفی وجود دارد. یکی این که ملائک رحمت، شاهد او هستند و خدا و فرشتگان الهی شاهدان او در بهشت هستند و شهید کسی است که برای اقامه حق قیام کرده و کشته شده است.
در حدیث متفق علیه از براءس روایت شده که مردی سراپا در آهن [یعنی در حالیکه لباس جنگی پوشیده بود] خدمت پیامبر جآمده و فرمود: یا رسول الله! بجنگم یا مسلمان شوم؟ فرمود: «اسلام بیاور و سپس بجنگ» و او هم اسلام آورد و جنگید تا اینکه کشته شد. فرمودند: «کم عمل نمود و مزد زیادی گرفت».
پس خوشا به حال آنانیکه در برابر دفاع از دین، مال و ناموس خود و امت اسلامی جان شیرین خود را فدا می‌کنند، ابوداود وترمذی از سعید بن زیدس که او از زمرۀ عشرۀ مبشره به جنت است روایت کرده‌اند که فرمود: از رسول الله جشنیدم که می‌فرمودند: «آنکه در برابر دفاع از مالش کشته شود شهید است و آنکه در برابر دفاع از جانش کشته شود شهید است و آنکه در برابر دفاع از دینش کشته شود شهید است و آنکه در برابر دفاع از خانواده‌اش کشته شود شهید است».
و امام بخاری/ از سمرهس روایت کرده که رسول الله جفرمودند: «دیشب در خواب دیدم که دو مرد [جبرئیل و میکائیل علیهما السلام بصورت آدمی] نزدم آمده و مرا به درخت بالا نمودند و به خانه‌ای داخل کردند که بسیار نیکو و زیبا بود و هرگز زیباتر از آن را ندیده بودم. آن دو مرد گفتند: این خانۀ شهدا است».
و همچنان امام مسلم/از سهل بن حنیفس روایت کرده است که رسول الله جفرمودند: «آنکه صادقانه از خداوند متعال شهادت را طلبد خداوند او را به مراتب شهداء می‌رساند هرچند بر بالینش بمیرد».
آری، در شهادت، حیات جاویدان برای شهدا وعزت سربلندی برای امت است وهرگاه ترس از مرگ در وجود مسلمانان ریشه دواند وبه زندگی ذلت بار دنیا تن دادند الله سبحانه وتعالی شکست و بدبختی را نصیب‌شان می‌کند حضرت محمد جدر سخنان مبارکی که ابو داوود آن را از ثوبانس روایت کرده است، راز بدبختی را که امروزه امت اسلامی به آن دچار شده‌اند، تشریح کرده‌اند. آن حضرت می‌فرمایند: «زمانی فرا می‌رسد که ملت‌های دیگر مانند گرسنگانی که به غذا حمله می‌برند بر شما هجوم آورند». فردی پرسید: آیا آنگاه ما اندک هستیم؟ حضرت فرمودند: «نه، آن روز تعداد شما بسیار است، اما شما مانند کف روی آب هستید و خداوند هیبت شما را از دل دشمنانتان برداشته و شما در آن زمان بسیار سست و تنبل هستید». پرسیده شد: یا رسول الله! سستی در چیست؟ ایشان فرمودند: «علاقه به دنیا و تنفر و کراهت از مرگ».
این همان درد مزمنی است که مسلمانان معاصر به آن مبتلا هستند. علاقه و عشق به دنیا انسان را بنده شهوات و هوا و هوس‌های دنیایی می‌کند. تنفر و هراس از مرگ نیز موجب ذلت و خواری و حقارت دنیا و آخرت خواهد بود. لذا قرآن کریم نگرانی انسان را نسبت به روزی برطرف ساخته و در در قرأن کریم تأکید شده است که روزی به دست خداوند است. خداوند متعال بر این مسأله سوگند یاد می‌کند:
﴿وَفِي ٱلسَّمَآءِ رِزۡقُكُمۡ وَمَا تُوعَدُونَ ٢٢ فَوَرَبِّ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ إِنَّهُۥ لَحَقّٞ مِّثۡلَ مَآ أَنَّكُمۡ تَنطِقُونَ ٢٣﴾[الذاریات: ۲۲-۲۳].
«در آسمان روزی شماست و نیز چیزهایی که بدان وعد و وعید داده می‌شوید * به خدای آسمان و زمین سوگند که این حق است، درست همانگونه که شما سخن می‌گویید (و سخن گفتن کاملاً برای‌تان محسوس است و درباره آن شک و تردیدی ندارید)».
خداوند متعال درباره مرگ نیز فرموده است که آن نیز در دست خود اوست:
﴿وَلِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٞۖ فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ لَا يَسۡتَأۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَلَا يَسۡتَقۡدِمُونَ ٣٤﴾[الأعراف:۳۴].
«هر گروهی دارای مدت زمانی (مشخص و معلوم) است و هنگامی که زمان (محدود یعنی اجلی معلوم) آنان به سر رسید، نه لحظه‌ای تأخیر خواهند کرد و نه لحظه‌ای بر آن پیشی می‌گیرند».
خداوند متعال همچنین می‌فرماید:
﴿قُل لَّوۡ كُنتُمۡ فِي بُيُوتِكُمۡ لَبَرَزَ ٱلَّذِينَ كُتِبَ عَلَيۡهِمُ ٱلۡقَتۡلُ إِلَىٰ مَضَاجِعِهِمۡ﴾[آل‌عمران: ۱۵۴]
«بگو، اگر در خانه‌های خود هم بودید، آنان که کشته شدن در سرنوشت‌شان بود، به قتلگاه خود می‌آمدند (و در مسلخ مرگ کشته می‌شدند. پس نه رفتن به جهاد مرگ را نزدیک می‌کند و نه فرار از جهاد، آن را به تأخیر می‌اندازد».
در اینجا خوب است به یک نکته تاریخی در این باره اشاره گردد. خداوند متعال برای خالد بن ولیدسکه از قهرمانان صدر اسلام بود شهادت در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل را مقدر نکرده بود. خالدسپس از سال‌ها شرکت در جنگ‌های متعدد در بستر مرگ جان به جان آفرین تسلیم کرد. او پیش از مرگ فرمود: به خدا قسم در هر وجب از بدنم جای ضربه شمشیر یا محل اصابت تیری وجود دارد، اما من هم مانند شتر می‌میرم، ولی بزدلان هرگز این را نمی‌فهمند!
ابن عباسس ما از رسول الله جروایت می‌کند فرمودند: «بدان که اگر همه مردم جمع شوند تا منفعتی به تو برسانند هرگز جز آنچه که خداوند برایت مقدر کرده، بتو نمی‌رسانند! و یا اگر بخواهند با چیزی تو را زیانی برسانند جز آنچه در تقدیرت پیش‌بینی شده زیانی به تو نمی‌رسد، و تقدیر قطعی شده و راه گریزی نیست».
و این حقیقت در ایمان اصحاب رسول اکرم جبه خوبی تجلی کرده بود. این عمرو بن جموحسصحابی پیر در حالیکه به شدت لنگ بود و چهار فرزندش همراه پیامبر جدر غزوات اشتراک داشتند اما همه این‌ها او را از شرکت در جهاد باز نداشت وقتی که ساز و برگ خود را آماده کرد تا در غزوه احد شرکت کند، پسرانش به او گفتند: پدر جان، خداوند به تو اجازه داده است و تو معذور هستی ما به جای تو به جهاد میرویم. عمروسنزد رسول الله جآمد و فرمود: یا رسول الله! فرزندانم مرا از اینکه به جهاد بروم منع می‌کنند به الله سوگند که آرزو دارم فی سبیل الله شهید شوم و بهشت جایگاهم باشد. رسول الله جخطاب به او فرمودند: اما الله عزوجل جهاد را بر تو واجب نکرده. و خطاب به فرزندانش فرمودند: که شما هم نباید او را از رفتن به جهاد منع کنید زیرا شاید که الله سبحانه وتعالی شهادت نصیب او کرده باشد. و همان بود که عمرو بن جموحسهمراه رسول الله جبه احد رفت و در آن غزوه به شهادت رسید.
و چه بسا که پدر با فرزندش در رفتن به جهاد مسابقه می‌دادند و قرعه می‌انداختند و اگر قرعه به نام پسر می‌افتاد، پدر به او می‌گفت: پسرم، مرا به جای خود بفرست که بر تو حق پدری دارم و پسر می‌گفت: این بهشت است پدر جان! به خدا سوگند اگر هرچیز دیگری می‌بود تو را به جای خود برمی‌گزیدم!
و آن دیگری وقتی در میدان جهاد به خاک خون می‌غلتد فریاد می‌زند که یا الله با شتاب به سوی تو آمدم شاید که از من راضی شوی!
و آن یکی وقتی جام شهادت می‌نوشد این شعر را می‌سراید که: فردا به دیدار دوستان و محبوبان خود می‌روم به دیدار محمد [ج]و اصحابش!
و صحابی دیگری با شجاعت خود را به صف کفار می‌زند و سراید که: این روز، روز شادی است!
و هنگامی که خبیبسرا به چوبه دار نزدیک می‌کنند می‌فرماید: امروز که در راه الله جان می‌دهم دیگر باکی نیست که به کدام طرف می‌افتم!
آری، اصحاب رسول الله جو مجاهدان بعد از ایشان جان خویش را فدا نمودند تا بانگ الله اکبر را به گوشه گوشه جهان رساندند سینه‌های پاک خود را آماج تیرهای ظالمان قرار دادند و هرگز هراسی بدل راه ندادند تا پیام الله عزوجل و محمد جرا به گوش بشریت برسانند، آری ای مسلمانان اگر عزت و سربلندی می‌خواهید منتظر روزی باشید که جان خود را در راه اعلای کلمة الله و به اهتزاز درآمدن بیرق توحید تقدیم نمایید زیرا پیروزی تنها با آرزو بدست نمی‌آید، پیروزی با غرق بودن در شهوات و مادیات بدست نمی‌آید بلکه پیروزی با تقدیم لشکریانی از افراد از جان گذشته و قافله قافله شهید و در نبرد خونین بدست می‌آید، آری احدی الحسنیین همین است یا پیروزی یا شهادت.
از سال‌ها به این طرف آرزو داشتم کتابی در مورد زندگینامه شهدای اهل سنت ایران تهیه گردد تا یاد و خاطرۀ آن‌ها زنده بماند و مشعلی باشد برای جوانان برومند اهل سنت ایران تا رهروان واقعی این رادمردان باشند و اکنون که این کتابچه با وجود نواقص تهیه شده، امیدوارم که گامی باشد در راستای تهیه دایرة المعارفی وسیع از زندگینامه شهدای اهل سنت ایران.
این کتابچه طی سال‌های گذشته که مدیریت پایگاه اطلاع رسانی سنی نیوز را به عهده داشتم به همکاری دوستان و برادران عزیز تهیه شده است که در اینجا دارد از تک تک آن‌ها اظهار قدردانی نمایم. همچنین از برادران عزیز استاد عبدالله حیدری و استاد ماجد عباسی و استاد سعود مهاجری که در آماده سازی این کتابچه همکاری نمودند قدردانی نموده و از بارگاه الله متعال برای همه این عزیزان سعادت دارین خواهانم.
وصلی الله علی سیدنا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین
بارالها شهادت در راهت را نصیب ما بگردان
محمد انصاری
مدیر کل پایگاه اطلاع رسانی سنی نیوز
www.sunninews.net